عواقب هرگونه توطئه چینی بر عهده آمریکاست
علی روغنگران
امروز سیزدهم دی ماه سالگرد ترور ناجوانمردانه سردار شهید قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران است. در روزهای گذشته هر چه به این تاریخ نزدیکتر می شدیم شواهد بیشتری دال بر افزایش تنش‌ها میان آمریکا و ایران به چشم می‌خورد. رسانه‌ها اعلام کردند که یک زیردریایی رژیم صهیونیستی وارد منطقه شده، ناو‌های جنگی آمریکا آماده برگزاری رزمایش‌های دریایی در خلیج فارس شده‌اند و ترامپ نسبت به کشته شدن حتی یک آمریکایی به دست ایران هشدار داده و در آخرین سری تحولات، محمد جواد ظریف در تماس تلفنی با همتای قطری خود نسبت به بروز هرگونه تحرک مشکوک و شیطنت از جانب آمریکا هشدار داده و گفته تبعات ماجراجویی‌های احتمالی آمریکا برعهده خودشان است. روز دوشنبه سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد ایران برای هر سناریویی آمادگی دارد، اما امیدوار است آمریکا دست از تنش آفرینی بردارد و ترامپ در آخرین روزهای خود در کاخ سفید میراث بدی بر جای نگذارد. او گفت: عواقب هر گونه توطئه چینی و اقدام شیطنت آمیز برعهده آمریکاست و برخی از این شیطنت‌ها و اخبار مرتبط با آن را شنیده‌ایم. خطیب زاده به کشور‌های همسایه ایران در خلیج فارس و آمریکا هشدار داد که دست به ماجراجویی جدیدی نزنند چرا که ایران به دنبال تنش در منطقه نبوده و نیست، اما در دفاع از منافع خود ذره‌ای تردید ندارد. اظهار نظر خطیب زاده روز سه شنبه در تماس تلفنی ظریف با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر تکمیل شد. ظریف در این تماس تلفنی به «برخی تحرکات مشکوک و شیطنت‌های ایالات متحده در منطقه» اشاره کرده و گفته مسئولیت هرگونه ماجراجویی احتمالی برعهده واشنگتن است. الجزیره قطر نیز اعلام کرد که این تماس تلفنی ساعاتی پس تماس تلفنی میان وزیر خارجه قطر و آمریکا انجام شده است. شبکه کان اسرائیل در روزهای اخیر خبر داده است که یک فروند زیردریایی این رژیم روز یکشنبه 30 آذر، با عبور از آبراه سوئز، از دریای سرخ به سوی خلیج فارس به حرکت درآمده است. در همین حال، سنتکام، فرماندهی مرکزی نیرو‌های نظامی آمریکا، نیز در روزهای اخیر با تایید ورود ناو هسته‌ای «یو‌اس‌اس جورجیا» به آب‌های منطقه، به ایران نسبت به تحرکات احتمالی در سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه ایران، هشدار داده است. آمریکا مدعی است که تحرکاتی از جانب گروه‌های شبه نظامی مورد حمایت ایران در عراق آغاز شده است. روز یکشنبه (20 دسامبر) گروه عصائب اهل الحق 21 راکت را به سمت سفارت آمریکا در بغداد شلیک کرده است که همین مسئله به ادعای آمریکایی‌ها آغاز تنش‌ها میان واشنگتن و تهران به اتهام حمایت از این شبه نظامیان عراقی شده است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکابا انتشار تصویری از سه راکت پرتاب شده به سمت سفارت این کشور در بغداد، ایران را در پشت پرده این حملات نامیده و به عنوان «توصیه» به مقام‌های جمهوری اسلامی گفته است که «اگر یک آمریکایی کشته شود، من ایران را مسئول می‌دانم.»
درگیری نظامی میان ایران و آمریکا در روزهای پایانی ریاست جمهوری ترامپ به وضوح سیاستی نیست که جمهوری اسلامی ایران دنبال کند. به همین دلیل محمد جواد ظریف در تماس تلفنی با همتای قطری خود نسبت به بروز هرگونه تحرک مشکوک و شیطنت از جانب آمریکا هشدار داده و گفته تبعات ماجراجویی‌های احتمالی آمریکا برعهده خودشان است
رخداد مهم بعدی بازداشت 5 نفر از نیرو‌های عصائب اهل حق توسط دولت عراق بود. در پی بازداشت این نیروها، گروه‌های حامی عصائب روبه روی ساختمان سازمان اطلاعات عراق در بغداد جمع شده و به نخست وزیر عراق هشدار دادند که بازداشت شدگان را آزاد کند. آن‌ها روز جمعه (25 دسامبر) 48 ساعت به دولت عراق فرصت دادند که نیروهایشان را آزاد کند، اما مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق با این درخواست مخالفت کرد. رسانه‌های عربستانی مدعی شده‌اند که گروه عصائب اهل الحق که ازجمله گروه‌های مورد حمایت ایران است قصد بسیج نیرو‌های خود برای اعمال فشار به دولت عراق را دارد. الکاظمی در واکنش به این تهدید‌ها در توئیتر خود اعلام کرد: «امنیت عراق امانتی است که روی دوش ما قرار گرفته و ما وارد ماجراجویی نخواهیم شد … ما در سکوت و آرامش برای بازگرداندن اعتماد ملت، نهاد‌های امنیتی و ارتش به حکومت تلاش کردیم، پس از آنکه به دلیل ماجراجویی قانون‌گریزان این اعتماد مخدوش شده بود … در کمال آرامش خواستار خودداری از درگیر کردن کشور با یک ماجراجویی بی‌فایده دیگر شدیم، اما در صورت لزوم برای رویارویی جدی آماده‌ایم.»
در پی ناآرامی‌های روزهای گذشته عراق، رسانه‌های عراقی گزارش کردند که یک هیات بلندپایه عراقی به تهران رفته تا با مقامات ایران دیدار کند. گفته می‌شود ایران تاکید کرده قصد تنش زایی ندارد. به نظر می‌رسد سفر وزیر نیروی ایران در راس یک هیات بلندپایه از مقامات وزارت نیرو، نفت، خارجه، جهاد کشاورزی، صنعت و بانک مرکزی به عراق درست پس از سفر هیات عراقی به ایران، بی ارتباط به تحولات اخیر نبوده است. پیام سفر رضا اردکانیان به عراق این بود که دو کشور روابط سازنده‌ای دارند و هیچ یک از اقدامات تحریک آمیز رقبای ایران در منطقه و جهان نمی‌تواند خللی در این روابط ایجاد کند. در ادامه تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای حل تنش‌های به وجود آمده در منطقه، گفتگوی محمد جواد ظریف با همتای قطری اش را نیز باید مورد توجه قرار داد. قطر در آستانه روی کار آمدن جو بایدن رئیس جمهور جدید آمریکا قصد دارد موقعیت خود را در منطقه ارتقا داده و به میانجی میان تهران و واشنگتن تبدیل شود. تماس تلفنی ظریف با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی را باید در این کانتکس مورد تحلیل قرار داد. ایران از بازی نقش میانجی توسط قطر استقبال کرده و سعی می‌کند در واپسین روزهای ترامپ در کاخ سفید از این میانجی جدید برای جلوگیری از بروز یک درگیری با آمریکا، استفاده کند. درگیری ایران و آمریکا در روزهای پایانی ریاست جمهوری ترامپ به وضوح سیاستی نیست که جمهوری اسلامی ایران دنبال کند. چندی پیش گزارش‌هایی مبنی بر دستور صریح ایران به نیرو‌های شیعه مورد حمایتش در عراق برای توقف هرگونه اقدام علیه آمریکا منتشر شده بود. این گزارش‌ها به سفر اسماعیل قاآنی فرمانده نیرو‌های سپاه قدس به عراق اشاره کرده و گفته بودند او به شبه‌نظامیان این کشور دستور داده تا «پایان دوره ترامپ حمله به پایگاه‌های آمریکایی را متوقف کنند.» گزارش‌ها حاکی از آن بود که در دیدار قاآنی با شبه‌نظامیان شیعه، نمایندگان گروه‌های حزب ا… النجبا، کتائب حزب ا…، عصائب اهل حق، ابوفدک المحمداوی رئیس فرمانده کل الحشد الشعبی و برخی از نمایندگان مجلس دولت قانون نیز حضور داشته‌اند. وبسایت «میدل ایست آی» به نقل از یکی از فرماندهان ارشد شبه‌نظامیان که نخواسته نامش افشا شود، مدعی شد که قاآنی در این دیدار صراحتا گفته است: “ترامپ خواستار شروع جنگ در منطقه پیش از پایان دوره ریاستش است، به دلیل شکست در انتخابات درصدد انتقام از دشمنانش بوده و دادن بهانه به وی برای چنین جنگی به نفع ما نیست.”
یکی دیگر از فرماندهان ارشد شبه‌نظامیان که در جریان این جلسه بود، اعلام کرده که قاآنی گفته است: «اگر جنگی بین ایران و آمریکا آغاز شود، پیامد‌های آن قابل کنترل نیست. عراق، سوریه، لبنان، یمن، عربستان سعودی، کویت و ایران به میدان جنگ هر دو طرف تبدیل می شود؛ بنابراین باید بالاترین منافع را در نظر گرفت. هدف قرار دادن سفارت در ازای به خطر انداختن منافع همه این کشور‌ها چه ارزشی دارد؟ بنابراین، تمام حملات به منافع آمریکا باید متوقف شود.»