بلند مرتبه سازی در مشهد قربانی میل شخصی
فاطمه تنانی
طرح جامع سوم مشهد، با همه فراز و نشیب‌های که برای تصویب طی کرد، درنهایت هم ناقص و هنوز کامل مصوب نشده است، شورای عالی شهرسازی در زمان ابلاغ برای تکمیل و رفع نواقص آن ازجمله ضوابط و پهنه‌های بلندمرتبه‌سازی سه ماه مهلت داد، اما باگذشت حدود 4 سال هنوز هیچ تصمیم قطعی دراین‌باره گرفته نشده است. اداره کل راه و شهززسازی مدعی شده که ضوابط تصویب شده است اما رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر مشهد معتقد است آن چه اداره کل راه و شهرسازی ادعا می کند فقط در کمیسیون ماده 5 فقط مورد بحث قرار گرفته و هنوز مصوب نشده است البته او معتقد است حتی آن چه به عنوان پهنه بلند مرتبه سازی مورد بحث قرار گرفته ناقص است. او هم چنین مدعی شده است که میل شخصی برخی افراد وجود دارد که ضوابط بلند مرتبه سازی برای مشهد تصویب نشده است و برخی افراد تاکید دارند که باید بلندمرتبه‌ها روی زمین‌های دولتی یا آستان قدس باشد. گزارش صبح امروز دراین‌باره را می‌خوانید.
بهاره بزرگمهر معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی درباره بلاتکلیف بودن بلندمرتبه‌سازی می‌گوید: ظرف مدت سه ما پیشنهاد‌ها مشاوران طرح‌های تفصیلی در سه قالب محور کانون و پهنه، به کمیسیون ماده پنج شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارائه شد و این کمیسیون نیز پهنه‌های مجاز برای بلندمرتبه‌سازی را تصویب کرد.
او ادامه می‌دهد: شهرداری مشهد به این دلیل این موضوع را مطرح نمی‌کند که کمیسیون ماده 5 به دلیل تبعات بلندمرتبه‌سازی پراکنده، صرفاً بلندمرتبه‌سازی در قالب پهنه را پذیرفت، به عبارتی مصوبه بلندمرتبه‌سازی مصوب و ابلاغ‌شده ولی تمام موارد مدنظر شهرداری مورد تصویب قرار نگرفته است.
بزرگمهر یادآور می‌شود: متعاقباً ضابطه عام بلندمرتبه‌سازی برای کل کشور نیز در سال ۱۳۹۸ در قالب طرح مطالعاتی مرکز تحقیقات با کارفرمایی وزارت راه و شهرسازی مصوب و به همه شهرداری‌ها ابلاغ شد و در حال حاضر علاوه بر مصوبات پهنه‌ها که خاص مشهد است، احداث بلندمرتبه در چهارچوب مصوبه ابلاغی شورای عالی نیز امکان‌پذیر است.
بزرگمهر تأکید می‌کند: مجوز بلندمرتبه‌سازی بسته به شرایط و موقعیت مکانی به پهنه‌های خاصی تعلق‌گرفته است،هم سرفصل‌های این مطالعات و موضوعات منظری، موضوعات زیست‌محیطی، موضوعات مرتبط با ایمنی و امنیت، رعایت حرایم طبیعی و انسان‌ساخت، امکان استحصال زمین برای خدمات عمومی، امکان کنترل سایه‌اندازی، امکان تأمین تأسیسات زیر بنایی و…است.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی درباره اینکه تاکنون در این زمینه اقدام نشده است، می‌گوید: کمیسیون ماده پنج صرفاً بلندمرتبه در پهنه را تصویب کرده است، یعنی صدور مجوز بلندمرتبه در تک پلاک در میانه بافت‌های مسکونی را مجاز ندانسته است بلکه رویکرد کمیسیون این است که صرفاً در اراضی که دارای قابلیت برنامه‌ریزی یکپارچه و تأمین زیرساخت‌ها و خدمات و کنترل دید و منظر رادارند امکان صدور بلندمرتبه است.
او تصریح می‌کند: تاریخ ارائه مطالعات مشاورین به کمیسیون ماده پنج دقیقه سه روز قبل از اتمام سه ماه بود، ولی همان‌طور که عرض کردم در تاریخ 2مرداد 1398 چهارچوب ضوابط عام بلندمرتبه‌سازی تهیه‌شده توسط وزارت راه و شهرسازی نیز پس از تصویب در شورای عالی ابلاغ شد بنابراین تعیین تکلیف بلندمرتبه‌سازی با رعایت و تحفظ نسبت به حقوق عامه انجام‌شده است. اخیراً در تاریخ 21 مهر 1399 آسیب‌شناسی مصوبه سال 98 شورای عالی نیز مجدداً در این شورا مطرح و اصلاحیه‌ای برای آن صادرشده است.
بلندمرتبه‌سازی تقریباً ناگزیر است
به سراغ رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد می‌رویم، محمدهادی مهدی نیا دراین‌باره می‌گوید: این وظیفه طرح جامع است، در طرح جامع مشهد پیش‌فرض این بوده که این موضوع تعیین تکلیف شود چون شهرها وقتی از یک مساحت و یک جمعیت بیشتر می‌شود بحث حداکثری استفاده از زمین یا همین بلندمرتبه‌سازی تقریباً ناگزیر است و میزان ساخت‌وساز و استفاده از زمین به حدی بالا می‌رود که خواه‌وناخواه شهر به سمت مرتفع سازی حرکت می‌کند.
او ادامه می‌دهد: متأسفانه ازآنجایی‌که مشاور طرح جامع در سال ۹۴ خلع می‌شود و مشاور جدیدی هم انتخاب نمی‌شود این طرح با همان نواقص برای تصویب به شورای عالی می‌رود و ارسال ۹۵ که شورای عالی طرح را بررسی می‌کند، در ابلاغیه مصوب در ۲۳/۹/۹۵ دربند چهار این ابلاغیه به‌صراحت اعلام می‌کند که یکی از نقایص این طرح بلندمرتبه‌سازی است و باید ظرف ۳ماه اداره کل راه و شهرسازی استان نسبت به رفع این نقص اقدام کند و از سال ۹۵ تا الآن متأسفانه هیچ اقدام و یا ضوابط مشخصی برای تعیین تکلیف بلندمرتبه‌سازی در مشهد اتفاق نیفتاده و باوجوداینکه شورای شهر بارها و بارها به درخواست استانداری و اداره کل راه و شهرسازی پیگیر تصویب این طرح بوده ولی هنوز سندی مدون، دال بر ضوابط و بلندمرتبه‌سازی در مشهد نداریم.
پهنه‌های بلندمرتبه‌سازی تصویب نشده است
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد در مورد آنچه در کمیسیون ماده پنج شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به تصویب رسیده است، اظهار می‌کند: در این مصوبه صرفاً بخشی از پهنه‌ها بحث شده است درحالی‌که در بحث بلندمرتبه‌سازی سه چیز باید بحث و تصویب شود، یکی پهنه‌های بلندمرتبه‌سازی است دومی محورهای بلندمرتبه‌سازی و سومی نقاط یا المان‌هایی به‌عنوان پلاک‌های بلندمرتبه‌سازی است، در کمسیون ماده پنج فقط در مورد پهنه‌ها بحث و مذاکره شده است ولی مصوب نشده است. دوستانی که ادعای مصوب شدن رادارند لطفاً شماره مصوبه را در اختیار ما قرار دهند و نقشه مصوبه را هم در اختیار عموم بگذارند ما در این زمینه خلأ داریم، از سال ۹۵ به بعد سندی که به این اقدام نظم بدهد نداشتیم.
میل شخصی دلیل تصویب نشدن ضوابط بلندمرتبه‌سازی
مهدی نیا در پاسخ به این سؤال “چرا این کار انجام نمی‌شود مشکل آن چیست؟” می‌گوید: دراین‌بین افرادی هستند که به نظرمی‌رسد طبق میل شخصی بلندمرتبه‌سازی را دوست ندارند کاری برای ثبت و مصوب شدن این کار انجام نمی‌دهند به نظر من این تصمیمات در کلان‌شهر نباید به علاقه شخص باشد و این‌ها باید در منظر متخصصان به آنچه به نفع شهر است به تصویب برسد، در کلان‌شهرها به خاطر جلوگیری از تخریب زمین‌های کشاورزی در اطراف شهر به این نتیجه می‌رسند که ارتفاع ساختمان داخل شهر را ببرند بالاتر تا از زمین بهینه استفاده شود.
او بابیان اینکه متخصصان و مراجع قانونی باید به این سمت بروند و نباید این مسائل بسته به علاقه شخص باشد، تأکید می‌کند: چون این افراد اختیار قانونی هم دارند به بهانه‌های مختلف این موضوع مهم را به تعویق می‌اندازند و این باعث می‌شود تا آدم‌هایی که به دنبال تخلف هستند به‌راحتی از این فشار اقتصادی و تأمین مسکن سوءاستفاده کنند و به تخلف خودشان در ساخت بلندمرتبه‌سازی ادامه بدهند چون فشار هست و ضابطه‌ای هم وجود ندارد به همین دلیل تخلف اتفاق می‌افتد،همان‌طور که شاهد ساخت بلندمرتبه‌سازی‌های غیرقانونی به بدترین شکل هستیم.
چرا باید بلندمرتبه‌ها روی زمین‌های دولتی یا آستان قدس باشد؟
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد یادآور شد: بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌ضابطه آسایش مردم را برهم زده است علاوه بر این سایه‌اندازی برای املاک مجاور هم دارد چون ضابطه‌ای برای آن‌ها رعایت نشده است، ما باید قبل از فشارهای جریان بازار و جریان توسعه، خودمان این پهنه‌ها را مشخص کنیم تبعات و حداقل استاندارد مساحت را در نظر بگیریم و بعدازاین تبعات کم کنیم نه اینکه شخصی برخورد کنیم و بنا بر علاقه تصمیم بگیریم یا اینکه اعلام کنیم باید بلندمرتبه‌ها روی زمین‌های دولتی یا آستان قدس باشد، این باعث ایجاد زمینه برای متخلفان می‌شود و کاری پیش نمی‌برد.ببینید چه کسانی و سازمان‌هایی نمی‌گذارند این کار انجام شود؟ چرا باید پهنه‌ها روی زمین‌های دولتی ولی روی زمین‌های دیگر در شهر بلندمرتبه‌سازی تعریف نشود؟ جواب این سؤال را شما پیدا کنید.