الاکلنگ بازی بیت‌کوین
ریحانه موسوی
ارزش ارز دیجیتالی بیت‌کوین حدود دو هفته پیش روند صعودی به خود گرفت و با ثبت یک رکورد تاریخی، از مرز ۳۸ هزار دلار فراتر رفت؛ اما اکنون و طی روزهای اخیر دائم در حال افت و خیز است. به‌طوری که ریزش نسبتا شدید آن پس از صعود باور نکردنی که داشت، سرمایه‌گذاران این حوزه را شوکه کرد. ابتدا می‌خواهیم به معرفی مختصرآن و سپس به بررسی دلایل این رکورد‌زنی بپردازیم.
بیت‌کوین چیست؟
بیت‌کوین پول مجازی است که تولید آن حاصل فعالیت محاسباتی زمان‌بری است، این پول بین‌المللی تحت مدیریت هیچ بانکی نبوده و می‌تواند برای خرید کالا از هرجایی در جهان مورد استفاده قرار بگیرد، همچنین می‌توان آن را مانند سهام یا پول فلزی دادوستد کرد.
این پول، ارزی جدید با هزینه معاملاتی کمتر نسبت به بازار‌های ارز سنتی است و به صورت غیرمتمرکز و بدون وجود نهاد واسط و نهاد ناظری همچون دولت، بانک و مؤسسات مالی بر خلاف ارزهای سنتی صادر شده، توسط دولت‌ها فعالیت می‌کند.
مقدار کل بیت‌کوین‌هایی که می‌توانند تولید شوند به‌صورت قراردادی در 21 میلیون بیت‌کوین محدود شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود در سال 2140 میلادی به اندازه سقف قراردادی بیت‌کوین تولید شود. از آنجا که هر بیت‌کوین تا هشت رقم اعشار قابل تقسیم است مقدار کل بیت‌کوین‌های قابل خرج کردن بیش از دو هزار تریلیون خواهد بود.
عوامل تاثیر‌گذار بر بیت‌کوین
بررسی نوسانات ارزش بیت‌کوین در یک بازه یک ساله برحسب دلار نشان می‌دهد، تاکنون دو عامل اصلی توانسته‌اند اثرگذاری محسوسی روی آن داشته باشند؛ اولین عامل که تاثیر کمتری هم داشته از جنس عوامل فناورانه بوده است و دومین عامل مداخلات دولت‌ها و واکنش قدرت‌های جهانی در قالب مقررات‌گذاری این حوزه، عامل مهم‌تری بر میزان اثرگذاری این پدیده و خط سیر تکاملی آن بوده است. همچنان انتظار می‌رود که مقررات‌گذاری کشورها تاثیر‌گذاری محوری بر بیت کوین داشته باشد.
فروش بیت‌کوین در ایران از چه زمانی آغاز شد؟
قدیمی‌ترین آماری که از فروش بیت‌کوین در ایران موجود است به سال ۲۰۱۴ برمی‌گردد. در ماه‌های اولیه آن سال این ارز الکترونیکی در ایران حدود شش میلیون تومان در ماه فروش داشت. در دیگر ماه‌های آن سال نیز با فروش چشمگیری روبرو نبود. تا اینکه در اواسط این سال ایرانی‌ها حدود ۲۴ میلیون تومان بیت‌کوین خریدند. نکته جلب اینجاست که بعد از این حجم از خرید شاهد بالا ماندن میزان خرید تا اواخر سال ۲۰۱۴ هستیم. در ماه پایانی این سال میزان خرید ایرانی‌ها کمی کاهش پیدا کرد و تا پایان سال حدود ۲۰ میلیون تومان فروش داشت.
سپهر محمدی: بیت‌کوین از بعد فنی محلی برای سرمایه‌گذاری نیست، بلکه ابزاری برای انتقال ارزش است، اما نمیدانم چرا امروزه شاهد آن هستیم که از آن برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود در حالی که کارکرد اصلی آن، اینگونه نیست و بنده با آن موافق نیستم.
نکته جالب اینجاست که میزان رشد خرید ایرانی‌ها در این سال با میزان رشد قیمت این ارز دیجیتالی رابطه مستقیم داشت. در سال ۲۰۱۴ این ارز حدود ۶۰۰ دلار قیمت داشت، که با توجه به قیمت حدود سه هزار و سیصد تومانی دلار در آن زمان باید برای هر بیت‌کوین حدود دو میلیون تومان پرداخت می‌شد.
در سال ۲۰۱۵ قیمت بیت‌کوین کاهش می‌یابد و به ۲۰۰ دلار می‌رسد. اتفاقی که باعث شد تا در طول یک ماه در بازار ایران تنها ۳۰۰ هزار تومان خرید وجود داشته باشد. تقریباً تا قبل از عید نوروز بازار بیت‌کوین در ایران سوت‌و‌کور بود، اما ناگهان افزایش قیمت این ارز با عید هم‌زمان شده و یک رکورد تاریخی در آن زمان شاهد بودیم، یعنی در فروردین‌ماه ۹۴ حدود ۴۰ میلیون تومان خرید شد، بعد از آن دوباره فروش بیت‌کوین کاهش یافت، اما با این حال همچنان قدرت خود را حفظ کرد و در کانال ۲۰ میلیون تومان فروش ماهانه باقی ماند. البته باز هم در تیرماه سال ۹۴ تکانی خورد و میزان فروش ۳۶ میلیونی را ثبت کرد.
آبان ماه سال ۹۴ بود که مانند این روزها بیت‌کوین برسر زبان‌ها افتاد؛ اتفاقی که تحت‌تأثیر قبول این ارز توسط چند کشور بزرگ بود و باعث شده بود خریداران آن بیشتر شود. در قضیه ارز دیجیتالی خریدار بیشتر یعنی صعود قیمت ارز، این اتفاق باعث شد تا ناگهان فروش آن در ایران زیاد شود و به حدود ۶۶ میلیون تومان در آذرماه آن سال برسد. این شوک ناگهانی تا چند ماه بعد همچنان باعث شد تا بیت‌کوین به صورت ماهانه حدود ۵۰ میلیون تومان فروش داشته باشد، اما موج بزرگ‌تری در راه بود.
غول بانکداری جهان چه می‌گوید؟
جی‌پی مورگان، غول بانکداری و سرمایه‌گذاری جهان، در پیش‌بینی بلندمدت خود از قیمت بیت کوین عنوان کرده است که این ارز دیجیتال با تبدیل‌شدن به جایگزینی برای طلا و افزایش محبوبیت، می‌تواند به ۱۴۶,۰۰۰ دلار برسد.
غول‌ها با بیت‌کوین چه کردند؟
یک کارشناس ارزهای دیجیتال در این خصوص می‌گوید: غول‌ها و خریدهای عمده از دلایل عمده حرکت قیمت بیت‌کوین است؛ که باعث نوسانات آن می‌شود. همچنین متاسفانه در این بازار دست‌کاری زیادی صورت می‌گیرد و اتفاقاتی که در آمریکا رخ داده نیز بر روی آن تاثیر دارد.
سپهر محمدی رئیس انجمن علمی بلاکچین ایران در گفتگو با «صبح امروز» بیان می‌کند: از ۲۵ دسامبر که حدود ۱۰۰ هزار بیت‌کوین در معاملات آتی خرید و فروش شد قفل آن را باز کرد و حرکت صعودی اتفاق افتاد که به طور طبیعی زمانی که قیمت از ۲۰ هزار دلار به ۴۰ هزار دلار می‌رسد، باید اصلاحاتی داشته باشد.
سقوط بیت‌کوین جدی نیست
وی با بیان اینکه «ما سقوط بیت‌کوین زیاد جدی نمی‌بینیم اما سعود آن طبیعی است، که زودتر از اینها منتظر آن بودیم اما به دلایل مختلف تعطیل شده بود» ابراز می‌کند: بیت‌کوین از بعد فنی محلی برای سرمایه‌گذاری نیست، بلکه ابزاری برای انتقال ارزش است، اما نمیدانم چرا امروزه شاهد آن هستیم که از آن برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود در حالی که کارکرد اصلی آن، اینگونه نیست و بنده با آن موافق نیستم.
رئیس انجمن بلاکچین ایران تصریح می‌کند: بیت‌کوین نوعی فناوری محسوب می‌شود که اکنون در حال اوج گرفتن است، اما ممکن است نوع دیگری وارد شود که جای آن را بگیرد و باعث بی‌ارزش شدن آن شود که این موضوع نیز غیر‌ممکن نیست، همانطور که یک گوشی نوکیای ساده در حالی که ۲۰ سال پیش ارزشمند بود اکنون اینگونه نیست، بیت‌کوین نیز ممکن است چنین سیری را طی کند.
بیت‌کوین فناوری است نه جایی برای سرمایه‌گذاری
سپهر محمدی کارشناس ارزهای دیحیتال و رئیس انجمن علمی بلاکچین ایران عنوان می‌کند: فناوری رشد کرده و متوقف نمی‌شود و نوعی بالاتر وارد شده و جای آن را می‌گیرد، لذا اگر از این بعد به قضیه نگاه کنیم، درست‌تر آن است که از کاریرد‌های آن استفاده کرده و دچار این سوء‌تفاهم که یک نوع سرمایه‌گذاری است نشویم.
به طور کلی بیت‌کوین نخستین پول رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال است که بدون دخالت حکومت و دولت‌ها کار می‌کند. قیمت بیت کوین برحسب دلار آمریکا، یوان چین و یا یورو سنجیده می‌شود. قیمت جهانی آن نیز از طریق محاسبه مبلغ میانگین معامله‌های آن در صرافی‌های موجود در بازار به دست می‌آید.
به دلیل تغییر لحظه‌ای قیمت بیت‌کوین، این مبحث بسیار پر‌ریسک بوده و بررسی روند آن در موفقیت بسیار مهم است. پیش‌بینی قیمت بیت کوین از موضوعات پربحث در دنیای دیجیتال امروزی شده. نوسان قیمت این ارز همانند قیمت دلار، سهام و طلا پرنوسان بوده. و این ارز دیجیتال بسیار پرطرفدار است. در حقیقت مردم به بیت‌کوین اعتماد زیادی می‌کنند زیرا همه چیز به صورت واضح و قانون‌مند تحت نظارت میلیون‌ها کاربر انجام می‌شود، بدون اینکه نیاز باشد که اعتمادسازی صورت گیرد.