غول پیکر‌ها وارد می‌شوند
ریحانه موسوی
مدتی است که بحث واردات خودرو از کشورهای ترکیه و روسیه بر سر زبان ها افتاده بود، تا اینکه بلاخره سازمان گمرک ایران بخشنامه مجاز بودن ترخیص کامیون‌های دست دوم وارداتی را با هماهنگی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به کلیه گمرکات اجرایی کشور ابلاغ کرد.
خبر‌ها حاکی از آن است که وزیر راه و شهرسازی طی نامه‌ای به رئیس جمهور، خواهان موافقت وی با ترخیص کامیون‌های وارداتی دست دوم (زیر ۳ سال ساخت) اروپایی، کره‌ای و ژاپنی که در انبارهای گمرکات کشور دپو هستند شد، رئیس جمهور نیز بلافاصله با درخواست وی موافقت کرد و به وزیر صمت دستور داد تا با ترخیص آنها موافقت کند.
پس از موافقت وزارت صمت با ترخیص کامیون‌های دست دوم وارداتی که در سامانه جامع تجارت، ثبت سفارش واردات شده بودند، گمرک و سازمان راهداری نیز با یکدیگر توافق کرده‌اند که به ازای هر یک دستگاه کامیون فرسوده که گواهی اسقاط دریافت کرده باشد، یک دستگاه کامیون دست دوم زیر ۳ سال ساخت از انبارهای گمرکات ترخیص شوند.
فربد زاوه: گروگان‌گیری که وزارت صمت طی ۴۰ سال گذشته در مورد صنعت خودرو انجام داده است، باعث شده تا در طول سال چند ده هزار نفر کشته در جاده‌ها داشته باشیم
صدرالله بمانا مشاور سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در امور نوسازی ناوگان عمومی حمل و نقل نیز، از موافقت رئیس جمهور با درخواست وزیر راه برای ترخیص حدود ۲ هزار دستگاه کامیون مانده در انبارهای گمرک خبر داده بود.
مزایای واردات خودرو دست‌دوم
به گزارش روزنامه «صبح امروز» کارشناسان بازار خودرو معتقدند با اجرای طرح واردات کامیون‌های دست دوم اروپایی، علاوه بر آنکه مشکل کمبود کامیون نوساز و شبه نوساز در کشور تا حدودی برطرف می‌شود، مصرف سوخت نیز کاهش یافته و قیمت کامیون‌های فرسوده که در حال حاضر به دلیل کمبود خودروی سنگین، نجومی شده، به شدت افت خواهد کرد.
فربد زاوه: اشکالی که در این طرح وجود دارد، این است که وزارت صمت انحصار ایجاد کرده، یعنی برای تضمین کردن حیات شرکت‌هایی که به نوعی به دولت وصل هستند، اجازه نمی‌دهد تا هرکسی ماشین وارد کند
البته اجرای این طرح پیش از آغاز و به دلایل مختلف ازجمله قیمت بالای کامیون های وارداتی، عدم توانایی اقتصادی مالکان و رانندگان کامیون برای پرداخت چنین هزینه ای و… با واکنش منفی خودروسازان و فعالان حوزه جاده ای مواجه بود و احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان ایران با انتقاد از این طرح، گفته بود «کامیون‌های کارکرده در اتحادیه اروپا خودمالک نیستند، بلکه در اختیار و مالکیت شرکت‌های حمل ونقلی هستند که به صورت سه شیفته از آنها کار کشیده می‌شود، به همین دلیل، این خودروها پیمایش بالایی داشته‌اند و قطعات یدکی آنها هم نیازمند تعویض بوده و در مجموع خرید آنها به صرفه نیست.»
انتخاب رانندگان، خودرو دست‌دوم خارجی
هر چند واردات این خودروها مخالفان زیادی را در میان تولیدکنندگان خودروهای سنگین دارد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد رانندگان به عنوان استفاده‌کنندگان اصلی ، خرید خودروی سنگین دست دوم اروپایی را به صفر کیلومتر موجود در کشور که عمدتاً محصول کشور چین هستند ترجیح می‌دهند، زیرا این خودروها کیفیت ساخت مناسبی دارند ضمن آنکه سرویس‌های دوره ای آنها نیز توسط شرکت‌های حمل و نقل اروپایی انجام شده است. از سوی دیگر وضعیت جاده‌های اروپایی بسیار بهتر از جاده‌های کشورمان است.
واردات خودرو تغییری در قیمت‌ها ایجاد نمی‌کند
یکی از کارشناسان صنعت خودرو در رابطه با آزاد‌شدن طرح واردات خودروی دست دوم سنگین می‌گوید: این اقدام بسیار معقول است، اما مدل‌هایی که قرار است وارد بازار شود کاهش محسوسی در قیمت خودرو سنگین ایجاد نمی‌کند؛ به عنوان مثال «ولوو» دست‌دومی که سه سال کار کرده، با ولوویی که شرکت سایپا دیزل یا سایر شرکت‌ها می‌توانند مستقیم از شرکت‌های مادر خریداری کنند تفاوتی ندارد.
معایب طرح آزاد‌سازی واردات خودرو
فربد زاوه در گفتگو با «صبح امروز» بیان می‌کند: اشکالی که در این طرح وجود دارد، این است که وزارت صمت انحصار ایجاد کرده است، یعنی برای تضمین کردن حیات شرکت‌هایی که به نوعی به دولت وصل هستند، اجازه نمی‌دهد تا هرکسی ماشین وارد کند؛ که به عنوان مثال نتیجه‌ای که از آن به دست می‌آید این است که ایران‌خودرو دیزل یک (( فوتون چینی )) را تقریبا ۱۲۰ هزار دلار که معادل ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان است قیمت‌گذاری می‌کند، در صورتی که قیمت صادراتی این ماشین به ۵۰ هزار دلار نیز نمی‌رسد.
خروج از انحصار موجب کاهش قیمت
وی با بیان اینکه «اگر اجازه دهند تا فضای انحصار گرفته شود و هرکسی که می‌تواند خودرو نو و دست‌دوم وارد کند، به‌شدت باعث کاهش قیمت خودرو می‌شود» تصریح می‌کند: با وجود اینکه هنوز این خودروها ترخیص نشده و به دست مردم نرسیده‌اند، باعث شده تا آن‌دسته از خودروهای سنگینی که پنج تا شش میلیارد تومان قیمت داشتند به زیر چهار میلیارد برسند، و اگر این فضا باز بماند باعث خواهد شد تا محصولاتی که در ایران تولید می‌شوند و عمدتا بی‌ارزش نیز هستند، به قیمت واقعیشان باز‌گردند و حداقل بازار به تعادل برسد.
عدم تاثیر آزاد‌سازی واردات خودرو بر اشتغال
فربد زاوه در پاسخ به این سوال که «این اقدام چه تاثیری بر اشتغال در این صنعت می‌گذارد؟» ابراز می‌کند: به دلیل اینکه این طرح منوط به اسقاط خودروهای موجود است، تاثیری بر اشتغال در این حوزه ندارد زیرا قرار نیست ناوگان توسعه پیدا کند تا ایجاد شغل نماید. البته همین وضعیت موجود قابلیت به‌کار گیری ۴۰۰ هزار نفر دیگر را دارد، زیرا ۴۰۰ هزار خودروی سنگین درکشور وجود دارد که اکثرا تک‌راننده هستند.
وی ادامه می‌دهد: این امر علاوه براینکه به سرمایه‌گذاری خاصی نیاز ندارد بازدهی را افزایش داده و درآمد رانندگان نیز بیشتر می‌شود که باعث می‌شود هزینه‌های حمل‌ونقل کاهش پیدا کند. این مصوبه تاثیر شغلی ندارد اما اثرات جانبی فروانی دارد، که یکی از مهم‌ترین تاثیرات آن کاهش میزان مصرف سوخت در کشور است و از طرفی باعث می‌شود، ایمنی جاده افزایش پیدا کند.
گروگان‌گیری وزارت صمت
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه «گروگان‌گیری که وزارت صمت طی ۴۰ سال گذشته در مورد صنعت خودرو انجام داده است، باعث شده تا در طول سال چند ده هزار نفر کشته در جاده‌ها داشته باشیم» تبیین می‌کند: به دلیل اینکه طی دوسال اخیر واردات قطعات یدکی خودرو ممنوع و محدود شده که گرانی آن را در‌پی داشته، افراد نمی‌توانند ماشین خود را تعمیر کنند که این امر خود خطرات جانی فراوانی را به همراه دارد، که با این‌کار جلوی این طبعات تا حدودی گرفته می‌شود.
وی در ادامه می‌گوید: کاهش طبعات ذکر شده باعث می‌شود تا ایمنی و سرعت حمل و نقل بالا برود و هزینه آن نیز کاهش پیدا کند، همچنین در کم شدن هزینه‌های کلان کشور به جهت مصرف گازوئیل به شدت تاثیر می‌گذارد، زیرا حتی یک کامیون مدرن نیز در طول سال چیزی حدود ۲۵ تا ۳۰ لیتر گازوئیل مصرف می‌کند که اگر قیمت هر لیتر را ۶۵ سنت حساب کنیم، در هر ۱۰۰ کیلومتر چیری حدود ۱۴ دلار هزینه در‌بر دارد.
لاستیک نیم میلیاردی
فربد زاوه، می‌گوید: با این حساب اگر تمام رانندگان در خانه بنشینند یا تمام خودروسازان تولید خود را تعطیل کنند می‌توانیم حقوق تمام این افراد را از محل یارانه سوخت پرداخت کنیم و حتی بیشتر از حقوقشان نیز می‌شود. علاوه بر اینها لاستیک این خودروها نیز ۳۰ میلیون تومان قیمت دارد و رانندگان پر‌کار باید سالی دوبار لاستیک بخرند، که کیفیت آن بالا باشد در طول سال حدود ۸ ماه برای آنان کار خواهد کرد، اما به دلیل اینکه چنین پولی ندارند، از لاستیک‌های فرسوده استفاده می‌کنند که باعث ایجاد خطرات جانی می‌شود.
عدم امنیت در محل اقامت رانندگان
وی با گلایه خاطر‌نشان می‌کند: به دلیل حمایت از شرکت‌های تولید‌کننده داخلی مانند بارز کل کشور با خطر جانی مواجه‌اند. موضوع دیگری که وجود دارد این است که بیشتر رانندگان خودرو با خطر سرقت لوازم یدکی خودرو لاستیک روبه‌رو هستند، به همین دلیل نمی‌توانند در راه بمانند، این اتفاقات در محل‌هایی که مخصوص اقامت آنان است می‌افتد.
بارگیری به روش‌های سنتی ادامه دارد
فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو خاطر‌نشان می‌کند: معضل دیگری که وجود دارد این است که تخلیه بارگیری در کشور بسیار سنتی انجام می‌شود که ۲تا سال ۳ روز به طول می‌انجامد و دلیل آن این است که شرکت‌ها به آنها پولی نمی‌دهند و از این سو به مالک و راننده فشار زیادی وارد می‌شود.