تاثیرات تحریم‌های داخلی بر صادرات فرش دستباف
ایران در تولید فرش جهان سهم بسزایی دارد که همین تاثیر و اهمیت باعث پیشرفت و پیشروی ایران در صنعت فرشبافی شده است. به عبارتی فرش دستباف بعنوان یکی از کالاهای مهم، صادراتی و نماد ملت ایران محسوب می‌گردد که در سطح بین‌الملل شناخته شده و مورد تایید همگان است. اما اخیرا اخبار زیادی مبنی بر کاهش چشمگیر صادرات این کالای باارزش ملی به گوش می‌رسد که به گفته صاحبنظران اقتصاد این حوزه را با شکست مواجه کرده است.
در این خصوص رئیس اتحادیه تعاونی فرش دستباف گفت: تا دو دهه قبل ما سالانه یک میلیارد دلار صادرات فرش داشتیم اما بیشتر به دلیل تحریم داخلی این عدد به ۷۰ میلیون دلار رسیده است.
به گزارش روزنامه «صبح امرز»، عبدالله بهرامی در گفت و گو با مهر، در مورد وضعیت تولید و صادرات فرش اظهار داشت: صادرات فرش در ۴ ماه نخست امسال ۱۵ میلیون دلار بود و مشخص نیست تا پایان سال بتواند به ۵۰ میلیون دلار برسد.
رئیس اتحادیه تعاونی فرش دستباف افزود: کاهش صادرات دو دلیل عمده دارد؛ دلیل نخست تحریم دولت آمریکا از سال ۹۷ است چراکه ۳۰ درصد از صادرات فرش ما به بازار آمریکا بود. ۷۰ درصد دیگر افت صادرات هم ناشی از تحریم‌های داخلی بوده است.
صادرات فرش اغلب به صورت امانی است
وی با اشاره به مصوباتی که به مثابه تحریم داخلی، دست و پای صادرکنندگان را بسته است، گفت: مصوبه تعهد ارزی بانک مرکزی یکی از دلایل افت صادرات است، زیرا اولاً اختلاف مبلغ ریالی دلار آزاد با نیمایی زیاد است و همچنین صادرات فرش با صادرات سایر کالاها فرق می‌کند. فرش عموماً به صورت امانی صادر می‌شود و خریدار در همان لحظه پول نمی‌دهد. ممکن است فرش برگشت داده شود و یا از کشوری به کشور دیگر ارسال شود.
به طور کلی حوزه فرش دستباف با کاهش تولید، کاهش صادرات، عدم حمایت داخلی در بحث تأمین سرمایه و عدم اجرای بیمه قالیبافان مواجه شده است
بهرامی با بیان اینکه صادرکنندگان عطای صادرات را به لقایش بخشیدند، گفت: از این رو صادرکنندگان برای اینکه دچار مشکل نشوند و یا بعنوان بدهکار ارزی به قوه قضائیه معرفی نشوند، امسال و سال گذشته مبادرت به صادرات فرش نکردند و سرمایه‌هایشان را در بخش‌های دیگر کشور سرمایه گذاری کرده‌اند که نه مالیاتی دارد و نه زیانی و در عین حال سودآوری خوب و بی دردسری هم دارد.
وی ادامه داد: در این مورد بارها با بانک مرکزی و وزارت صمت از طرق مختلف جلسه گذاشته‌ایم و گفتیم که فرش دستباف پرچم دوم ایران است و شما به جای ریختن آب در آسیاب دشمن به فعالان بخش فرش کمک می‌کردید. وقتی دشمن بعد از موشک دست روی فرش گذاشت یعنی این صنعت جایگاه ویژه اجتماعی و اقتصادی دارد. اگر کسی حداقل اطلاعات اقتصادی هم داشته باشد می‌داند که ۹۵ درصد این صنعت صادرات محور و ارزآور است و باید حمایت شود؛ مسئولان باید صادرات این محصول را تسهیل و فعالان را تشویق به تولید می‌کردند تا بتوان تا حدودی خلأ ارز نفتی را از این طریق پر کرد.
رئیس اتحادیه تعاونی فرش دستباف افزود: بانک مرکزی می‌گوید با کاهش درآمد ارزی مواجه شده و باید به یک شکلی صادرکننده را ملزم به برگرداندن ارز کرد اما صادرات فرش با صادرات سایر کالاها فرق دارد و نمی‌توان همچون سایر صادرکنندگان با این بخش برخورد کرد.
پارسال صادرات فرش ۷۰ میلیون دلار بود
وی افزود: تا دو دهه قبل ما سالانه یک میلیارد دلار صادرات فرش داشتیم و در ده سال اخیر که در بدترین شرایط تحریمی بودیم، سالانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار فرش صادر کردیم، اما از پارسال که بانک مرکزی بحث پیمان سپاری و تعهد ارزی را اجرا کرد کل صادرات فرش ما در سال گذشته به ۷۰ میلیون دلار رسید.
بهرامی گفت: بازار خارجی را از دست دادیم و به دلیل اینکه خرید فرش دستباف اولویت مردم نیست و همچنین به دلیل شیوع کرونا بازار داخلی را هم از دست داده‌ایم که این موضوع به نزولی شدن تولید منجر می‌شود.
به واردکننده ابریشم و پشم تبدیل شده‌ایم
وی با بیان اینکه از سویی دیگر نیز به تأمین مواد اولیه فرش توجهی نشده است، تصریح کرد: ما تبدیل به یکی از بزرگترین واردکنندگان پشم و ابریشم شده‌ایم این در حالیست که در کشور هم مزیت بسیار بزرگی در تولید ابریشم داشتیم و تا دو دهه قبل از صادرکنندگان این محصول بودیم. بهترین پشم‌ها را در کشور داریم اما به علت عدم فرآوری، به صورت خام صادر می‌شود و پس از فرآوری شدن در کشورهای خارجی با قیمت بالایی به کشور برمی‌گردد که همین موضوع تولید را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد زیرا قیمت تمام شده را به شدت بالا می‌برد.
بانک مرکزی می‌گوید با کاهش درآمد ارزی مواجه شده و باید به یک شکلی صادرکننده را ملزم به برگرداندن ارز کرد اما صادرات فرش با صادرات سایر کالاها فرق دارد و نمی‌توان همچون سایر صادرکنندگان با این بخش برخورد کرد
بهرامی گفت: در حال حاضر نرخ هر کیلوگرم ابریشم بین یک میلیون و ۸۰۰ تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است.
رئیس اتحادیه تعاونی فرش دستباف گفت: به طور کلی حوزه فرش دستباف با کاهش تولید، کاهش صادرات، عدم حمایت داخلی در بحث تأمین سرمایه و عدم اجرای بیمه قالیبافان مواجه شده است.
تهاتر برای صادرکننده فرش راحت نیست
وی در مورد تهاتر، اظهار داشت: امکان تهاتر وجود دارد اما تهاتر کار راحتی نیست؛ تخصص صادرکننده در صادرات است. فرد باید به مواد اولیه و سیستم صادرات اشراف داشته باشد اما واردات کار صادرکننده نیست.
رئیس اتحادیه تعاونی فرش دستباف گفت: تعداد کل صادرکنندگان فرش ایران به صد نفر هم نمی‌رسد که همه این افراد هم مسن هستند و جوان زیر ۴۰ سال در صادرات فرش نمی‌بینید. صادرکنندگان فرش مثل باقی صادرکنندگان نیستند و سالهاست در این کار هستند و آبروی شغلی خود را از دست نمی‌دهند؛ نباید بانک مرکزی این افراد را ملزم به تعهد ارزی می‌کرد زیرا با این کار فقط صادرات را از بین برد و تولید را تحت‌الشعاع قرار داد.
وی افزود: فرش دستباف ایران در طول تاریخ رتبه اول را در جهان داشت و حال به رتبه چهارم سقوط کرده‌ایم؛ این در حالیست که به دست آوردن جایگاه قبلی و کشورهای هدف قبلی بسیار سخت و هزینه بر است. هند و پاکستان جای ما را گرفته‌اند. مصر که قبلاً حرفی برای گفتن در این بخش نداشت به دلیل عدم حضور ما جایگاه خود را تثبیت کرده است.
بهرامی اظهار داشت: ایران از نظر میزان تولید و طرح و نقشه فرش جایگاه بسیار خوبی در جهان داشت، اما مسئولان هیچ توجهی به این پتانسیل و پیشینه ندارند.