رابطه پنهانی موز با دلار!
موز پر‌طرفدار‌ترین میوه وارداتی ایران است. واردات این محصول ۹۹ درصد نیاز بازار را تامین می‌کند و تنها یک درصد موز مصرفی توسط باغداران داخلی تامین می‌شود. بسیاری بر این عقیده هستند که همانند گذشته، به‌دلیل وارداتی بودن این میوه گرمسیری، قیمت یک کیلو موز با قیمت یک دلار برابر است.
رابطه قیمت موز با دلار
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که قیمت موز و دلار همبستگی بالایی در چهل و یک ماه گذشته داشته اند. اگرچه که در ماه‌های اخیر و با شروع فصل گرما، اندکی فاصله میان این دو دوست قدیمی افتاده است. بررسی‌ها از روند قیمت موز و دلار نیز نشان می‌دهد، چهار ویژگی از قبیل تورم بالا، شیوع بیماری کرونا، کمبود ارز و سیاست‌گذاری‌های یک شبه، تا حدودی موجب اختلاف قیمتی موز و دلار شده است. به بیانی دیگر اگرچه انتظار می‌رفت، موز با نزدیک شدن به فصل پاییز، قیمتی نزدیک‌تر به قیمت روز دلار داشته باشد، اما مطابق پیش‌بینی‌ها رفتار نکرده و با حداقل ۵ هزار تومان کمتر در بازار عرضه شده است. اما در بازه بلندمدت این رابطه قیمتی میان موز و دلار مشاهده می‌شود.
چرا این بازی‌ها را درست می‌کنند که مابقی میوه‌ها هم از افزایش کاذب قیمت موز تاثیر بپذیرند؟ چرا در کشور دلال پرورش می‌دهیم؟ چرا این مسیر غلط را ادامه می‌دهیم؟ چنانچه می‌خواهیم وضعیت بازار آرام شود باید حتما نظارت خوب باشد
موز یکی از محبوب‌ترین میوه‌ها در جهان است. با اینکه در مناطق محدودی از دنیا این میوه پرورش می‌یابد، ولی طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد. کشور‌های هند، چین، اوگاندا، فیلیپین و اکوادور به ترتیب بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان موز جهان هستند. همچنین طبق آمار و داده‌های جهانی، به ترتیب کشور‌های اکوادور، کاستاریکا، کلمبیا و فیلیپین در جایگاه بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان قرار گرفته‌اند.
برخی با اقتدار این میوه را پر‌طرفدار‌ترین میوه در دنیا می‌دانند. این میوه به صورت درختچه‌ای با تنه بلند و نسبتا محکم شناخته می‌شود. موز در مناطق گرمسیر کشت و تولید می‌شود. ایران در مناطق محدودی شرایط مناسب کشت این میوه را دارد. باغ‌های موز در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان به صورت گسترده دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، استان سیستان و بلوچستان بزرگ‌ترین تولید‌کننده موز کشور است و از هر هکتار از باغات این استان حدود۳۰ تن برداشت می‌شود.
رشد ۱۰۰ درصدی قیمت موز
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی می‌گوید: علت افزایش قیمت موز این است که عده‌ای مجوز فروش موز را کارتنی ۱۰۰ هزار تومان می‌فروشند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» و به نقل از تجارت نیوز، هر کیلو موز در بازار به۳۰ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که قیمت این محصول در مردادماه 14 هزار تومان بود. این یعنی قیمت موز ظرف این مدت کوتاه رشد 100 درصدی قیمت را تجربه کرده است. اما دلیل چیست؟
همه‌جا پای دلالان درمیان است
فعالان بازار میوه می‌گویند علت اصلی دو برابر شدن قیمت موز، خرید و فروش حواله موز توسط دلالان است. خبری که رئیس اتحادیه محصولات کشاورزی هم آن را در گفتگو با تجارت‌نیوز تایید می‌کند و می‌گوید: مجوز واردات موز تنها به برخی از افراد داده می‌شود و حالا این افراد مجوز واردات خود را به فعالان بازار می‌فروشند. مجوز واردات هر کارتن موز 100 هزار تومان است.
در همین زمینه رئیس اتحادیه فروشندگان میوه معتقد است: واحدهای صنفی پل ارتباطی مردم و تجار هستند. قیمت موز در نرخ‌نامه‌های ما از کیلویی 24 هزار تومان شروع می‌شود و به کیلویی 29 هزار و 500 تومان می‌رسد.میزان عرضه و تقاضا در بازار موثر است. زمانی که عرضه موز به بازار کم می‌شود قاعدتا قیمت‌ها هم بالا می‌رود.
شهریور ماه امسال هم سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفته بود: «با بسته شدن ثبت سفارش موز بازار فروش این محصول در بنادر توسط دلالان و واسطه‌ها بالا گرفته تا آنجا که مجوز واردات هر کیلو موز بین 800 تا 850 تومان فروخته می‌شود و این هزینه در هیچ جا ثبت نمی‌گردد.»
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه هم نقش دلالان در گرانی موز را رد نکرد و اظهار کرد: نقش دلال‌ها بر گرانی قیمت موز بی‌تاثیر نیست.
موز دست واردکننده اصلی نیست
«علت اصلی گرانی موز این است که واردات این میوه دست تاجر اصلی آن نیست.» این جمله را رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی به تجارت‌نیوز گفت و معتقد است که بابت هر کیلو موز، مجوز این میوه را چهار تا پنج هزار تومان در بنادر می‌فروشند. این مجوز ثبت سفارش‌ها دست یک مشت دلال است و کسی هم بر نحوه فعالیت دلال‌ها نظارت نمی‌کند.
سیدرضا نورانی اظهار کرد: فروش مجوز موضوع تازه‌ای نیست. این اتفاق از اسفند ماه باب شده است.
قیمت موز ارتباطی به قیمت دلار ندارد
این فعال بازار تصریح کرد: از گذشته موز در سبد کالایی مصرف‌کننده بوده است. برای تعدیل قیمت موز باید نظارت کافی بر روی واردات باشد. قیمت موز ارتباطی به قیمت دلار ندارد. سوال ما این است که مجوز واردات موز دست چه کسی است؟ معتقدیم اگر قرار است کالایی ممنوع شود باید واردات آن را ممنوع کنند.
نورانی گفت: چرا این بازی‌ها را درست می‌کنند که مابقی میوه‌ها هم از افزایش کاذب قیمت موز تاثیر بپذیرند؟ چرا در کشور دلال پرورش می‌دهیم؟ چرا این مسیر غلط را ادامه می‌دهیم؟ چنانچه می‌خواهیم وضعیت بازار آرام شود باید حتما نظارت خوب باشد.
کسادی بازار موز به‌دلیل کرونا
وارداتی بودن این میوه دلیل منطقی برای اثرگذاری نرخ ارز بر قیمت آن است. مثلا می‌توان با توجه به نرخ دلار متوجه شد قیمت حدودی یک کیلو موز در مراکز میوه و تره‌بار با چه قیمتی مبادله می‌شود. ولی جدا از نرخ دلار عوامل متفاوت دیگری نیز بر عرضه و تقاضای این میوه گرم سیری دخیل هستند.
نگاهی به آمار‌ها نشان می‌دهد، مصرف این میوه به متغیر‌های فصلی وابسته است. برای مثال عموما در تابستان به‌دلیل افزایش تنوع میوه، موز تقاضای کمتری دارد و هرچه به فصول پاییز و زمستان نزدیک‌ترمی‌شویم، با کاهش تنوع میوه ها، تقاضا برای خرید موز زیاد می‌شود.
با توجه به روند قیمتی موز هر سال شاهد سیر کاهشی قیمت با شروع فصل تابستان هستیم. از طرفی با شروع فصل پاییز قیمت روندی فزاینده پیش می‌گیرد. همچنین اثر کرونا بر تقاضای این میوه را نمی‌توان نادیده گرفت و این نکته را باید اضافه کرد از آنجا که این میوه در مجالس کاربرد ویژه‌ای دارد، عدم برگزاری مراسم‌ها در تالار‌ها و… نیز باعث کاهش تقاضای خرید موز شده است. روند قیمتی نشان می‌دهد شیب کاهش قیمت موز در سال ۹۹ بسیار بالاتر از شیب کاهش قیمت در سال‌های ۹۶ و ۹۷ و ۹۸ بوده است؛ درحالی‌که انتظار می‌رفت قیمت این کالای خوراکی با روند صعودی دلار همراه شود.