تحرکاتی با تکیه بر درس‌ها و ترس‌ها
علی روغنگران
این روزا بحث اصلاح قانون انتخابات توسط مجلس به چالش جدیدی برای انتخابات 1400 تبدیل شده است. اصلاح قانون انتخابات بسیاری از معادلات را تغییر داد اما جریان‌های سیاسی امیدوارند برخی بندهای این قانون توسط شورای نگهبان تصویب نشود تا ریزش چهره‌های اصلی هر دو جریان خیلی زیاد نباشد. در هفته گذشته اصلاح طلبان از «نهاد اجماع‌ساز» گفتند که ظاهرا قرار است تا پایان دی ماه سازوکار آن مشخص شود و در جریان انتخابات 1400 به آن تکیه کنند. جواد امام در اینباره گفته «از آنجا که قرار است تصمیمی که گرفته می‌شود اجماعی و مورد توافق همه احزاب باشد، اندکی زمان می‌برد. فکر می‌کنم فرآیند بررسی و به نتیجه رسیدن درخصوص نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان تا پایان ماه جاری به اتمام رسیده و نتیجه آن اعلام شود.»
فرج کمیجانی گفته “با توجه به گفتمان اصلاح‌طلبانی، با هدف تحقق و عملیاتی شدن اصلاحات مورد نظر، نهاد اجماع سازی با عنوان جدید با مشارکت فکری، عملی و اجرایی 30 حزب دارای مجوز از وزارت کشور فعالیت خواهد کرد که برای تقویت و فراگیری آن، تعداد 10 نفر از شخصیت‌های ملی دارای مقبولیت فراگیر اجتماعی و غیرحزبی جریان اصلاحات به عنوان عضو مشاور در نهاد اجماع‌ساز جدید دعوت خواهند شد و در انتخابات 1400 شرکت فعال خواهند داشت.”
غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی در توضیحی خبر داده که حزب اعتدال و توسعه قرار است از علی لاریجانی حمایت کند. او در توضیح این ایده گفته «آقای لاریجانی ریاست سه دوره مجلس را در اختیار داشت و امروز بر مسائل تقنینی و اجرایی، اشراف کامل دارد و کارنامه‌اش در حوزه نظارت عقلانی بر امور و همکاری سازنده بین دولت و مجلس از توانمندی‌های بالای او حکایت می‌کند و جریان اصلاحات، اصولگرایان معتدل و اعتدالی‌ها روی او اجماع دارند»
به نظر می رسد برخی احزاب اصلاح طلب این ساختار را قبول ندارند، اما چهره‌هایی همچون کمیجانی و کواکبیان، راه‌اندازی این ساختار را در بعضی استان‌ها شروع کرده‌اند. توضیح محسن رهامی درباره نهاد اجماع‌ساز این بوده که «برخی می گویند 5 نفر را آقای خاتمی معرفی کند و 5 نفر را شورای هماهنگی جبهه اصلاحات. بعضی هم معتقدند 10 نفر را شورای هماهنگی جبهه اصلاحات معرفی کند و آقای خاتمی آنها را تایید کند به هرحال نحوه انتخاب این 10 نفر محل بحث است و ورود اشخاص حقیقی به این نهاد هنوز قطعی نشده است. کلیت مجموعه، شامل نهادی حدودا 40 نفره است، 30 دبیرکل احزاب اصلاح طلب و 10 شخص حقیقی.»
علی صوفی دبیرکل حزب پیشروی اصلاحات گفته «علت مطرح شدن ابهامات و سوال‌ها این است که این مصوبه هنوز نهایی نشده و اصلا قرار هم نبود که رسانه‌ای شود. نمی‌دانم چه کسی آن را به دست آورده و منتشر کرده است، اما این را می‌توانم به شما بگویم که این مصوبه اکنون ناقص است و هنوز جای کار دارد.»
خاتمی و انتخابات 1400
اینکه سیدمحمد خاتمی در کجای معادلات اصلاح طلبان ایستاده، پرسشی است که خود اصلاح طلبان به آن پاسخ‌های متفاوت می‌دهند. محمد هاشمی رفسنجانی همین موضوع را بررسی کرده و توضیح داده که «رابطه تشکیلاتی و حتی حضوری با آقای خاتمی و دیگر اصلاح‌طلبان ندارم و صرفا درباره این موضوع می‌توانم به آنچه در رسانه‌ها و فضای مجازی می‌خوانم استناد کنم. در مجموع تصور می‌کنم هنوز آقای خاتمی محبوبیت لازم را در جامعه و شیخوخیت در میان اصلاح طلبان را دارد؛ به این معنی که هنوز اصلاح‌طلبان سخن او را فصل‌الخطاب می‌دانند.»
یکه تازی با رای دومیلیونی
محمود میرلوحی گفته «مردم اکنون مجلس فعلی را می‌بینند و متوجه هستند که سکوت آنها چه بازتابی داشته است و نتیجه‌اش این شده که آقای قالیباف با کمتر از 2 میلیون رای در مقابل رئیس‌جمهوری که 24 میلیون رای از مردم گرفته است، می‌گوید من نماینده تمام مردم هستم و بعید هم نیست که در انتخابات 1400 به عنوان مثال 5 میلیون رای کسب کنند و طی چهار سال پس از آن بگویند که ما منتخب مردم هستیم و رای مردم را داریم. در نتیجه بعید است که با توجه به مجلس کنونی، مردم در انتخابات آتی هم تصمیم به سکوت بگیرند»
اختلاف نظر بر سر حمایت از لاریجانی
بحث چگونگی حضور یا عدم حضور علی لاریجانی برای جریان‌های سیاسی بسیار اهمیت دارد. البته غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی در توضیحی خبر داده که حزب اعتدال و توسعه قرار است از علی لاریجانی حمایت کند. او در توضیح این ایده گفته «آقای لاریجانی ریاست سه دوره مجلس را در اختیار داشت و امروز بر مسائل تقنینی و اجرایی اشراف کامل دارد و کارنامه‌اش در حوزه نظارت عقلانی بر امور و همکاری سازنده بین دولت و مجلس از توانمندی‌های بالای او حکایت می‌کند و جریان اصلاحات، اصولگرایان معتدل و اعتدالی‌ها روی او اجماع دارند.»
اینکه کدام جریان از اصلاح طلبان روی لاریجانی اجماع کرده‌اند، مشخص نیست و ظاهرا تا کنون چنین موضوعی مطرح هم نشده است. غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره پیامد‌های سیاسی حمایت حزب اعتدال و توسعه از علی لاریجانی گفته «اگر حزب اعتدال و توسعه از علی لاریجانی حمایت کند، باید بپذیریم که دیگر همراه با اصلاح‌طلبان نیست، زیرا اصلاح‌طلبان تا این جای کار مشغول بررسی چگونگی ورود به انتخابات هستند و می‌خواهند راهبرد انتخاباتی، مانیفست و شیوه ورودشان به انتخابات را در یک مجمع اجماع‌ساز بررسی کنند تا بعد از همه این‌ها به بررسی نامزد مورد اجماع بپردازند. اگر حزب اعتدال و توسعه از حالا و به صورت ناگهانی اعلام کند که از آقای لاریجانی حمایت می‌کند، عملا راهش را به همه شکل از اصلاح‌طلبان جدا کرده است»
لاهوتی چهره نزدیک به لاریجانی درباره امکان نامزد ائتلافی شدن علی لاریجانی گفته «باید این موضوع از آقای لاریجانی خواسته شود. امثال لاریجانی بیت المال محسوب می‌شوند، با توجه به شرایط کشور عقلا و تصمیم‌گیران دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب ابتدا باید با هم بنشینند و تصمیم بگیرند. اگر به جمع‌بندی رسیدند می‌توانند از آقای لاریجانی بخواهند که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود. اگر از آقای لاریجانی خواسته شود، این مسئله می‌تواند در تصمیم گیری او اثرگذار باشد.»
هفته گذشته خبر دیدار لاریجانی و سیدمحمد خاتمی هم منتشر شد اما ظاهرا دیدار مربوط به گذشته بوده است. لاهوتی هم توضیح داده که از افراد موجه و نزدیک به آقای لاریجانی سوال کردم، آنها این خبر را تکذیب کردند و گفتند «آن عکس برای دیدار‌های گذشته بود.»
محوریت جامعه روحانیت
هفته گذشته اسدا… بادامچیان نشست خبری برگزار کرد و درباره وضعیت حزب موتلفه توضیح داد. او گفته «حزب آمادگی این را دارد که یک دولت حزبی موتلفه اسلامی داشته باشد یا با هرکسی که ملت به او رای بدهد، اگر او بخواهد، همکاری کند، ضمن اینکه معتقدیم دولت حزبی بهتر از یک شخص یا یک شخص به همراه باند او است.»
دبیرکل موتلفه اسلامی درباره انتخابات سال 1400 نیز گفته «در سطح نهاد‌ها جامعه روحانیت مبارز را داریم و در این راستا شورای مرکزی به دبیرکل ماموریت داد با جامعه روحانیت فعالیت و همکاری کند. کاری که جامعه روحانیت تاکنون و تا اینجا انجام داده، کار ویژه‌ای است و در سراسر کشور دفاتر خود را در 27 استان فعال کرده و ارتباط دارند.»
خبر مهم دبیرکل موتلفه به توافق نرسیدن با شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب یا همان «شانا» بود. او گفته «در ابتدای ماه محرم چند جلسه با دوستان شورای ائتلاف با حضور بنده و مهندس باهنر داشتیم و بحث وحدت مطرح شد که بعد معلوم شد که بعضی دوستان علاقمند هستند با حفظ احترام متقابل تنها و مستقل به صحنه بیایند. از سوی دیگر جامعه روحانیت حدود دو ماه قبل بیش از 40 حزب اصولگرا را دعوت کرد و سازوکار جدیدی ایجاد شد که از هر 8 حزب یک نماینده در این شورا حضور داشته باشد و اسم این شورا هم «شورای وحدت» خواهد بود.»
اعلام موجودیت تحول خواهان انقلابی
جبهه تحول خواهان انقلابی متشکل از سه تشکل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی، جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی و جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی با صدور بیانیه‌ای اعلام موجودیت کرد. در متن بیانیه آغاز به کار این جبهه که از سوی خبرگزاری مهر منتشر شده، آمده است: «ان شا ا… سال 1400 نخستین دولت در گام دوم انقلاب اسلامی تشکیل خواهد شد، لذا ضروری است نیرو‌های انقلاب با وحدت کامل تلاش کنند تا قوه مجریه به نحوی تحول یابد که بتواند پایه‌گذار شکل‌گیری دولت اسلامی بر اساس مفاد بیانیه گام دوم و تحقق مراحل جامعه سازی و تمدن سازی اسلامی باشد.»
چند و چون حضور این جبهه در انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری ایران چندان مشخص نیست، ولی از قرار معلوم نزدیکی‌هایی با علیرضا زاکانی دارند و این احتمالا به معنای آغاز جدی‌تر اقدامات رئیس مرکز پژوهش‌ها برای انتخابات ریاست جمهوری است. در جلسه اخیر شورای مرکزی جمعیت جانبازان هم ضمن مروری بر سابقه ارتباط این جمعیت با جمعیت رهپویان و جمعیت ایثارگران در قالب جبهه تحول خواهان، همکاری‌های حزبی از سال 84 به بعد یادآوری و بر ضرورت ادامه این ارتباط برای تاثیرگذاری بر انتخابات 1400 تاکید شد. جمعیت جانبازان در انتخابات خبرگان 94 متولی انتشار لیستی بودند که در آن اسم هاشمی و روحانی حذف شده بود.