از حافظ، فردوسی و سعدی تا آلفرد هیچکاک، بیلی وایلدر و آنتونی کوئین
احمد صبریان
قسمت دوم | در عرصه بازیگری سینما و تلویزیون، شمار بازیگرانی که نقشهای مختلف، متفاوت و ماندگاری را در کارنامه حرفه‌ای خود به ثبت رسانده‌اند، کم نیستند. نقشهایی که بسیاری از سینما دوستان، تماشاگران و منتقدان آنها را نقطه عطف بازیگری آنها می‌دانند. با این وجود وقتی پای صحبت‌شان می‌نشینی، سفره دلشان را باز می‌کنند و از نقشهایی می‌گویند که یا حسرت ایفای آنها بر دلشان مانده است یا دوست داشته‌اند ایفاگر آنها باشند. اما به دلایلی قسمت دیگران شده است یا تمایل به ایفای نقشهایی دارند که تاکنون فرصت بازی در آنها را نیافته‌اند. در بخش نخست این مطلب به برخی نقشهایی که بازیگران دوست داشته‌اند ایفاگر آنها باشند، پرداختیم. در ادامه نیز به برخی بازیگران و نقشهای مورد علاقه‌شان می‌پردازیم که دوست داشته یا دارند آنها را ایفا کنند.
حافظ ، فردوسی یا سعدی
زنده‌یاد جمشید مشایخی بازیگر سریال «هزاردستان» کارنامه پرباری داشت و نقشهای متفاوتی را در سینما و تلویزیون ایفا کرد. وی در گفت وگویی اظهار کرده بود: «به نظرم در سینما همیشه جای فیلمهایی از زندگی‌‌نامه افرادی مانند حافظ، سعدی یا فردوسی خالی است. همیشه دوست داشتم در نقش یکی از ادبای کشور مانند فردوسی، سعدی یا حافظ بازی کنم که هیچ وقت محقق نشد».
وی درخصوص این که کدام یک از نقش‌هایش را بیشتر دوست دارد، گفته بود: «نقش «کمال الملک» در فیلم زنده یاد علی حاتمی و نقش یک نویسنده در فیلم «یک بوس کوچولو» را بسیار دوست داشتم.»
زنده‌یاد مشایخی درمورد بهترین کارگردانی که با او کار کرده گفته بود: « با کارگردانان بسیاری کار کردم که فیلم‌هایشان را دوست دارم. یکی از بهترین هایشان که برایم عزیز بود، «علی حاتمی» بود و پس از ایشان از کار با ناصر تقوایی، بهمن فرمان آرا و مسعود کیمیایی لذت بردم»
نقش نیما شاهرخ شاهی در فیلم «پارک وی»
سیاوش خیرابی، بازیگر سینما و تلویزیون متولد 1363 نخستین کارش فیلم تلویزیونی «تلخون» علیرضا امینی است و البته با سریال «ترانه مادری» شناخته شد. آرزویش کسب سیمرغ جشنواره فیلم فجر است. وی می‌گوید: «نمی‌‌دانم بازیگر خوبی هستم یا نه. اما این نکته را خوب میدانم هنوز خیلی از فرصت‌‌ها و نقشهای مورد علاقه‌ام به من داده نشده است و کارگردانان به من اطمینان نکرده‌اند. وی در واکنش به این پرسش که آیا آرزوی بازی در نقشی را داشته است، پاسخ داد: «دوست داشتم نقش نیما شاهرخ شاهی در فیلم «پارک وی» جیرانی را بازی کنم. پس از «ترانه مادری»، بیشتر نقشهای پسرهای شیطان را به من پیشنهاد می‌‌دادند. البته سریال «آوای باران» کمی متفاوت بود که این جور نقش‌ها کم پیش می‌آید. این را به خوبی میدانم که باید شایستگی‌‌ام را نشان دهم تا کاری را که دوست دارم، بازی کنم»
نقش انسیه در سریال «جراحت»
مهوش صبرکن بازیگر متولد 1339 ایفای نقش در فیلمهای «صنوبر» و «غزال» و مجموعههای تلویزیونی چون «جراحت»، «پنجمین خورشید»، «پس از باران» و «یوسف پیامبر(ع)» را در کارنامه دارد. وی می‌گوید: نقش «اقدس» سریال «جراحت» مادری مهربان و بافکر بود و ویژگی‌‌های خاصی داشت. همین باعث شد قبول کنم در یک کار مناسبتی بازی کنم، وگرنه تصمیم داشتم دیگر در مجموعههای مناسبتی بازی نکنم. همیشه چنین شخصیت هایی را دوست داشته‌ام. چند سال پیش در مجموعه «پنجمین خورشید» نقش زنی آب انارفروش را داشتم که سعی کردم با نقشهای قبلی‌‌ام متفاوت باشد و برای نقش «اقدس» هم در پی تصویر مثبت زن ایرانی بودم. البته این نقش جای بازی نداشت. در حالی که نقش «انسیه» که خانم آتنه فقیه نصیری آن را ایفا کرد، ازجمله نقشهایی بود که جای بازی داشت و خیلی دوست داشتم من این نقش را بازی کنم»
نقشهای منفی، اینجا بدون من و هیچ
فرزین محدث متولد 1358 بازی در فیلمهایی چون «مزرعه پدری»، «یک تکه نان»، «شاعر زباله ها»، «شکلات داغ» و «آزمایشگاه» و سریالهای «پرانتز باز» و «هیولا» را در پرونده کاری دارد. وی می‌گوید: «خیلی دوست داشتم نقش منفی بازی کنم. در کل علاقه دارم نقشهای متفاوت در ژانرهای مختلف و تیپ‌ها و شخصیت های متفاوت را بازی کنم. تعریفم از بازیگری این است که باید در هر کاری خودم را متفاوت نشان دهد. خیلی دوست داشتم در فیلم «اینجا بدون من» بهرام توکلی نقشی را که صابر ابر بازی کرده است، من بازی می‌کردم. یا در «هیچ» عبدالرضا کاهانی نقشی ایفا می‌کردم. فیلمهایی که به سن و سال من بخورد. فیلمهای «مارمولک»، «شاعر زباله‌‌ها» و سریال «پرانتزباز» را که در آنها بازی کرده‌ام خیلی دوست دارم. از «شاعر زباله‌‌ها» که فیلم درخشانی بود نیز به عنوان بهترین کارم یاد میکنم»
یک دختر لوس و از خودراضی
السا فیروزآذر بازیگر متولد1362 با بازی در فیلمهای خاله‌اش تهمینه میلانی دنیای سینما را تجربه کرد و در فیلمهای «تسویه حساب»،« زن زیادی»، «ملی و راه‌های نرفته‌اش»، «سوپراستار »، «تقاطع» و «یكی از ما دو نفر» بازی كرده است. وی می‌گوید: « بازیگری هیچ گاه دغدغه اصلی من نبود. با این وجود نقشم را در فیلم « تسویه حساب» که در آن نقش یك دزد را داشتم، دوست دارم. به هر حال یك بازیگر باید بتواند خودش را در نقشهای مختلف محك بزند و من مسیرم را تا به امروز این گونه طی كرده‌‌ام. در فیلم «سوپراستار» نقشی وجود داشت به نام «ساقی» كه آن را خیلی دوست داشتم. نقش یك دختر لوس و از خودراضی كه لیلا زارع آن را بازی كرد. خیلی دوست داشتم آن نقش را بازی كنم، ولی خانم میلانی گفتند که این نقش به صورت تو نمی خورد»
نقشهای منفی و به دور از شخصیت فردی
امیرحسین صدیق متولد 1351 است که با بازی در نقش آقای پدر« زی زی گولو» مرضیه برومند به شهرت رسید. وی در فیلمهایی چون «میم مثل مادر»، «نوک برج»، «نسل سوخته» و سریالهای «تهران 11»، «هتل» و« داستان یک شهر» ایفای نقش کرده است. صدیق می‌گوید: «اگر بازیگر نبودم دوست داشتم نجار، مجسمه‌ساز یا نقاش شوم. دوست دارم با فیلمسازان جوان کار کنم. خیلی دوست دارم نقشهای منفی و همچنین نقشهایی که دور از شخصیتم باشد را بازی کنم. کار بد زیاد داشتم که وقتی پس از سال‌‌ها به آن نگاه میکنم با خودم می‌گویم کاش این طور نمی‌شد. هر چند در آن برهه زمان همه تلاشم را کرده بودم. در بازیگری الگوی خاصی ندارم. اگر از کسی بازی خوبی ببینم با دقت نکات مثبت آن را در ذهنم نگه می‌‌دارم و اگر در نقشی فرصتش پیدا شود، از آن استفاده میکنم»
نقش مثبت با مو و یک رفتگر
صفر کشکولی بازیگر متولد 1323 را با بازی در نقشهای منفی می‌‌شناسیم. وی تاکنون در حدود 150 فیلم و سریال بازی کرده است که از جمله آنها «سفربخیر»، «رویای نیمه شب تابستان»، «اجاره نشین‌‌ها» و سریالهای تلویزیونی «آینه عبرت»، «برگ ریزان»، «شلیک نهایی» و «لیسانسه‌ها» را می توان نام برد. وی می‌گوید: «در قسمت آخر سریال «لیسانسه‌ها» زندگی خودم را مقابل دوربین گفتم. من با همه کارگردان‌‌ها کار کرده‌ام و نخستین بازیگری بودم که پس از انقلاب، سرم را با تیغ زدم و با این تیپ شناخته شدم. البته خیلی دوست داشتم یک بار نقشی با مو بازی کنم، اما همیشه به من نقش منفی پیشنهاد می‌شود. گاهی وقت‌‌ها که برای یک کار به دفتر سینمایی می‌‌روم، خواهش میکنم نقش مثبت مثل نقش یک رفتگر را به من پیشنهاد بدهند تا از این نقشهای کلیشه‌‌ای خارج شوم»
دختر آبادانی در یک فیلم دفاع مقدسی
ویدا جوان بازیگر متولد 1365 در فیلمهای « گزارش یک جشن» و «از ما بهترون» و سریالهای «زمانه»، «پژمان» و « شمعدونی» بازی کرده است. وی می‌گوید: «من برای ایفای نقش در فیلم «آبادان یازده ۶۰» دعوت شدم. فیلمی که به مقاومت مردم خرمشهر و آبادان در روز‌های آغازین جنگ تحمیلی می‌‌پردازد. نخست نمی دانستم قرار است چه نقشی را بازی کنم، اما می‌‌دانستم فیلم دو نقش دختر دارد. لهجه آبادانی را کاملا یاد گرفتم و برای نقش دختر آبادانی فیلم تلاش فراوانی کردم. زیرا این نقش ریزه کاری و فراز و فرود خاص خود را داشت که برای من خیلی جذاب بود. اما متاسفانه نظر مهرداد خوشبخت (کارگردان) این بود که چهره‌ام به یک دختر جنوبی نمی‌‌خورد و نشد آن نقش را ایفا کنم. هرچند نشد که نقش دختر آبادانی فیلم را بازی کنم، اما با این وجود از نقشم راضی هستم»
نقشهای جدی و آنها که بازی نکرده‌ام
غلامحسین لطفی متولد 1328 بازی در فیلمهای «سیرک بزرگ» ،«جیب برها به بهشت نمی‌روند» و سریالهای «خانه به دوش»، «ساختمان پزشکان» و «پول کثیف» را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. وی می‌گوید: «با توجه به این که با کارگردان‌‌های شاخصی چون کیمیایی، جیرانی، اسعدیان، سجادی و… همکاری داشته‌ام، فکر میکنم سینما تاکنون این فرصت را در اختیار من نگذاشته است تا نقشهایی را که واقعا آنها را دوست داشتم بازی کنم. من بسیار دوست دارم نقشهای جدی بازی کنم. متاسفانه کمدی‌های الان کپی فیلمهای قدیمی و شلم شورباست. در حقیقت نقشهایی که دوست داشتم را اصلا بازی نکردم. من بیشتر کارهای جدی را دوست دارم اما در ایران وقتی هنرپیشه‌‌ای در یک نقش طنز کار می‌‌کند، دیگر او را رها نمی‌‌کنند و مدام نقشهای مشابه آن را به او پیشنهاد می‌‌دهند»
آلفرد هیچکاک، بیلی وایلدر و آنتونی کویین
مهدی فخیم زاده کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون متولد1321 با آثاری نظیر «همسر»، «تشریفات»، «ولایت عشق»، «خواب و بیدار» و همچنین بازی در نقشهایی مانند «عمر سعد»، «نمکی» و «اصغر کپک» در خاطر مخاطبان مانده است. وی که ایفاگر نقشهای بسیاری بوده است می‌گوید: « همواره رویکرد خاص خود را در فیلمسازی چه در سینما و چه در تلویزیون دارم و آن را تحت تأثیر شرایط تغییر نمی‌‌دهم. هنگامی که وارد هر کاری می شوم، مهم‌‌ترین هدفم این است که به بالاترین نقطه آن برسم. همیشه دوست داشتم از نظر کارگردانی شبیه «بیلی وایلدر» و «آلفرد هیچکاک» شوم و از نظر بازیگری نیز بسیار علاقه داشتم به جایگاه نقشهای «آنتونی کوئین» در سینما برسم، با این وجود به جایگاه امروز رسیدم. من فیلم «اجاره نشین‌‌ها»ی مهرجویی را دوست دارم. همچنین به فیلم «ناخدا خورشید » تقوایی و همچنین فیلم «گوزن‌ها»ی کیمیایی بسیار علاقه دارم»