بودجه ای تازه برای ادامه احیای برج و باروی توس
علی نژاد
رئیس امور پایش، ارزیابی و اطلاعات مدیریت سازمان برنامه و بودجه کشور از پیشنهاد تامبن اعتبار به پروژه برج و باروی شهر تاریخی توس خبر داد.
به گزارش صبح امروز سعید جغتایی در بازدید از شهر تاریخی توس و مجموعه فرهنگی تاریخی آرامگاه فردوسی با بیان این مطلب افزود: اقدامات خوبی درشهر تاریخی توس و مجموعه آراماه فردوسی از محل اعتبارات ملی و استانی آغاز شده است.»
او ادامه داد: پروژه احیای برج و باروی توس نیز از محل اعتبارات ملی آغا شده و برای تداوم این عملیاتی مرمت و احیا در سال آینده نیز اعتبار تخصیص خواهد یافت.»
جغتایی هم چنین برای تامین اعتبار 8 موزه شهرستان های خراسان رضوی که بیش از 65 درصد پیشرفت دارند ومرکز ملی گوهرسنگ ها قول مساعد داد.
هم چنین ابوالفضل مکرمی فر مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز در این بازدید گف: «دولت های یازدهم و دوازدهم توجه ویژه ای به شهرتاریخی توس و آرامگاه فردوسی داشته اند که منجر به توسعه و آبادانی توس شده است.»
او افزود: «در دولت دوازدهم تاسیسات آرامگاه فردوسی با هزینه حدود 30میلیارد ریال نوسازی شده است.»
مکرمی فر ادامه داد: «هم چنین برای احیای برج و باروی توس نیز حدود 35 میلیارد ریال هزینه شده است.»
او یادآور شد: «بیش از 300 میلیارد ریال نیز پروژه های بازپیرایی جلوخان آرامگاه فردوسی و مسیر درسترسی به ارگ کهندژ توس با مشارکت شهرداری مشهد اجرا شده است.»
اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اجرای عملیات مرمت برج و باروی شهر باستانی توس را از مهر ماه پارسال آغاز کرده است.
ارتفاع برج اصلی شهر تاریخی توس ۹ متر و عرض آن ۶ متر است. شهر تاریخی توس دارای ۱۰۶ نیم برج، چهار دروازه شامل رودبار، مرو، نیشابور و رزان و وسعت منطقه آن هفت هزار مترمربع است.
اعتبار در نظر گرفته شده برای مرحله نخست مرمت برج و باروی این شهر تاریخی ۱۶ میلیارد ریال است که در سفر سال گذشته رییس جمهوری به خراسان رضوی ۹۰ میلیارد ریال برای اجرای این پروژه منظور شد. در این چارچوب از سال ۹۷ به مدت سه سال و هر سال ۳۰ میلیارد ریال از این اعتبار اختصاص می یابد و به فراخور تخصیص اعتبار عملیات مرمت انجام می شود.
شهر تاریخی توس با محوطه ۳۶۰ هکتاری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. منطقه توس در سده دوم هجری مجموعه‌ای از آبادی‌هایی همچون نوغان، سناباد و توس بود که توس آبادترین آنها محسوب می‌شد و امروز همه آن آبادی‌ها درون شهر مشهد قرار دارند.
پس از شهادت حضرت امام رضا (ع) در خراسان، تاریخ‌دانان محل دفن پیکر مطهر و حرم آن حضرت را ‘ارض توس’ عنوان کردند. توس در زمان حمله مغول ویران اما پس از مدتی تجدید عمارت و چندمرتبه مقر فرمانروایان مغول شد.
بازسازی عمارت قلعه توس پس از مرگ تیمور صورت گرفت. در دوره‌های بعد نام توس را با نام مشهد یک‌جا به کار می‌بردند اما مشهد به تدریج به واسطه اهمیت مذهبی، شهر توس را تحت الشعاع خود قرار داد و مرکز خراسان شناخته شد.
توس تا بهمن ۱۳۹۱ یکی از روستاهای تابع مشهد شناخته می‌شد اما با تایید شورای عالی معماری و شهرسازی این روستای تاریخی که مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی در جوار آن قرار دارد به عنوان یک محدوده منفصل شهری به شهرداری مشهد واگذار شد. هم اکنون توس زیر نظر شهرداری منطقه دوازدهم مشهد اداره می‌شود.
خراسان رضوی حدود هزار و۷۰۰ اثر، بنا، محوطه و تپه تاریخی و میراث معنوی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران دارد.