راهکار تکراری برای مشکلات تکراری
ریحانه موسوی
باز‌هم کوپن برگشت اما این‌بار نه به شکل کاغذی، وقتی خبر اعطای کالابرگ الکترونیکی برای خرید مواد غذایی را شنیدم به یاد قدیم افتادم اما این کجا و آن کجا، زیرا در آن زمان بیشتر خانواده‌ها با داشتن کوپن از خرید مازاد برخی اجناس بی‌نیاز بودند و برخی آن را به افراد نیازمند می‌دادند، حال باید مبلغی نیز روی آن بگذارند تا بتوانند اقلام مصرفی خود را خریداری کنند.
اما خبر از این قراراست که محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی از واریز یارانه 120 هزارتومانی تا پایان مهرماه 99 و یارانه کالا به مبلغی بین 60 تا 120 هزارتومان خبر داد، در ادامه جزئیات بیشتر از زمان واریز یارانه 120 هزار تومانی، جزئیات یارانه 120 هزار تومانی، مبلغ یارانه مهرماه 99 و شرط واریز یارانه 120 هزارتومانی را برایتان تشریح کردیم.
به گفته وی مجلس در طرح کالابرگ الکترونیکی دولت را مکلف می‌کند تا از افرادی که توان تامین کالاهای اساسی ندارند حمایت کند و در صورت تصویب نهایی این طرح، ۶۰ میلیون ایرانی برای تامین کالاهای اساسی خود ماهانه ۶۰ تا ۱۲۰ هزار تومان به صورت کالابرگ الکترونیکی دریافت می‌کنند.
البته این یارانه به صورت نقدی به افراد پرداخت نمی‌شود و شهروندان ایرانی با این یارانه فقط می‌توانند کالاهای اساسی مانند برنج، گوشت، تخم مرغ، شکر، روغن و … را از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خریداری کنند.
نمایندگان مجلس درباره جزییات این طرح توضیح داده‌اند که 20 میلیون نفر از مشمولان یارانه جدید دو برابر بقیه، یعنی نفری 120 هزار تومان دریافت می‌کنند که این افراد، شهروندان زیر پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی هستند.
40 میلیون نفر دیگر که شامل کارگران، کارمندان و بازنشسته‌ها می‌شوند، نفری 60 هزار تومان دریافت می‌کنند. نکته دیگری که درباره یارانه جدید لازم است بدانید، این است که سقف پرداخت یارانه جدید به هر خانواده برای پنج نفر و حداکثر تا 600 هزار تومان است.
این یعنی اینکه خانواده‌های با جمعیت بیشتر از پنج نفر نمی‌توانند یارانه بیشتری بگیرند و سقف 600 هزار تومان هم برای خانواده‌های زیر پوشش نهادهای حمایتی است. همچنین به گفته این نمایندگان، قرار است که یارانه جدید از ماه مهر پرداخت شود و دولت باید برای پرداخت یارانه جدید در نیمه دوم سال، 30 هزار میلیارد تومان از بودجه سال 99 را کنار بگذارد.
با یارانه جدید چه چیز‌هایی می‌توان خرید؟
اما یارانه جدید چه‌میزان مواد غذایی نصیب خانواده‌های ایرانی می‌کند؟ قیمت مواد غذایی در بازار ایران جهش قابل توجهی را تجربه کرده است. این روزها قیمت یک کیسه 10 کیلوگرمی برنج خارجی در بازار ایران به 200 تا ۲۲۵ هزار تومان رسیده و قیمت یک کیلوگرم برنج نیم‌دانه در فروشگاه‌های اینترنتی از 22 تا 30 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.
قیمت یک کیلوگرم گوشت گوساله در بازار حداقل بین 70 تا 80 هزار تومان، قیمت هرکیلوگرم مرغ بین 16 تا 18 هزار تومان و قیمت یک شانه تخم مرغ بین 38 تا 40 هزار تومان است.
بالا‌رفتن قیمت‌ها بر‌اثر افزایش یارانه بستگی به منبع تامین آن دارد، اگر از طریق بانکی مرکزی باشد بستر افزایش قیمت‌ها فراهم می‌شود اما اگر از طریق مالیات پرداخت شود الزاما منجر‌به افزایش قیمت نخواهد‌شد
به این ترتیب اگر یک خانواده 4 نفره 240 هزار تومان یارانه مواد غذایی دریافت کند، با این یارانه فقط می‌تواند سه کیلوگرم گوشت گوساله در ماه یا یک کیسه برنج هندی یا شش شانه تخم مرغ خریداری کند.
طی سه‌دهه گذشته هیچ اقدام مفیدی صورت نگرفته
یک اقتصاددان در خصوص اما اگر‌های این طرح می‌گوید: مسولین اقداماتی را که باید طی سه دهه گذشته انجام می‌دانند، ندادند و اکنون برای این پرسش که چه بکنیم و چه نکنیم بسیار دیر است. متاسفانه در این مدت هر‌چه مدیر بی‌کفایت بود روی کار آمد و تمام روش‌های غیرعلمی به‌کار برده شد، از امکانات و فرصت‌ها نیز استفاده نشد و اکنون وضعیت ما بدین شکل است که می‌بینید.
کنترل اقتصاد بهتراز افزایش یارانه است
سید مرتضی افقه استاد اقتصاد و عضوهیئت علمی دانشگاه اهواز در گفتگو با (( صبح امروز )) با بیان اینکه (( طبیعتا کنترل اقتصاد، شاخص‌های رشد اقتصادی و تعدیل قیمت‌ها بهتر از افزایش یارانه‌ها است وباعث می‌شود تا قیمت‌ها افزایش پیدا نکند. )) ابراز می‌کند: با وجود اینکه ادعا می‌شود وابستگی ما به فروش نفت کم شده، هنوز ۸۰ تا ۹۰ درصد به فروش نفت وابسته هستیم و این امر از دیر‌باز وجود‌داشته و کماکان نیز ادامه دارد، بنابر‌این اکنون وضعیت اینگونه است که حدود۶۰ میلیون فقیر مطلق در کشور وجود دارد و این امر تحلیل شده، یعنی با‌اینکه فروش اصلی‌ترین منبع دولت یا وزارت بودجه نفت بوده و اقتصاد کشورنیز به فروش ۲.۵ میلیون بشکه نیاز دارد، ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه بیشتر فروش نمی‌رود.
یارانه جدید باید به سمت تولیدات داخلی پیش‌برود
وی با بیان اینکه (( بالا‌رفتن قیمت‌ها بر‌اثر افزایش یارانه بستگی به منبع تامین آن دارد‌و اگر از طریق بانکی مرکزی باشد بستر افزایش قیمت‌ها فراهم می‌شود، اما اگر از طریق مالیات پرداخت شود الزاما منجر‌به افزایش قیمت نخواهد‌شد. )) تصریح می‌کند: بسیاری از کارخانجات کمتراز ظرفیت خود در حال تولید هستند که دلیل آن نداشتن متقاصی و یا مشتری است، اگر یارانه جدید بتواند به سمت تقویت تولیدات داخلی پیش برود، نه‌تنها موجب افزایش قیمت نمی‌شود بلکه موجب رونق واحد‌های اقصادی نیز شود.
سید مرتضی افقه با بیان اینکه (( این امر بر‌عهده دولت است اما مجلس به آن ورود کرده که دلیل آن مشخص نیست.)) خاطر‌نشان می‌کند: قطعا با‌توجه به افزایش فزاینده قیمت‌ها این مبلغ کافی نیست، اما حداقل آن این است که شاید بخش بسیار کوچکی ازنیاز‌های فقیر‌ترین افراد جامعه را تامین کند که این امر منوط به آن است که به تمام دهک‌ها بر‌اساس درآمدشان یارانه پرداخت شود.
منبع تامین یارانه جدید از کجاست؟
دولت در سال جاری به دلیل عدم فروش نفت با کسری بودجه فراوانی مواجه شد، که با وارد کردن دارایی‌ها خود به بازار بورس مشکلات دیگری پدید‌آمد، اوراق مشارکت یا اوراق بدهی را نیز به فروش رساند و در بودجه قرار داد اما مشخص نیس که منبع این یارانه از کجا تامین شده است.
شاید یکی از دلایل به تعویق افتادن واریز یارانه جدید آماده نبودن منبع آن باشد باشد و هدف مجلس از این اقدام نشان‌دادن توانایی خود است تا بگوید دولت نتوانست در این زمینه کاری از پیش ببرد. دولت تاکنون به در‌آمد نفت وابسته بود که آن نیز تحریم است وتا مسئله تحریم به وسیله مذاکره ویا سایر روش‌ها حل نشود مشکلات به قوت خود باقی می‌ماند.
دولت در این زمینه یا باید تحریم‌ها را دوربزند که تا حدودی این کار را انجام می‌دهند اما مثل سابق نیست و یا باید کشور‌هایی مانند چین و روسیه را متقاعد کند تا از آمریکا طبعیت نکنند و نفت مارا بخرند، که دراینجا مشکل انتقال پول آن نیز وجود دارد زیرا در حوزه ارتباطات بانکی نیز محدودیت داریم، به همین دلیل مسائل بسیار پیچیده شده‌است و ازدست دولت نیز خارج شده، و نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد.