70 درصد تصفیه می شود یا نمی شود؟
علی نژاد
در حالی که قائم مقام شركت آب منطقه ای خراسان رضوی در آذرماه 1396 اعلام کرده است که حدود 70 درصد از فاضلابهای خانگی كلانشهر مشهد جمع آوری و تصفیه می شود که البته تصفیه نیمی از آن همخوان با استانداردهای زیست محیطی نیست، اکنون مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفته است که ۷۰ درصد فاضلاب مشهد تصفیه نمی‌شود، او معتقد است که چشم‌انداز زیست محیطی سال جاری درحوزه مدیریت فاضلاب استان، استفاده حداکثری از پساب خروجی واحدهای تولید کننده و بازچرخانی آن است که با وجود پیگیری‌های این اداره کل همچنان حرکتی لاک پشتی دارد.
در کلانشهر مشهد با 3.5 میلیون نفر جمعیت، حجم بالایی از فاضلاب تولید میشود که درحال حاضر 5 تصفیه خانه با ظرفیت 236 هزار مترمکعب در روز درحال تصفیه آن هستند اما با توجه به جمعیت روز افزون این تصفیه خانه ها پاسخگوی میزان بالای فاضلاب خانگی و شهری نیستند و اینجاست که نقش مدیریت فاضلاب بهداشتی مشهد به چشم می‌آید.
هم چنین قائم مقام شرکت آب منطقه ای استان حدود دو سال قبل یادآور شده بود که شركت آب و فاضلاب مشهد برای تصفیه فاضلابهای خانگی كلانشهر مشهد پنج تصفیه خانه دایر كرده است، شیوه تصفیه فاضلاب در سه تصفیه خانه ‘پركندآباد یك و دو و اولنگ اسدی’ قدیمی و كیفیت پساب خروجی آنها نامناسب و ناهمخوان با استانداردهای زیست محیطی است.
سیاست محیط زیست برخوردی سلیقه‌ای نیست
به گزارش صبح امروز تورج همتی روز گذشه=ته در شصت و سومین نشست تخصصی اعضای کمیته ساماندهی فاضلاب استان ضمن اشاره به لزوم تعامل و همگرایی بین‌بخشی در حوزه مدیریت زیست محیطی در شهرستان‌های استان گفت: سیاست سازمان حفاظت محیط زیست درخصوص لزوم استقرار سیستم تصفیه فاضلاب برخوردی سلیقه‌ای نیست و عدم ساماندهی خروجی فاضلاب طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته میشود که خوشبختانه درخراسان رضوی مرجع قضایی به موضوع ورود کرده و این مهم با جدیت پیگیری میشود.
حرکتی لاک پشتی در بازچرخانی فاضلاب
وی ادامه داد: چشم‌انداز زیست محیطی سال جاری درحوزه مدیریت فاضلاب استان، استفاده حداکثری از پساب خروجی واحدهای تولید کننده و بازچرخانی آن است که با وجود پیگیری‌های این اداره کل همچنان حرکتی لاک پشتی دارد.
دبیر کارگروه ساماندهی فاضلاب استان افزود: معجزه‌ای برای مدیریت فاضلاب در کار نیست و لازم است متولیان امر برای بازچرخانی پساب خروجی واحدهای تولیدکننده اهتمام و جدیت لازم را بر اساس تکلیف قانونی خود بکار برند.
همتی همچنین با اشاره به لزوم تغییر الگوی کشت کشاورزی در اراضی حاشیه رودخانه حفاظت شده کشف رود تصریح کرد: سیاست انعطاف‌گرایانه محیط‌زیست بر خروج از بحرانی متمرکز است که به نام معضل کشف رود به طول صدها کیلومتر فاضلاب بر بستر خود جاری می‌کند و سلامت مردم را با محصولات آلوده به مخاطره می‌اندازد.
انتقال پساب از دشت های بحرانی غیر کارشناسی و اشتباه است
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: سیاست انتقال پساب از دشت‌های بحرانی به عنوان آب مازاد به مناطق دیگر و با توجیه تعادل‌بخشی دشت‌ها غیر کارشناسی و اشتباه است و هنگامی که دشت مشهد دچار بحران فرونشست شده است، نیاز جدی به پساب‌های تصفیه شده دارد و انتقال پساب مازاد به منطقه دیگر توجیه کارشناسی ندارد.
بهره‌برداری از فاضلاب تصفیه خانه نیشابور مورد پیگیرد قانونی قرار می گیرد
وی در ادامه از مصوبات این نشست تخصصی خبر داد و افزود: مقرر شد ضمن بازدید مشترک شرکت آبفا و سازمان جهاد کشاورزی از اراضی پایین دست تصفیه خانه نیشابور، ظرفیت موجود جهت استفاده از فاضلاب برای آبیاری درختان غیر مثمر مورد بررسی قرار گیرد و به منظور عدم استفاده از فاضلاب برای کشت مستقیم محصولات غذایی ، هرگونه قرار داد بهره‌برداری از فاضلاب به این منظور مورد پیگیرد قانونی واقع شود .
همتی به طرح مجدد موضوع انتقال آبکاری‌ها در ستاد تدبیر از سوی دبیرخانه ساماندهی فاضلاب استان به عنوان یکی دیگر از مصوبات این نشست اشاره کرد و از مهلت دوهفته‌ای به شرکت آب منطقه‌ای برای ارائه گزارشی در خصوص سرمایه‌گذاری جهت استفاده بهینه پساب تصفیه‌خانه تربت حیدریه خبر داد و افزود: مقرر شده شرکت‌های آبفا و آب منطقه‌ای ای در شهر هایی که تصفیه خانه در آنها اجرا نشده، قبل از واگذاری هر پروژه، بسته‌های اقتصادی مربوط به استفاده از پساب را مشتمل بر سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت تصفیه خانه، شبکه جمع‌آوری فاضلاب و چگونگی استفاده از فاضلاب (تعیین منابع پذیرنده و … ) مورد بررسی قرار دهند.
بازدید مشترک طی 15 روز آینده از تصفیه خانه فاضلاب نیشابور
وی همچنین گفت: برنامه‌ریزی لازم از سوی شرکت آبفای استان در خصوص استفاده از ظرفیت مدول غیر فعال تصفیه خانه نیشابور و نیز اعلام رسمی و مکتوب ضرورت استفاده بهینه از فاضلاب تصفیه خانه تربت حیدریه از سوی حفاظت محیط زیست استان به معاونت هماهنگی و امور عمرانی استانداری از دیگر مصوبات این نشست بود.
مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: طی ۱۵ روز آینده بازدید مشترکی از سوی حفاظت محیط زیست و شرکت شهرک های صنعتی نیشابور به منظور اعلام رسمی فهرست واحدهای آلاینده انجام خواهد شد.
وضعیت آب و فاضلاب استان چگونه است؟
بر اساس مطالعات انجام شده كسری آب خراسان رضوی در افق سال 1420 بیش از شش هزار و 200 لیتر در ثانیه خواهد بود. حجم تولید سالانه آب در خراسان رضوی 140 میلیون مترمكعب و میزان مصرف آن 110 میلیون مترمكعب است. 27 درصد آب تولیدی در این استان به مصرف انشعابات غیرمجاز رسیده و یا بخاطر فرسودگی 35 درصد شبكه آبرسانی به هدر می رود. تامین و توزیع آب 74 شهر استان به جز مشهد بر عهده شركت آب و فاضلاب خراسان رضوی است. یك میلیون و 750 هزار نفر در سطح این استان تحت پوشش شبكه آب و 420 هزار نفر تحت پوشش شبكه فاضلاب هستند. شبكه فاضلاب در شهرهای سبزوار، نیشابور، تربت حیدریه و گلبهار در دست اجرا است و 50 درصد جمعیت این شهرها تحت پوشش خدمات فاضلاب هستند. شبكه فاضلاب در شهرهای تربت جام، تایباد، گناباد، قوچان، طرقبه شاندیز و كاشمر نیز در دست اجرا است. با روند كنونی تامین اعتبار، تكمیل پروژه های نیمه تمام فاضلاب در خراسان رضوی بیش از 30 سال طول خواهد كشید. آب مورد نیاز این استان از 406 حلقه چاه تامین می شود كه شامل شش درصد چاههای كشور است. طول خطوط انتقال آب در خراسان رضوی هزار و 763 كیلومتر و طول شبكه فاضلاب آن هزار و 218 كیلومتر است. چهار تصفیه خانه فاضلاب با ظرفیت 55 هزار مترمكعب در شبانه روز در این استان در مدار بهره برداری قرار دارند.