بومگردی؛ سفری مسئولانه به طبیعت بکر
اقامتگاههای بومگردی و حال و هوای لطیف، بومی و دلپذیرشان که دور از هیاهوی شهر و دود و آلودگی است، انسان را به ذات طبیعت‌دوست خود نزدیک و او را از آشفتگی و بیقراری زندگی مدرن رها می‌کند.
شیرینی میزبانی سنتی در خانه‌های قدیمی، سفره‌هایی با غذاهای سنتی و بومی، محیط آرام و امن، اسباب و لوازم ساده و بی‌آلایش و به دور از تشریفات، تشک‌های پنبه‌ای و لحاف های گلدوزی شده همه آن چیزی است که در اقامتگاههای بومگردی فراهم است.
چندسالی است که ایجاد، راه‌اندازی و میزبانی اقامتگاههای بومگردی رایج شده و علاوه بر اینکه به شدت مورد استقبال و توجه گردشگران قرار گرفته از سوی دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز مورد حمایت قرار گرفته است.
خانه‌های قدیمی که در آرام ترین و زیباترین روستاها و دنج ترین مکان های طبیعی میزبان گردشگران هستند، جاذبه مورد علاقه آنها به ویژه گردشگران خارجی است.
این خانه ها مملو از فرهنگ بومی، زندگی توام با آداب، سنن و داستان های محلی و غذاهای لذیذ با مواد بومی است که همراه با شنیدن موسیقی محلی عرضه می‌شوند و در عین حال هزینه اقامت در آنها بسیار ارزانتر از واحدهای اقامتی رسمی در شهرهاست.
هوشمندی گردشگران و گرایش رو به رشد آنان برای تجربه فرهنگ های بومی و محلی موجب شده است آنان هرچه بیشتر خواستار نزدیک شدن به شرایط زیست طبیعی و بومی، استفاده از غذاهای سنتی و تجربه زندگی به سبک قدیم باشند.
به همین سبب اقامتگاههای بومگردی مهمترین و بهترین ظرفیت برای استفاده از این فرصت و خواست گردشگران با هدف توسعه اقتصادی و پیشرفت محسوب می‌شود.
در این راستا ایام نوروز فرصت مناسبی است تا فرهنگ بومی از جمله صنایع دستی، محل اقامت، هنرهای آیینی و مذهبی، غذاها و محصولات محلی و فرهنگ میهمان نوازی را بر خاطرات خود بیفزاییم و نوروز به یادماندنی را تجربه کنیم.
“اکوتوریسم” با معادل فارسی “بومگردی” به معنای سفری مسئولانه است که بیش از هرچیز به حفظ ارزش‌های زیست محیطی و معنوی منطقه مقصد گردشگر توجه دارد.
بر این اساس “بومگرد” نیز به گردشگری گفته می‌شود که در جریان سفر به منطقه‌ای بکر و طبیعی کمترین اثر منفی را بر ویژگیهای اصیل طبیعی، فرهنگی، محیطی و اجتماعی مقصد گردشگری دارد.
“بومگردی” در تعامل مستقیم و بهینه با ساکنان بومی محل مورد نظر قرار گرفته و به همین خاطر تجربه سفری خاص و فراموش‌نشدنی را برای گردشگر بوجود می‌آورد که بطور همزمان بر بهبود کیفیت زندگی مردم محلی نیز تاثیر مستقیم دارد.
“اکوتوریسم” از این منظر در چارچوب صنعت گردشگری روشی بلندمدت و پایدار برای کسب درآمد، بدون هرگونه تخریب و ایراد به منطقه مقصد است.
خراسان رضوی نگین اقامتگاههای بومگردی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر برای بومگردی و توسعه واحدهای اقامتی بومی در این استان گفت: با حمایت از تاسیس و راه اندازی این واحدها و ارائه تسهیلات به متقاضیان شمار واحدهای فعال بومگردی در استان طی امسال و سال آینده تا ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.
ابوالفضل مکرمی‌فر افزود: با توجه به ظرفیت های بومی، تاریخی و طبیعی در این استان واحدهای اقامتی بومی تا ۸۰۰ واحد قابل افزایش است.
وی ادامه داد: تا قبل از شیوع بیماری کووید ۱۹، بومگردی و اقامتگاه های بومی در استان مورد استقبال گردشگران خارجی قرار داشت و بخصوص در شهرهایی مانند گناباد، تربت‌جام و خواف شاهد استقبال بیشتر گردشگران خارجی بودیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: شمار اقامتگاههای بومگردی استان در چارچوب برنامه‌ریزی و تلاشهای جاری، تا پایان دوره فعالیت دولت دوازدهم به ۱۶۰ واحد افزایش خواهد یافت.
وی افزود: مطابق برنامه‌ریزی صورت گرفته و در حال اجرا تا پایان امسال ۵۷ اقامتگاه بومگردی دیگر در خراسان رضوی به بهره‌برداری می‌رسند.
مکرمی‌فر بیشترین تعداد اقامتگاههای بومگردی این استان را مربوط به نیشابور ذکر و بیان کرد: تاکنون ۱۲ واحد اقامتگاه بومگردی در این شهرستان دایر و پذیرای گردشگران شده‌اند.
وی گفت: کمترین تعداد اقامتگاههای بومگردی خراسان رضوی نیز از نظر حوزه جغرافیای طبیعی مربوط به شهرستانهای جوین و خوشاب در غرب این استان است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی افزود: این استان به دلیل گستردگی و تنوع جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و گردشگری این خطه، از ظرفیت بسیار برای توسعه بومگردی و ایجاد واحدهای اقامتی برخوردار است.
وی ادامه داد: به همین خاطر علاوه بر واحدهای اقامتی بومگردی که تاکنون در خراسان رضوی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند موافقت اصولی تاسیس برای ۱۶۵ اقامتگاه بومگردی دیگر نیز از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این استان صادر شده است.
مکرمی‌فر گفت: در پی صدور موافقت اصولی برای تاسیس این تعداد اقامتگاه هم‌اینک اقدامات اجرایی به منظور برپا شدن آنها در جریان است.
تشکیل جامعه حرفه‌ای بومگردی در مسیر رشد
هم چنین معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی نیز با اشاره به صدور پروانه فعالیت جامعه حرفه‌ای اقامتگاههای بومگردی این استان گفت: در راستای ایجاد تشکل‌های حرفه‌ای گردشگری و به منظور تحقق اهداف پیش‌بینی شده در برنامه ششم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور، پروانه فعالیت جامعه حرفه‌ای اقامتگاههای بومگردی استان پس از تشکیل مجمع عمومی و ثبت آن در اداره ثبت موسسات غیر تجاری استان صادر شد.
یوسف بیدخوری با بیان اینکه پروانه فعالیت جامعه حرفه‌ای اقامتگاههای بومگردی استان تحویل رییس هیات مدیره این تشکل شد افزود: این پروانه فعالیت مدت ۲ سال اعتبار دارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر چهار تشکل حرفه‌ای از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان پروانه فعالیت گرفته‌اند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: تشکل‌های جامعه حرفه‌ای مهمان‌پذیران استان و همچنین انجمن حرفه‌ای موسسات آموزش گردشگری استان نیز در مراحل پایانی تشکیل قرار دارند.
وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی با ۲ هزار و ۲۵۵ تاسیسات گردشگری مقام اول کشور را در این زمینه دارد افزود: اقامتگاههای بومگردی با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد و خاصی که دارند در کنار طبیعت بکر، زیبا و متنوع این استان به نقطه قوت و مرکز توجه تبدیل شده‌اند.
بیدخوری ادامه داد: حمایت از متقاضیان در این مسیر همچنان با قوت در حال انجام است و امیدواریم با پایان همه‌گیری بیماری کویید ۱۹ شاهد رونق هرچه بیشتر در این بخش و نیز سایر بخش‌های اقامتی استان باشیم.
عزم دولت در حمایت
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان اینکه دولت در ایجاد اشتغال و حمایت از حوزه گردشگری عزم جدی از خود نشان داده است، گفت: در حالی شاهد حمایت رو به رشد از ایجاد و راه‌اندازی اقامتگاههای بومگردی هستیم که شمار این واحدها از ۱۸ واحد در سال ۹۶ به ۸۳ واحد فعال در سالهای ۹۷ و ۹۸ افزایش یافته است.
مکرمی‌فر افزود: تاکنون در حوزه فعالیت این بخش از واحدهای اقامتی استان شاهد اشتغال برای بیش از ۶۰۰ نفر هستیم.
وی ادامه داد: در این ارتباط بیش از ۵۰۵ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری شده است که این حجم از سرمایه نشان از رویکرد مثبت بهره‌برداران، حمایت دولت و وجود تقاضا از سوی گردشگران داخلی و خارجی است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: سهم این استان از فعالیت اقامتگاههای بومگردی بسیار پررنگ و نمایان است.
تهدید کرونا هنوز باقی است
شیوع بیماری کووید ۱۹ و لغو تورهای گردشگری داخلی و خارجی و سفرهای نوروزی مردم و تعطیلی تمامی واحدهای اقامتی، پروازها، قطارها و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی موجب شد اشتغال ده‌ها هزار نفر در صنعت گردشگری خراسان رضوی در معرض تهدید جدی بیکاری قرار گیرد.
گرچه بازگشایی این واحدها از خرداد ماه شکل گرفت اما درصد اندکی و حدود ۲۵ درصد تاسیسات گردشگری این استان اقدام به بازگشایی آن هم با حداقل نیرو کردند و این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که دوباره شاهد اوج‌گیری شیوع بیماری کووید ۱۹ و تداوم تبعات ناشی از آن هستیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان این که حدود ۷۰ هزار نفر در حوزه صنعت گردشگری این استان به صورت مستقیم اشتغال دارند گفت: این اشتغال در بخش‌های مختلف اقامت، دفاتر خدمات مسافرتی و خدمات است که همگی با تعطیلی واحدها و تاسیسات گردشگری تا اطلاع ثانوی بیکار شده‌اند.
مکرمی‌فر افزود: تنها راه حفظ حیات و اشتغال در تاسیسات گردشگری حمایت از این بخش است که باید با جدیت انجام شود.
وی ادامه داد: امیدواریم با پایان این بیماری شاهد رونق گذشته و حتی بیشتر در عرصه گردشگری استان باشیم.