دور گردی
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی به تشریح ساز و کارهای موجود در ارائه مجوز راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی پرداخت.
یوسف بیدخوری در این‌باره اظهار کرد: سیاست و برنامه اصلی ما در اداره‌کل میراث فرهنگی استان بیشتر متمرکز بر این بوده که این فعالیت‌ها منحصر به شهر مشهد و یا چند شهر بزرگ نباشد؛ به عبارتی نگاه این است که بتوانیم مناطق کمتر برخوردار که قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خوبی در حوزه گردشگری دارند را نیز فعال کنیم و یکی از مجوزهایی که در آیین‌نامه ما برای اماکن روستایی پیش‌بینی شده که می‌توانند مورد بازدید و اقبال گردشگران قرار گیرند، اقامتگاه‌های بوم‌گردی است که با صدور مجوزها می‌توانند فعالیت‌هایی را در این حوزه آغاز کنند.
وی افزود: بعضا انتقادات بر این است که چرا مجوزهای این حوزه به شکل گسترده صادر می‌شود، باید گفت که خوشبختانه در استان تنها 100 اقامتگاه بوم‌گردی مجوز فعالیت دارد. ضمنا سعی بر آن بوده که این تعداد با نهایت توجه و دقت در مورد شاخص‌های تعریف شده در حوزه اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اصالت آن‌ها راه‌اندازی شود.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان این که اصالت فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی، معماری بومی و محلی و استفاده از مصالح بومی مد نظر است، گفت: در ارائه مجوزهای این حوزه سعی شده به فاکتورهای مهمی همچون موارد مطرح شده توجه لازم صورت گیرد.
بیدخوری بیان کرد: به طور مثال شهرستان بجستان، گناباد و شهرهای جنوبی خراسان از نوعی معماری برخوردارند که طبیعتا با شهرهای شمالی متفاوت است و هریک دارای ویژگی‌هایی هستند. در مجموع به ازای هر شهرستان در سطح استان حدود سه اقامتگاه بوم‌گردی مجوز فعالیت دارند. البته ما نمی‌خواهیم به تعداد روستاها این کار را انجام دهیم، اما از جایی که در تعریف گردشگری آمده است «گردشگر به فردی اطلاق می‌شود که حداقل یک شب، کمتر از یک سال خارج از محیط زندگی خود حضور داشته باشد»، پس گردشگری بی‌معنا خواهد بود اگر ما فضایی برای اقامت در مقاصد گردشگری تعریف نکرده باشیم و افرادی که می‌خواهند خدماتی دریافت کنند، طبیعتا نیاز به واحدهایی استاندارد و دارای مجوز احساس خواهد شد که نظارت کافی بر ساخت و ساز و تبدیل آن و نیروی انسانی آموزش‌دیده صورت می‌گیرد.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به این که در حوزه اقامتگاه‌های بوم‌گردی سیاست حاضر تمرکززدایی از مرکز استان است، بیان کرد: در این حوزه سعی کردیم به مدیران شهرستان‌ها اختیاراتی دهیم تا با سرمایه‌گذاران مختلف این بخش وارد مذاکره شده و پس از شناسایی اماکن دارای قابلیت، گفت‌وگو با شورای روستا، بخشداران و فرمانداران، به معرفی این اماکن دارای پتانسیل به اداره کل بپردازند. این تقاضاها از شهرستان‌های مختلف به دست ما رسیده و نهایتا منجر به پروانه بهره‌برداری می‌شود.
به دنبال افزایش تعداد واحدهای بوم‌گردی نسبت به سطح کشور نیستیم
بیدخوری با بیان این که در حال حاضر شهرستان نیشابور با 12 اقامتگاه بوم‌گردی و سپس گناباد بالاترین تعداد را در این حوزه در سطح استان به خود اختصاص داده‌اند، گفت: در سطح کشوری در استانی مانند اصفهان صحبت بر سر 400 اقامتگاه بوم‌گردی است و تقریبا می‌توان گفت در برخی روستاهای کشور تمام خانه‌های روستا به نحوی تقاضای فعالیت به عنوان اقامتگاه داشتند که شاید ویژگی‌ها و قابلیت‌های لازم به لحاظ فنی و ساختاری را ندارند. ضمن این که به لحاظ تعداد واحدهای بوم‌گردی مقام بالایی در سطح کشور نداریم و به دنبال آن نیز نیستیم.
وی در خصوص توجه به اصول صحیح پراکندگی واحدهای بوم‌گردی در سطح استان بیان کرد: تراکم واحدهای بوم‌گردی متناسب با میزان تقاضایی است که برای سفر وجود دارد. به طور مثال شهری مثل نیشابور که در مجاورت مشهد است، طبیعتا متقاضی گردشگری در آن زیاد بوده و از تعداد واحدهای بیشتری برخوردار است. با این وجود، سعی بر این بوده تا مناطق کم‌برخوردار و اماکنی که این امکان به لحاظ تقویت گردشگری در آن‌ها وجود دارد، مد نظر باشند. با این حال باز هم شرط اول صدور مجوز، حتما متقاضیان و سرمایه‌گذرانی هستند که درخواست دارند و این امر اولیت ماست و بر مبنای آن به صدور مجوز اقدام می‌کنیم.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی همچنین در خصوص آموزش‌های لازم برای سرمایه‌گذاران حوزه اقامتگاه‌های بوم‌گردی اظهار کرد: برای افراد سرمایه‌گذار در این حوزه یک دوره کلی با عنوان مدیران ظرفیت گردشگری و نیز دوره‌ای با عنوان کارکنان اقامتگاه‌بوم‌گردی پیش‌بینی شده که دو دوره آموزشی مجزاست و البته با توجه به شرایط اخیر و شیوع کرونا بر طبق دستورالعمل ابلاغ شده، بخشی از این دوره‌ها به شکل مجازی برگزار شد. به علاوه دوره‌ای به شکل ارزیابی تخصصی ویژه واحدهای اقامتی بوم‌گردی نیز اخیرا به ما ابلاغ شده که برای افراد علاقه‌مند و واجد شرایط به عنوان ارزیاب این تاسیسات برگزار می‌شود و تصدیق استاندارد خدمات واحدها صورت خواهد گرفت. بنابراین استانداردسازی واحدها نیز برای ما اجباری شده و پس از دریافت مجوز اولیه، این استانداردها باید تایید شود و متقاضیان این حوزه سپس می‌توانند پروانه خود را دریافت کنند.
وی عنوان کرد: موضوع دیگری که وزارت‌خانه پیگیر آن بوده، «بوتیک هتل‌ها» است که همین نگاه سنتی را دارد و به اقامتگاه‌های بوم‌گردی دارای کیفیت بالاتر و امکانات مناسب‌تر و کامل‌تر اطلاق می‌شود که از سوی وزارت به ما ابلاغ شده و به زودی در آیین‌نامه گنجانده می‌شود.