کودک همسری فرهنگی
طهماسبی: کودک‌همسری دو دلیل عمده به همراه دارد؛ در شهرهای کوچک علت وقوع آن بیش از آنکه اقتصادی باشد فرهنگی است
سارا ایزدخواه
مدیرکل دفتر زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی گفت: براساس بررسی‌های صورت گرفته کودک‌همسری دو دلیل عمده به همراه داشته است؛ در شهرهای کوچک علت وقوع آن بیش از آنکه اقتصادی باشد فرهنگی است.
به گزارش «روزنامه صبح امروز» بی‌بی طاهره طهماسبی با حضور در تحریریه این روزنامه با بیان اینکه ” تقویت و تحکیم بنیان خانواده، اقتصاد و معیشت، حضور بانوان در پست‌های مدیریتی، سلامت در تمام ابعاد آن، علم و پژوهش، ارزش‌های دینی و اخلاقی و ارتقای وضعیت کودکان جزو هفت محور اصلی دفتر زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی است” در رابطه با آسیب‌های اجتماعی زنان به ویژه در حوزه طلاق در استان اظهار کرد: از آنجا که ساختار خانواده تغییر کرده و بخشی از وظایفی که خانواده در گذشته بر عهده داشته امروز بر دوش نهادهای اجتماعی است؛ بنابراین تغییراتی که در سطح خانواده رخ داده تاثیراتی را بر جامعه به همراه خواهد داشت. در استان طلاق طی سال‌های ۹۴ تا ۹۶ روند کاهشی داشته، در طول سال‌های ۹۶ تا ۹۷ روندی افزایشی و درنهایت از ۹۷ تا ۹۸ کاهش جزئی داشته است که همچنان از این لحاظ رتبه بالایی را دارا هستیم. آمار مربوط به ازدواج در استان نیز در سال‌های ۹۴ تا ۹۵ رشد داشته، اما در طی سال‌های ۹۶ تا ۹۸ روند کاهشی به خود گرفته است.
اعتیاد در حال تبدیل شدن به وجهه‌ای زنانه است
وی با بیان اینکه “اعتیاد در استان ما تقریبا در حال تبدیل شدن به وجهه‌ای زنانه است” گفت: ما برای افراد معتاد چند برنامه را مد نظر داریم، درواقع بخشی از کار معین‌های اقتصادی و فرهنگی فعالیت‌های اجتماعی و مسئولیت‌های اجتماعی است. در این راستا طرح پایلوتی به نام “خانه حمایت” که تفاهم‌نامه آن منعقد شده را در دستور کار خود قرار دادیم. بنا بر این طرح معین اقتصادی و فرهنگی منطقه توس که از مناطق پرآسیب محسوب می‌شود در کنار بهزیستی، شورای هماهنگی با مواد مخدر و دفتر امور زنان و خانواده استانداری فعالیت می‌کند تا بتواند از ورود دوباره زنان بهبودیافته این منطقه به چرخه آسیب‌های اجتماعی جلو گیری کند و حمایت‌های لازم از آن‌ها صورت بگیرد. بدین صورت که در “خانه حمایت” نگهداری شده و مشغول به کار شوند.
هر خانمی که در یک جایگاه مدیریتی قرار دارد چند برابر آقایان کار می‌کند تا بتواند اثبات کند که زنان توانایی لازم را دارا هستند
مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری گفت: درست است که یک چرخه باطلی را بخشی از معتادان طی می‌کنند چه کسانی که در مرکز ماده ۱۶ نگهداری شده و ترک می‌کنند و چه کسانی که در دیگر مراکز تحت پوشش بهزیستی چون مرکز ماده ۱۵، شلتر و… نگهداری می‌شوند. شاید درصد بسیار ناچیزی از این دسته از زنان معتاد هستند که به چرخه اعتیاد بازنمی‌گردند. درواقع در تفاهم‌نامه خانه حمایت تلاش داریم مردم پای کار آیند تا از این طریق نتیجه بهتری به همراه داشته باشد.
روستای ساق، یکی از پرآسیبترین روستاهای استان
طهماسبی با اشاره به آموزش‌های تاب‌آوری در حاشیه شهر گفت: آموزش‌های تاب‌آوری منجر می‌شود تا سطح تحمل و توانمندی افراد بیشتر شود و درتلاشیم تا این موارد و آموزش‌ها را تقویت کنیم. گفتنی است روستای ساق شهرستان زاوه یکی از روستاهای پرآسیب محسوب می‌شود که در حال اجرا کردن برنامه‌هایی در این روستا بودیم و با شیوع بیماری کرونا با یکسری مشکلات روبه‌رو شدیم.
وی تشریح کرد: به طور کل رویکرد قوه قضاییه به جای مجازات به ترمیم و اصلاح گرایش یافته که در این راستا شهرداری طرحی را با عنوان “شهر ترمیمی” آغاز کرده است. دفتر امور زنان و خانواده استانداری نیز در این طرح ورود پیدا کرده تا از این طریق بتواند از ظرفیت دفاتر تسهیلگری در حاشیه شهر در راستای شناسایی افرادی که درگیر اعتیاد شدند و کمک به بهبود این افراد استفاده کند.
وی افزود: درواقع می‌بایست از ظرفیت مردم برای این اقدامات استفاده کرد. شاید یکی از دلایلی که در این حوزه‌ها چندان موفق نبوده‌ایم استفاده اندک از ظرفیت‌های مردمی بوده است. از سویی دیگر در برنامه خود بحث آموزش‌ها را هم برای معتادانی که بهبود یافته و هم کسانی که هنوز وارد این چرخه نشده‌اند در نظر داریم.
مدیر کل امور زنان و خانواده استانداری با بیان اینکه ” از آنجا که تربیت افراد تنها منوط به محیط خانواده نمی‌شود و آموزش‌وپرورش و نهادهلی اجتماعی در این زمینه جایگاه بسیار مهمی دارند” توضیح داد: نهادهایی چون مدرسه، رادیو و تلویزیون، فضای مجازی و … همه بایستی در حوزه تربیت ورود کنند تا از طریق آن بتوان از وقوع چنین آسیب‌هایی پیشگیری به عمل آورد. در این راستا برای تمامی دستگاه‌هایی که مرتبط با امر آموزش هستند و همچنین سمن‌های فعال در این زمینه برنامه‌هایی داریم تا شناسایی و آموزش‌های لازم در این حوزه صورت بگیرد.
۱۸ هزار و ۹۰۰ تن؛ تعداد زنان مطلقه‌ای که نیازمند حمایت‌های نهادهای گوناگون هستند
طهماسبی با اشاره به وضعیت طلاق و طرحی که دفتر امور زنان و خانواده برای کاهش این معضل در استان بیان کرد: طرحی به نام “سایبان امید” را در دستور کار خود قرار دادیم تا براساس آن برای آن دسته از زنانی که طلاق گرفته‌اند و دارای مشکلات معیشتی و اقتصادی هستند از حمایت‌های نهادهای گوناگون برخوردار شوند. گفتنی است در سال ۱۳۹۷ تعداد این زنان ۱۸ هزار و ۹۰۰ تن بوده است. بر اساس این طرح این دسته از افراد غربال شده و کسانی که نیاز به حمایت در حوزه‌های گوناگونی چون مسکن، آموزش، اشتغال و … هستند.
فرآیند اجرای طرح طلاق بایستی کوتاهتر شود
مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری در رابطه با طرح کاهش طلاق که همکاری بهزیستی و دادگستری از سال ۹۷ اجرایی شده و فشارهایی که به زنان می‌تواند وارد کند، گفت: نفس این طرح خوب است به دلیل آنکه ممکن است دختران و پسران جوان آماده ازدواج نبودند و در فرآیند ازدواج دچار مشکلاتی شده‌اند؛ بنابراین طرح و هدفی که برای آن در نظر گرفته شده بسیار مناسب و مطلوب است، اما باید فرایند اجرا تسریع شود. درواقع می‌بایست زمانی که سازش صورت نمی‌گیرد فرآیند اجرای طرح طلاق کوتاه شود. در این رابطه برخی از حقوقدانان طرح حکمیت در مناطق مختلف را مطرح کردند که این طرح را در رشتخوار اجرایی کردیم تا پیش از آنکه افراد به دادگاه مراجعه کنند به ریش‌سفیدان مراجعه کنند تا بتوانند مشکل خود را رفع کنند و نتایج خوبی به همراه داشته است.
زنان مدیر چند برابر مردان کار می‌کند تا توانایی خود را اثبات کنند
مدیرکل امور زنان و خانواده در رابطه با عملکرد برخی از نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی به‌ویژه کسانی که نماینده استان هستند، تصریح کرد: پرسشی که می‌توان مطرح کرد این است که آیا زنان می‌توانند جلوی رشد هم‌جنس‌های خود را بگیرند؟ و در پاسخ باید گفت قطعا همین طور است. درواقع همه افراد بشر می‌توانند چنین اتفاقی را رقم بزنند و این اتفاق به نحوه تفکر افراد بازمی‌گردد. این شرایط به جنسیتی مربوط نمی‌شود بلکه به تفکر افراد بازمی‌گردد. درواقع فرد، باورها و هنجارهای اجتماعی را بیش از همه جا از خانواده می‌پذیرد و ارتباطی به جنسیت ندارد.
براساس بررسی‌های صورت گرفته کودک‌همسری دو دلیل عمده به همراه داشته است؛ در شهرهای کوچک علت وقوع آن بیش از آنکه اقتصادی باشد فرهنگی است
وی با بیان اینکه “زمانی که بحث انتصاب زنان در پست‌های مدیریتی مطرح می‌شود نگرانی ما این است که اگر خانمی به انتصاب جایگاه بالای مدیریتی رسید مبادا محدودیت‌هایی را برای هم‌جنس‌های خود ایجاد کند و به زنان لطمه بزند” گفت: باید توجه داشت که تجربه مدیریت زنان خیلی زیاد نیست؛ بنابراین اگر کوچکترین اشتباهی داشته باشند این خطا برجسته‌تر شده و به ضرر خود آن‌ها تمام می‌شود. درواقع باید به این نکته توجه داشته باشیم هر خانمی که در یک جایگاه مدیریتی قرار دارد چند برابر آقایان کار می‌کند تا بتواند اثبات کند که زنان توانایی لازم را دارا هستند.
آگاهی دادن به مادران تاثیر بسیاری در کاهش کودک‌همسری دارد
طهماسبی در رابطه با کودک همسری و وضعیت آن در برخی از مناطق مشهد تشریح کرد: ما نیازمند یکسری از حمایت‌های قانونی در این زمینه هستیم و در این رابطه قانون حمایت از کودکان مصوب شده است؛ بنابراین زمانی که دستورنامه‌های اجرایی آن ارائه شود حتما در این زمینه کار خواهد شد. در خود قانون نیز مطرح شده که هر دستگاهی در رابطه با حوزه کودکان چه وظایفی دارد و چه اقداماتی بایستی انجام دهد. اقدامی‌که ما در این زمینه انجام دادیم در رابطه با آگاهی دادن به خانواده‌ها به ویژه مادران است. طرحی با عنوان “پیک امید” در حاشیه شهر داریم که آموزش‌های لازم به مادران را ارائه می‌دهد، البته پدران به دلیل مشغله کاری کمتر در این جلسات شرکت می‌کنند. درواقع آگاهی دادن به مادران تاثیر بسیاری در کاهش کودک‌همسری به همراه خواهد داشت.
فرهنگ؛ یکی از عوامل کودک‌همسری در شهرهای کوچک
وی توضیح داد: براساس بررسی‌های صورت گرفته کودک‌همسری دو دلیل عمده به همراه داشته است؛ در شهرهای کوچک علت وقوع آن بیش از آنکه اقتصادی باشد فرهنگی است. در برخی از مناطق موضوع اقتصادی است؛ بنابراین با توجه به عوامل گرایش به کودک‌همسری برنامه‌های لازم را از جمله آموزشی، آگاه‌بخشی و توانبخشی اقتصادی مد نظر قرار دادیم.
وی در رابطه با تن‌فروشی زنان و عوامل تن‌فروشی تشریح کرد: در آسیب تن‌فروشی تنها علت زنان نیستند، بلکه تقاضایی وجود داشته که این پدیده رخ می‌دهد. باید توجه داشت که شناسایی این زنان دشوار است. درواقع طرح «سایبان امید» برای شناسایی این زنان بوده تا بتوان مشکلات آن‌ها چه در حوزه اقتصادی، مسکن، آموزش و … را رفع کرد. براساس پیش‌بینی‌ها تلاش داریم تا برای ۱۹ هزار تن این اقدام را انجام دهیم.
عدم اهمیت به بحث تفکیک جنسیتی در اسناد بالا دستی
طهماسبی با اشاره به اینکه با طرح مثبت توسعه اقتصادی فرهنگی استاندار ۳.۸ درصد کاهش نرخ بیکاری زنان در روستاها را داشته‌ایم، ابراز کرد: متأسفانه در اسناد بالا دستی بحث تفکیک جنسیتی لحاظ نشده، پایین آمدن نرخ اشتغال و بیکاری زنان در کشور نشان می‌دهد که تعداد جمعیت فعال کاهش پیدا کرده است.
وی متذکر شد: «مشاغل بانوان به این دلیل که ثبات کم‌تری دارند بعد از ویروس کرونا آسیب بیشتری را متحمل شدند. درصد حضور زنان در بخش خصوصی به نسبت آقایان کمتر است، زنان بیشتر در بحث خدمات و مشاغل خانگی حضور پررنگی دارند».
طهماسبی با اشاره به اینکه ۲۸ معین اقتصادی فرهنگی در ۱۳۳ روستا فعالیت می‌کنند، بیان کرد: معین‌ها طرفیت منطقه و واحدهای فعال و نیمه فعال را بررسی می‌کنند و فعالیت‌های اقتصادی خاصی را برای روستا تعریف می‌کنند. همچنین صندوق‌های خرد زنان روستایی را شناسایی کنند.
درواقع بیشتر مشاغلی که زنان دارند مشاغل آسیب‌پذیر است یعنی با کوچکترین مشکلی که پیش می‌آید این مشاغل دچار آسیب شده و زنان بیکار می‌شوند و از آنجا که بیشتر این زنان فاقد بیمه بودند بیشتر آسیب دیده‌اند و شاید یکی از دلایل کاهش اشتغال زنان در دوران کرونا می‌تواند همین عامل می‌شود.
۷۰ درصد مشاغل خانگی استان در دست زنان
وی در پاسخ به این پرسش که چند درصد زنان استان در بخش کلان اقتصادی فعالیت دارند، گفت: درصد زنانی که در بخش کلان اقتصادی فعالیت داشته باشند اندک است؛ درواقع ۷۰ درصد از مشاغل خانگی در دست زنان است، اما در سطح کلان باید توضیح داد که هزار و ۱۱۸ خانم را شناسایی کردیم که در حال فعالیت هستند و دارای واحدهای تولیدی با پنج نفر و بالاتر از آن کارگر هستند.
گفتنی است که زنان بیشترین سهم را در بخش خدمات با ۴۴.۶ درصد بر عهده دارند. در حوزه صنعت ۳۹.۷ و در حوزه کشاورزی ۱۵.۷ درصد مشاغل را به خود اختصاص داده‌اند، اما باید توجه داشت که تعداد زنان و فعالیت آن‌ها در بخش کلان اقتصادی کمتر است و یکی از دلایل آن به دلیل شرایط حضورشان است و لابی‌گری‌هایی که شاید در بخش‌های مختلف وجود دارد توسط زنان کمتر صورت می‌گیرد.