سرمایه‌ای که از بی‌توجهی مسؤولان بر باد می‌رود
حمیده طاهری
نمی‌توان منکر تأثیر خانواده در ساختار نظام اجتماعی شد؛ چرا که می‌توان این نهاد را شالوده و سنگ بنای هر جامعه‌ای دانست. خانواده محور تربیت نسل بعدی و محلی برای آرامش و سکنی یافتن افراد فعلی جامعه و بزرگترین تولیدکننده منابع انسانی و همچنین بزرگترین مصرف کننده منابع تولیدی هرجامعه است.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» زمانی که والدین برخلاف مسؤولیت خود عمل کرده و در تربیت کودک سهل‌انگاری می‌کنند، کودک پرورش‌یافته در این نوع خانواده به سهولت در معرض بزهکاری و انحرافات اجتماعی قرار می‌گیرد. از این رو جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان معتقد هستند برای تصحیح بسیاری از روش‌ها و همچنین الگو ریزی درست ارزشی در جامعه می‌بایست خانواده مبنا و محور قرار گیرد.
اگر محیط خانواده در دوران كودكی فرد یک محیط سالم، مناسب و بسامانی باشد، احتمال مصونیت این فرد از انجام رفتارهای انحرافی و نابهنجار بسیار فراوان است. یکی از سوال‌هایی که در این حوزه پیش می‌آید این است که کودک بدسرپرست کیست؟ چه آینده‌ای در انتظار این کودکان است؟
غلامحسین حقدادی: زمانی که خشونت‌ها درون یک خانواده افزایش پیدا می‌کند کودکان در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند، اعتیاد شدید پدر و مادر نیز منجر به سوء استفاده از کودک می‌شود که بعد از حکم دستگاه قضا این کودکان به صورت موقت یا دائم تحت پوشش بهزیستی قرار می‌گیرند
بدسرپرست به کودکانی اطلاق می‌شود که عدم صلاحیت خانواده برای نگهداری از آنها از طرف مراجع قضائی محرز شده باشد.
با توجه به اینکه وضعیت اقتصادی خانوارها از زمانی که پیدا شدن ویروس کرونا با چالش‌های جدی مواجه شد، به سراغ معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی رفتیم تا مطلع شویم آیا آمار رها شدن فرزندان افزایشی داشته یا خیر؟
غلامحسین حقدادی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه “صبح امروز»، گفت: کودکانی که وارد بهزیستی می‌شوند دو دسته‌اند، دسته اول بدسرپرست هستند؛ یعنی والدین آنها صلاحیت سرپرستی را ندارند و به عنوان مثال بهزیستی از طریق اورژانس اجتماعی متوجه می‌شود بعد از ارجاع گزارش‌های مددکاران به دستگاه قضا حکم سلب حضانت صادر می‌شود. این دسته کودکان ۸۰ درصد ورودی بهزیستی را تشکیل می‌دهند.
افزایش آمار کودکان بدسرپرست
وی با اشاره به اینکه تنها ۲۰ درصد بچه‌ها توسط خانوارها رها شده‌اند که خوشبختانه در سال جدید رشد قابل توجهی نداشته‌اند، افزود: افزایش آمار مربوط به کودکان بدسرپرست است؛ زیرا به دلیل افزایش مشکلات درون خانوادگی و کودک‌آزاری، سلب صلاحیت‌ها افزایش پیدا کرده است.
معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه “معمولا سلب صلاحیت‌ها به علت خشونت، اعتیاد و فقر شدید خانواده است” اظهار کرد: «زمانی که خشونت‌ها درون یک خانواده افزایش پیدا می‌کنند کودکان در معرض کودک‌آزاری قرار می‌گیرند، اعتیاد شدید پدر و مادر نیز منجر به سوء استفاده از کودک می‌شود که بعد از حکم دستگاه قضا این کودکان به صورت موقت یا دائم تحت پوشش بهزیستی قرار می‌گیرند. بعضی خانواده‌ها نیز به دلیل دست‌وپنجه نرم کردن با فقر کودکان خود را به امید زندگی بهتر رها می‌کنند.
در مورد رها کردن فرزندان و سلب حضانت تنها نمی‌توان خانواده‌ها را مقصر دانست؛ چرا که مشکل اصلی ریشه در فرهنگ و آموزش‌هایی دارد به درستی نهادینه شده از طرفی مشکلات اقتصادی بنیان خانواده‌ها را با چالش جدی مواجه کرده، شاید بهتر باشد که مسؤولان در سیاست‌های کلان خود تجدیدنظر کنند و خیلی بیشتر به حوزه خانواده که عصاره وجود یک ملت و گوهر کمیاب است توجه کنند
حقدادی خاطرنشان کرد: در قانون جدید اولویت سرپرستی فرزند با زوج‌هایی است که طبق گواهی پزشک امکان بچه‌دار شدن ندارند، اولویت دوم با دخترانی است که از سن ازدواجشان گذشته و تمایلی به ازدواج ندارند و می‌توانند دختر به سرپرستی بگیرند، الویت سوم زوج‌هایی هستند که علاوه بر داشتن فرزند تمایل به سرپرستی هم دارند.
وی ادامه داد: البته ارزیابی‌هایی مانند اینکه زوج‌ها در شرف طلاق نباشند، اعتیاد و سوءپیشینه نداشته باشند و در نهایت شرایط مالی مساعدی برای نگهداری فرزند داشته باشند را انجام می‌دهیم در صورت نبود مشکل از اولین اقدام تا رأی نهایی دادگاه برای سرپرستی فرزند، سه تا چهار ماه زمان می‌برد.
طبق آنچه بارها شنیده‌ایم كودكان آيينه رفتاري پدر و مادرشان هستند آنها از ريزترين جزئيات رفتاري والدين‌شان الگوبرداري مي‌كنند؛ به همین علت نقش خانواده در تربیت فرزند و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش مهمی دارد. در مسئله رها کردن فرزندان و سلب حضانت تنها نمی‌توان خانواده‌ها را مقصر دانست؛ چرا که مشکل اصلی ریشه در فرهنگ و آموزش‌هایی دارد به درستی نهادینه نشده از طرفی مشکلات اقتصادی بنیان خانواده‌ها را با چالش جدی مواجه کرده، شاید بهتر باشد که مسؤولان در سیاست‌های کلان خود تجدیدنظر کنند و خیلی بیشتر به حوزه خانواده که عصاره وجود یک ملت و گوهر کمیاب است توجه کنند.