دست آمریکا به ماشه نمی‌رسد
ترامپ روز یکشنبه، ۲۶ مرداد، و در پی شکست قطعنامه پیشنهادی اش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت، مدعی شد «قصد دارد هفته آینده تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را از طریق مکانیسم ماشه برجام فعال کند.»
رئیس‌جمهور آمریکا، در کنفرانسی خبری در «بدمینستر» ایالت «نیوجرسی» مدعی شد که دولتش قصد دارد هفته آینده به منظور بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، به صورت یکجانبه اقدام کند.
وی در این اظهارات خود ادعا کرد که پیش از رای گیری روز جمعه شورای امنیت، از ناکامی قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اطلاع داشته است.
نتیجه رای گیری شورای امنیت پس از ماه‌ها تلاش واشنگتن برای جلب نظر اعضا و متقاعد کردن آنها به منظور تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در ساعات اولیه روز شنبه به وقت تهران اعلام شد.
از مجموع ۱۵ عضور شورای امنیت، آمریکا و جمهوری دومینیکن به قطعنامه پیشنهادی رای مثبت، چین و روسیه رای منفی و انگلیس، فرانسه، آلمان، بلژیک، استونی، اندونزی، ویتنام، آفریقای جنوبی، تونس، نیجر و سنت وینسنت رای ممتنع دادند. بر همین اساس تحریم تسلیحاتی ایران در مهر ماه سال جاری براساس توافق هسته‌ای منقضی می‌شود.
ظریف: آمریکا می‌داند که نمی‌تواند از اسنپ بک استفاده کند.
در همین رابطه وزیر امور خارجه کشورمان گفت: آمریکا می‌داند که نمی‌تواند از اسنپ بک استفاده کند.
به گزارش ایسنا ، محمد جواد ظریف روز یکشنبه در مراسم تودیع و معارفه سخنگویان قبلی و جدید وزارت خارجه در سخنانی اظهار کرد: اسنپ بک آمریکا آنچنان غیرقانونی است که قابل پذیرش نیست و آمریکایی‌ها خود این موضوع را می‌دانند.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان تاکید کرد : خیال نکنید که وقتی یک حرف را بلند زدند و تکرار کردند حق دارند، آمریکا می‌داند که نمی‌تواند اسنپ بک کند .
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: روز هشت می ۲۰۱۸ آقای بولتون در اوج سرخوشی از این که برجام را نابود کرده و ظرف سه ماه ایران را هم نابود می‌کند در یک مصاحبه مطبوعاتی در کاخ سفید اعلام کرد که ما(آمریکا) دیگر عضو برجام نیستیم که از اسنپ بک استفاده کنیم .
ظریف افزود : هنوز صورت‌جلسه این مصاحبه روی سایت کاخ سفید است مگر اینکه الان که من این موضوع را می‌گویم آنها بروند و آن جمله را بردارند.
مشاور بایدن: در برجام نیستیم که بتوانیم تحریم‌ها را برگردانیم
البته واکنش‌ها در بین غربی‌ها هم در رابطه به لظهارات ترامپ جالب توجه بود، مشاور جو بایدن در واکنش به ادعاهای رئیس جمهور کشورش مبنی بر حق آمریکا برای به کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها در توافق هسته‌ای علیه ایران، این حق را منحصر به اعضای برجام دانست.
ایسنا نوشت: آنتونی بلینکن مشاور جو بایدن نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در پیامی توییتری در واکنش به ادعای ریچارد گلدبرگ عضو پیشین شورای امنیت ملی آمریکا مبنی بر حق این کشور برای به کارگیری مکانیسم بازگردانی تحریم‌ها در توافق هسته‌ای، در صفحه توییترش نوشت: راهکارهای موجود در قطعنامه(۲۲۳۱) برای کشورهای “عضو” (در توافق) در دسترس هستند. کاخ سفید در خروج از توافق هسته‌ای، دقیقا آن را “پایان مشارکت آمریکا در برجام” عنوان کرد.
بلینکن در ادامه گفت: پایبند بودن به توافقی کارساز و دارای قدرت، عاقلانه می‌بود.
اتحادیه اروپا: آمریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد
همچنین سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌گوید که آمریکا عضوی از برجام نیست و نمی‌تواند از مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.
به گزارش «خبرگزاری آلمان»، وی تاکید کرد «آمریکا با توجه به خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و شرکت نکردن در هیچ یک از تحولات مربوط به آن، نمی‌تواند عضوی از برجام به شمار برود، بنابراین این کشور در جایگاهی نیست که از بند‌های مختص طرف‌های حاضر در برجام مانند مکانیسم ماشه استفاده کند.»
معاون ظریف: واشنگتن نمی‌تواند از “اسنپ بک” استفاده کند
در همین رابطه نیز، معاون امور حقوقی و بین الملل ظریف گفت که آمریکا نمی‌تواند از اسنپ بک (مکانیسم ماشه ) استفاده کند و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را بازگرداند.
محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با برنامه “للخبر بقیه” که از شبکه التلفزیون العربی پخش می شود در پاسخ به این سوال که آمریکایی‌ها می گویند تهران نباید از شکست قطعنامه تمدید تحریم های تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت خوشحال باشد و واشنگتن می تواند از مکانیزم بازگشت تحریم های بین المللی و وضع تحریم‌های شدیدتر استفاده کند، گفت: به نظر من آمریکایی‌ها نمی توانند درک کنند که بدون دیگر طرف‌های برجام و به طور یکجانبه از مکانیزم اسنپ بک استفاده کنند، زیرا آمریکا باید در چارچوب توافق فراگیر برجام اقدام کند در حالی که آمریکایی‌ها خودشان از برجام خارج شدند. دوما اینکه توافق مانع استفاده و به کارگیری این مکانیزم است.
وی تاکید کرد: همچنین دیگر کشورهای عضو جامعه بین المللی از آمریکا حمایت نخواهند کرد و من مطمئن هستم که این کشورها از چنین اقدامی حمایت نمی کنند.
معاون ظریف در پاسخ به این سوال که آیا این اظهارات بدین معناست که شما به مواضع کشورهای اروپایی اعتماد دارید گفت: مساله اعتماد مساله ای پیچیده است و من نمی توانم به سادگی بگویم که اعتماد می‌کنیم یا نمی‌کنیم اما خود اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی برجام را برای امنیت منطقه و منع انتشار سلاح هسته‌ای مهم می‌دانند بنابراین فواید برجام تنها برای اتحادیه اروپا نیست بلکه برای تمام اعضای جامعه بین‌المللی است. همه در برجام منافع و فوایدی دارند و همه باید زمینه را برای مذاکرات فراهم کنند اما آمریکا اقدامات یکجانبه اتخاذ می‌کند.
آیا ترامپ می‌تواند «ماشه» را بچکاند؟
ستار عزیزی، استاد حقوق بین‌الملل نیزدر پاسخ به این سوال که چقدر این ادعا می‌تواند واقعی باشد، گفت: « آمریکا با خروج از برجام در اردیبهشت 1397 و با توجه به اینکه رئیس‌جمهور آمریکا رسما، از واژه «خروج» استفاده کرد، دیگر این کشور نمی‌توان از مزایای این سند، علی‌الخصوص مکانیسم ماشه ستفاده کند.»
انتخاب نوشت: وی افزود: «در سطحی دیگر، اگر موضع دیگر دولت‌ها نیز مورد استناد قرار بگیرد مشخص است که آنها نیز بر همین بارو هستند. دولت‌های اروپایی، چین و روسیه بارها اعلام کرده‌اند که آمریکا با خروج از برجام نمی‌تواند از مزایای این سند بهره بگیرد اما آمریکایی‌ها این استدلال را مطرح می‌کنند که در قطعنامه 2231 این کشور به عنوان عضوی از برجام مورد اشاره قرار گرفته است، لذا حق فعال کردن مکانیسم ماشه را دارد. در این زمینه باید توجه داشت که قطعنامه 2231 ضمیمه برجام است و با توجه به اینکه در خود سند برجام ایالات متحده آمریکا اعلام کرده از این معاهده خارج شده، دیگر نمی‌تواند به ضمیمه آن نیز استفاده کند.»
این استاد حقوق بین‌الملل، در بخشی دیگر از گفته‌های خود تاکید کرد: «در حوزه حقوقی، همواره بر این امر باید توجه داشت دیوان بین‌المللی دادگستری بارها به این امر اذعان داشته که بند 31 حقوق معاهدات «وین» با وجود مرتبط بودن به موضوع معاهدات بین‌المللی، از اصول تفصیلی آن برای تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت نیز استفاده کرد. هر چند طبیعتا قطعنامه‌های شورای امنیت معادهده نیستند اما دیوان بین‌المللی دادگستری تاکید دارد که از اسلوب تفصیلی مندرج در این کنواسیون می‌توان در تفسیر قطعنامه‌ها نیز بهره گرفت.»
عزیزی در ادامه تصریح کرد: «همچنین، یکی از سازوکارهای نفسیر در کنوانسیون حقوق معاهدات نیز توجه به رویه دولت‌ها است. زمانی که بسیاری از کشورها، به ویژه دولی که عضو سند برجام هستند، اعتقاد دارند این کشور با خروج از برجام نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند، در برداشت از معنای حقوقی نیز اثرگذار است. مجموع این استدال‌ها نشان می‌دهد ایالات متحده آمریکا نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند.»