بی‌خبری بانک‌ها از فرایند اعطای وام ودیعه مسکن
سیده ریحانه موسوی
طی چندین سال گذشته، گروه زیادی با طرح “مسکن مهر” خانه‌دار شدند. بعد از آن بانک‌ها وام‌هایی با عنوان کمک هزینه خرید مسکن به مردم اعطا می‌کردند و بسیاری از افراد با یک وام ۶ میلیون تومانی صاحب خانه شدند؛ وامی که هنوز اعطای آن ادامه دارد و مبلغ آن به ۱۶۰ میلیون تومان افزایش یافته‌است، اما امروز ۶ میلیون تومان فقط هزینه اجاره کوتاه مدت یک خانه محسوب می‌شود. از سویی دیگر چند ماه پیش نیز طرح “مسکن ملی” روی کار آمد، اما امروز از تصویب و ابلاغ طرح وام “کمک ودیعه مسکن” سخن به میان آمده تا به نوعی بتواند راهگشای معضل جدید امروز جامعه ما باشد.
به گزارش روزنامه “صبح امروز” پرسش اینجاست چرا باید از لحاظ اقتصادی به مرحله‌ای برسیم که برای پرداخت رهن منزل وام دریافت کنیم؟ در حالی که چند سال پیش با این رقم می‌توانستیم خانه‌دار شویم. چرا دغدغه خانه‌دار شدن، امروز تبدیل به دغدغه تامین هزینه رهن خانه شده است؟
با افزایش تورم و جهش قیمت‌ها، قدرت خرید مردم کاهش یافت. این موضوع بازار مسکن را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داد، به‌طوری که خانوارهایی که در مناطق بالای شهرها سکونت داشتند، رفته‌رفته به مناطق پایین شهر نقل مکان کردند و خانوارهایی که در مناطق پایین شهر زندگی می‌کردند، به حومه شهرهای بزرگ یا شهرهای جدید و شهرک‌ها کوچ کردند.
دولت برای اینکه کمی از این فشار وارد شده بر اقشار مختلف جامعه را بکاهد، تصمیم گرفت “وام ودیعه مسکن” یا به‌عبارت بهتر “وام کمک‌ودیعه مسکن” را به اجاره‌نشین‌ها پرداخت کند.
براساس این طرح، حداکثر متراژ واحد مسکونی مستأجران تهرانی برای برخورداری از این تسهیلات ۷۵ و در سایر شهرهای کشور ۹۰ مترمربع در نظر گرفته شده است و مستاجرانی که قرارداد آن‌ها ثبت رسمی شده و کد رهگیری داشته باشند مشمول دریافت تسهیلات می‌شوند. سقف‌های وام ۵۰ میلیون تومان در شهر تهران، ۳۰ میلیون تومان در کلانشهرها و ۱۵ میلیون تومان در سایر شهرها با نرخ سود ۱۳ درصد و بازپرداخت یکساله است به نحوی که مستأجر در دوره قرارداد صرفاً سود تسهیلات را پرداخت کند و اصل تسهیلات در سررسید تسویه شود، یا با نرخ سود ۱۲ درصد و بازپرداخت ۳۶ ماهه به نحوی که مستأجر در هر قسط اصل و سود تسهیلات را پرداخت کند. بازپرداخت اقساط این تسهیلات برای تهرانی‌ها ماهانه ۵۴۰ هزار تومان و برای کلانشهرها ۳۲۰ هزار تومان و سایر شهرها ۱۶۰ هزار تومان است.
افراد واجد شرایط یا از طریق معرفی‌نامه نهاد‌های حمایتی یا با گواهی کسر از حقوق یا حتی با به رهن گذاشتن سهام عدالت، می‌توانند وام ودیعه مسکن را دریافت کنند.
در حالی که مدتی‌است که از اعلام این طرح و تصمیم می‌گذرد بالاخره مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران از آغاز روند معرفی متقاضیان تسهیلات کمک ودیعه اجاره به ۱۹ بانک و مؤسسه اعتباری از ۲۱ مرداد خبر داد و گفت: “با توجه به سرعت اقدامات معاونت مسکن وزارت راه و شهرسازی به زودی مشخصات افراد واجد شرایط مطابق برنامه زمان‌بندی پالایش و اعلام خواهد شد”. این در حالی است که هنوز هیچ دستورالعملی در این باره به بانک مسکن و سایر بانک‌ها ابلاغ نشده است.
اگر قرار باشد “کمک ودیعه مسکن” به مستاجران کمکی کند، کارمزد آن باعث می‌شود که این امر اتفاق نیفتد و ایجاد مشکل کند. در این خصوص اگر دولت، یارانه‌ای در نظر بگیرد تا این کارمزد به حداقل ممکن برسد کمی از مشکلات مستاجران کم می‌شود
برای دریافت اطلاعات مربوط به چگونگی پرداخت این وام به سراغ مدیران شعب بانک‌ها در خراسان رضوی رفتیم تا در خصوص میزان آمادگی آنان برای اعطای این وام به مشمولین واجد شرایط به گفت‌وگو بپردازیم.
محمد پورقربانی، معاون اجرایی مدیر شعب بانک مسکن در خراسان رضوی می‌گوید: ما برای ارائه هر نوع تسهیلاتی که دولت تصمیم به ارائه آن بگیرد همیشه آمادگی داریم، اما مبحثی که همیشه وجود دارد این است تصمیماتی که در دولت گرفته می‌شود بر دو نوع است؛ اول اینکه اقدامات و کار‌های کارشناسی مربوط به یک تصمیم در بانک‌های مربوطه انجام و سپس به ما ابلاغ می‌شود و پس از آن دولت در اخبار اعلام می‌کند. این روش بسیار ایده‌آل است و بدون مشکل و دغدغه انجام می‌شود. نوع دوم تصمیمات دولت به این شکل است که یک تصمیم به صورت آنی گرفته می‌شود و دولت ابتدا موضوع را اعلام می‌کند، سپس ابلاغ آن را برای بانک‌ها ارسال می‌کند تا دستورالعمل آن را بنویسند و بعد آن را جهت اجرایی شدن ارسال کنند.
عدم ابلاغ دستورالعمل وام ودیعه مسکن به بانک‌ها
وی می‌افزاید: اکنون مدلی که دولت برای اعطای طرح “کمک ودیعه مسکن” اعلام کرده، از نوع دوم است؛ درواقع این تصمیم به صورت آنی گرفته شده؛ یعنی انجام این طرح در اخبار اعلام شده، اما هنوز دستورالعملی در این خصوص به ما ابلاغ نشده است. این اقدام اولین بار نیست که رخ می‌دهد و قطعا آخرین بار نیز نخواهد بود و موارد بسیاری بدین شکل داشته‌ایم. ما بعضی روزها در اخبار می‌بینیم که بانک مسکن قرار است وامی به این شکل اعطا کند در صورتی که هنوز دستورالعملی در خصوص آن به ما ابلاغ نشده است. در خصوص این وام نیز دولت پس از درج خبر آن متوجه شده که آن را به ما اعلام نکرده است.
با وجود اعلام مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران از آغاز روند معرفی متقاضیان تسهیلات کمک ودیعه اجاره به ۱۹ بانک و مؤسسه اعتباری از ۲۱ مرداد، هنوز هیچ دستورالعملی در این باره به بانک مسکن و سایر بانک‌ها ابلاغ نشده است
تصمیم‌گیری در خصوص اعطای هرنوع تسهیلاتی نیاز به کارشناسی دارد
پورقربانی اظهار می‌کند: کار ما به دلیل تخصصی بودن به شکلی است که قبل از اتخاذ هر تصمیمی باید کارشناسی شود و به صورت حقوقی نیز مورد بررسی قرار گیرد و سازمان بررسی و مدیران مالی ما در خصوص پختگی کار نظر دهند تا تمام جوانب آن را سنجیده و دهک‌های مربوط به آن مشخص شود. سپس طی یک دستورالعمل به ما ابلاغ کنند و ما آن را به شعب خود اعلام کنیم. پس از طی این مراحل شعب مربوطه آن را به اجرا بگذارند.
معاون اجرایی مدیر شعب بانک مسکن در خراسان رضوی در خصوص بانک‌هایی که باید این وام را اعطا کنند، توضیح می‌دهد: اگر بانک‌ها را در سه گروه خصوصی، تمام دولتی و خصوصی_دولتی درنظر بگیریم دولت معمولا این‌گونه موارد ضربتی و فوری را ابتدا از بانک‌های دولتی مانند ملی، مسکن، کشاورزی و سپه آغاز می‌کند و بعد از آن به سراغ بانک‌های خصوصی_دولتی مانند ملت، تجارت و صادرات می‌رود و سپس اگر بتواند به سراغ بانک‌های خصوصی می‌رود.
معایب طرح تسهیلات کمک ودیعه مسکن
مدیریت شعب بانک کشاورزی هنوز هیچ ابلاغی مبنی بر وام کمک ودیعه مسکن دریافت نکرده است
وی در خصوص معایب طرح وام “کمک ودیعه مسکن” با بیان اینکه “آنچه که من از خبرها شنیده‌ام برای یک تسهیلات ۵۰ میلیون تومانی کارمزدی ۵۰۰ هزار تومانی در نظر گرفته می‌شود و اصل پول در زمان سررسید مجددا باید پرداخت شود” خاطر نشان می‌کند: با وجود اینکه درحال حاضر مشکل یک فرد مستاجر با دریافت وام ۵۰ میلیون تومانی حل می‌شود، اما از اکنون دغدغه سال آینده را دارد؛ زیرا ممکن است که در سال آینده چند اتفاق بیفتد، اول اینکه شاید وضعیت درآمدی فرد تا سال بعد تغییری نکند، دوم وضعیت اقتصادی بازار روز به روز بحرانی‌تر می‌شود و قطعا در آن مقطع حداقل ۱۵ تا ۲۰ درصد و یا معادل تورم به هزینه مسکن اضافه می‌شود و فرد در آن زمان نه تنها نیاز به یک وام کمک ودیعه مسکن درشت‌تر دارد، بلکه باید به فکر تسویه وام سال قبل نیز باشد که خود دغدغه‌ای به دغدغه‌های مستاجر اضافه می‌کند.
اعطای یارانه؛ راهی جهت کمک به مستاجران
معاون اجرایی مدیر شعب بانک مسکن در خراسان رضوی تشریح می‌کند: اگر قرار باشد که این کمک ودیعه کمکی به مستاجران باشد، کارمزد آن باعث می‌شود که این امر اتفاق نیفتد و کمی مشکل ایجاد کند، در این خصوص اگر دولت یارانه‌ای در نظر بگیرد تا این کارمزد به حداقل ممکن برسد کمی از مشکلات مستاجران کم می‌شود.
وی تصریح می‌کند: ما موظف هستیم که به دنبال منافع سازمان خود باشیم، اما از طرفی فردی که در مقابل ما قرار دارد کسی است که به‌شدت نیاز مالی داشته و شرایط خاص خود را دارد که آن را نیز باید بسنجیم. متاسفانه این امر از حیطه اختیارات بانک‌ها خارج است و باید طبق دستورات قانون‌گذار که تعیین‌کننده نرخ سود تسهیلات بانکی، نرخ تسهیلات اعطایی و نرخ سود سپرده‌های بانکی است عمل کرده و نمی‌توانیم از این قوانین عدول کنیم. درواقع خود قانون‌گذار یا دولت می‌تواند یارانه‌هایی را در نظر بگیرد و مقداری از نرخ سود وام را در قالب این یارانه‌ها به مردم کمک کند.
معاون اجرایی مدیر شعب بانک مسکن در خراسان رضوی اظهار می‌کند: مشکل دیگری که وجود دارد، عدم اجرا شدن قانون مالیات بر منازل خالی است که چندین سال از آن می‌گذرد. اگر این قانون اجرایی می‌شد شاید اکنون وضعیت مسکن به خصوص رهن و اجاره به این شکل آشفته نبود ومشکلات آن بسیار کم‌رنگ‌تر می‌شد.
مدیریت شعب بانک کشاورزی هیچ ابلاغی مبنی بر وام کمک ودیعه مسکن دریافت نکرده است
از سویی دیگر مدیر روابط عمومی مدیریت شعب بانک کشاورزی در خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با “صبح امروز” چنین توضیح می‌دهد که اعلام این موضوع که بایستی تمام بانک‌ها تسهیلات “کمک ودیعه مسکن” را به مستاجران اعطا کنند به این معنا نیست که تمام بانک‌ها را در‌بر می‌گیرد. درواقع مدیریت شعب بانک کشاورزی هنوز هیچ ابلاغی مبنی بر این امر دریافت نکرده است.
به سراغ مدیریت شعب بانک‌های صادرات، سپه، تجارت، ملی و سامان رفتیم تا با آنان نیز در خصوص این موضوع گفت‌گو کنم، اما متاسفانه موفق به برقراری ارتباط با آنان نشدیم.
برچسب: کمک ودیعه مسکن/ مستاجران/ بانک مسکن/ بانک‌های خصوصی/ بانک‌های دولتی/ بانک‌های خصوصی_ دولتی/ تورم/ بانک/ کارمزد تسهیلات.
Emeil: srm.6671@ gmail.com