ساز ساکت در روزهای كرونايي
مریم اصغری
ویروس کرونا، جدیدترین و جدی‌ترین مشکل بشر در ماه‌ها اخیر است. این بیماری مدتی است که بسیاری از کسب و کارها و شرایط زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده، مردم جهان را به خانه‌نشینی وادار و به تبع برنامه‌های فرهنگی و هنری دنیا را نیز تعطیل کرده و باعث به‌هم خوردن بسیاری از جمع‌های فرهنگی شده است. فضای موسیقی نیز با توجه به ویژگی اجرایی آن بسیار متاثر از این بیماری شده، تا آنجا که تمامی کنسرت‌ها در سراسر جهان از جمله ایران لغو شد. اما در این روزها، هنرمندان موسیقی بیکار ننشستند و به اجرای کنسرت‌های آنلاین در صفحات مجازی پرداختند.
در ان میان تاریخ خراسان همواره مفتخر به نام هنرمندان و ادیبانی است که از گذشته تا کنون در این خاک، چشم به جهان گشوده و رشد کرده‌اند. بی شک استاد «کیوان ساکت» از کسانی است که نام و آوازه‌اش در سرتاسر جهان پیچیده و افتخار این خطه محسوب می‌شود. او آهنگساز، نوازنده تار و سه‌تار، نویسنده و مدرس دانشگاه اهل ایران و البته مشهدی است که هنر را پیش گرفته و آثار ماندگاری را در این سال‌ها از خود بر جای گذاشته است.
هرچند موسیقی در سال‌های اخیر افت کرده است، اما هنوز اندک هنرمندانی هستند که شرافت کاری و غنای هنری خود را حفظ کرده‌اند. این روزها فکر می‌کنم که هنرمندان و جامعه، تشنه شنیدن آثار پساکرونایی هستند و ذهن هنرمندان، آبستن کار‌های نو و تازه است
چندی پیش کنسرت آنلاین او نیز با گروه نوازندگان در مقابل صندلی‌های خالی تالار وحدت، به‌صورت زنده پخش شد و ساکت نیز، مانند دیگر هنرمندان این عرصه، جای خالی نیاز مردم به موسیقی در روزهای کرونایی را با این اقدام پر کرد.
وضعیت موسیقی در شرایط کنونی
اما همه این اقدامات یک سوی ماجرا است و آنچه در پساکرونا انتظار هنر را می‌کشد، در مقابل آن قرار دارد. افت و خیز هنر در دوره‌های مختلف تاریخ بارها تکرار شده است و چه بسا که آیندگان هنر امروز را به قضاوت بنشینند.
استاد کیوان ساکت در ارتباط با حال و روز موسیقی در شرایط کنونی می‌گوید: موسیقی در ایران بالا و پائین زیادی داشته و در سال‌های اخیر، سیر موسیقی انحطاط پیدا کرده است. اکنون کرونا نیز مزید بر علت شده و به افت و کمرنگ شدن موسیقی کمک کرده است. این روزها موسیقی حال خوبی ندارد. هرچند هنرمندان به روش‌های مختلف تلاش می‌کنند تا از طریق فضای مجازی کنار هم باشند و کار‌های گروهی را ارائه دهند، اما باز هم آنچه که باید باشد، نیست و با توجه به اینکه کنسرت‌ها معلق است، جای خالی آن در بخشی از زندگی احساس می‌شود.
مشکلات پیش روی تهیه کنندگان آلبوم‌های مجاز
این آهنگساز برجسته در ارتباط با برگزاری کلاس‌های آنلاین بیان می‌کند: در شرایط کنونی غالبا کلاس‌های آموزشی، آنلاین برگزار می‌شود. خانواده‌ها به صرف واهمه‌ای که از کرونا دارند، فرزندانشان را به کلاس نمی‌آورند. البته که به دلیل سرعت پایین اینترنت، آموزش آنلاین نیز با مشکلاتی روبه‌رو است و با آموزش حضوری قابل قیاس نیست.
به نظر من، مجوز‌های وزارت ارشاد برای آلبوم‌های موسیقی فایده چندانی ندارد، چراکه آلبوم‌های غیر مجاز به شکلی راحت در سر چهارراه‌ها و بین اتوبان‌ها و در همه‌جا به فروش می‌رسد و عده‌های اگر بخواهند قانونی کار کنند و موسیقی ارزشمندی به وجود آوردند، با مشکلات و دست اندازهای زیادی مواجه می‌شوند.
وی با اشاره به این نکته که «تولید آلبوم موسیقی در این شرایط تقریبا متوقف شده است» اظهار می‌کند: گاها تولیدکنندگان آلبوم‌های مجاز، با مشکلات قانونی و تهیه مجوز مواجه می‌شوند. عدم رعایت قانون کپی رایت در ایران موجب شده است که تهیه کنندگان آلبوم‌های موسیقی دچار ضرر شوند و دست از تولید آلبوم بردارند. آنها اکنون آثار خود را به شکل تک قطعه‌هایی در فضای مجازی ارائه می‌دهند. به نظر من، مجوز‌های وزارت ارشاد برای آلبوم‌های موسیقی فایده چندانی ندارد، چراکه آلبوم‌های غیر مجاز به شکلی راحت در سر چهارراه‌ها و بین اتوبان‌ها و در همه‌جا به فروش می‌رسد و عده‌های اگر بخواهند قانونی کار کنند و موسیقی ارزشمندی به وجود آوردند، با مشکلات و دست اندازهای زیادی مواجه می‌شوند.
مزایا و معایب کنسرت‌های آنلاین
استاد ساکت در ارتباط با برگزاری کنسرت‌های انلاین می‌گوید: کنسرت‌های آنلاین مزایا و معایبی دارد. خوبی‌های آن، این است که عده زیادی همه جای دنیا و همینطور مردمی که در شهرهای کوچک هستند و امکان حضور در کنسرت را ندارند نیز می‌توانند از این فرصت برخوردار شوند و کنسرت را ببینند. اما باید بدانیم که ساز زدن برای سالن خالی راحت نیست، چراکه موج حضور مردم و فضایی که با حضور و تشویق‌ها ایجاد می‌کنند موثر است و به اجرای گرم‌تر کمک می‌کند. بنابراین معایب این نوع برگزاری کنسرت‌ها این است که مردم حضور فیزیکی ندارند و تشویق آنها و حس و حال حضور مردم که موجب اجرای گرم‌تری می‌شود در این نوع کنسرت امکان پذیر نیست. من در کنسرت اخیری که آنلاین داشتم، سعی کردم این کمبود را نادیده بگیرم و اجرای گرمی برای مردم داشته باشم.
موسیقی در پساکرونا
این هنرمند عرصه های بین‌المللی در رابطه با شرایط موسیقی در پساکرونا بیان می‌کند: هرچند موسیقی در سال‌های اخیر افت کرده است، اما هنوز اندک هنرمندانی هستند که شرافت کاری و غنای هنری خود را حفظ کرده‌اند. این روزها فکر می‌کنم که هنرمندان و جامعه، تشنه شنیدن آثار پساکرونایی هستند و ذهن هنرمندان، آبستن کار‌های نو و تازه است. بنابراین بی شک در صورت باز شدن سالن‌ها و بدور از ترس و خطر کرونا، شاهد انبوه کنسرت‌ها خواهیم بود که خیلی از آنها می‌تواند کنسرت‌های با کیفیت و با محتوای مطلوب باشد.
وی می‌افزاید: یک اثر هنری ارزشمند، با‌شکوه و دارای تمام فاکتورهای هنری چیزی است که عوامل زیادی در بوجود آمدن آن نقش دارند و نیازمند عناصر هنری بسیار است که با در کنار هم قرار دادن تک تک آنها به نتیجه می‌رسد.
کیوان ساکت در پایان‌بندی صحبت‌های خود از دغدغه این روزهایش می‌گوید: من در این روزها هیچ دغدغه‌ای ندارم جز اینکه مردم وطنم آرامش، امنیت فکری و شغلی داشته باشند و در صلح و شادمانی زندگی کنند.