توس به ثبت جهانی چند گام نزدیک می‌شود
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی به ارائه توضیحاتی پیرامون وضعیت ثبت جهانی توس با تصویب طرح راهبردی این منطقه پرداخت. به گزارش صبح امروز، مرجان اکبری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وضعیت پرونده ثبت جهانی منطقه توس و آرامگاه فردوسی با وجود طرح‌های تفصیلی و راهبردی اظهار کرد: ما برای انجام تمام کارهایی که در خصوص منطقه تاریخی توس و آرامگاه فردوسی، وظیفه ما محسوب می‌شود آمادگی کامل داریم. به همین دلیل سال‌ها است که در منطقه این اثر تاریخی، پایگاه توس و آرامگاه فردوسی تشکیل شده است. ضمن این که ثبت جهانی این اثر مطرح شده و تا حدودی پیشرفت داشته است. اما آنچه بسیار مهم است و به حوزه میراث فرهنگی و گردشگری کمک می‌کند، همکاری سایر دستگاه‌های ذی‌نفوذ و تأثیرگذار خواهد بود. طبیعتاً شهرداری و راه و شهرسازی دستگاه‌هایی هستند که می‌توانند در این زمینه کمک‌کننده باشند.
وی ادامه داد: اداره راه و شهرسازی استان درصدد ایجاد و تهیه طرح ویژه‌ای برای منطقه منفصل شهری توس بودند که با توجه به ویژه بودن شرح خدمات این طرح، به شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال و سپس تصویب شد. پس از تأیید تصمیم، برای آن مشاور گرفته شد. به طوری که این مشاور توان کاری خوبی داشته و بتواند کار را به خوبی پیش برد.
اقدامات قابل اجرا
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی پیرامون اقدامات قابل اجرا در توس بیان کرد: به دلیل آن که این طرح از ابتدا و به طور ویژه در وزارت راه و شهرسازی مطرح بوده، طبیعی است که هرگونه اقدام مشابه آن پس از اتمام کار کارشناسی باید در وزارت راه و شهرسازی ارائه شده و تأییدات ثانویه را اخذ کند و پس از آن در شورای عالی شهرسازی و معماری تأیید نهایی را بگیرد. به این ترتیب، کمیته‌های تخصصی زیرمجموعه شورای عالی شهرسازی و معماری از مشاور، مسئولان استانی فعال در این حوزه و کارشناسان عالی‌رتبه که در این پروژه‌های تخصصی حضور داشته‌اند دعوت کرده و جلسات متعددی نیز تشکیل داده‌اند؛ حدود ۶ جلسه که در سال‌های گذشته برگزار شده و امسال نیز سه جلسه دیگر از آن برگزار شده است. خوشبختانه کار به جمع‌بندی رسیده و مشاور باید برخی مدارک را تکمیل کند. به محض تکمیل شدن این مدارک، اجرای این طرح در جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مطرح خواهد شد.
محورهای طرح راهبردی توس
وی در خصوص محورهای طرح راهبردی توس خاطرنشان کرد: طرح راهبردی توس که هم‌اکنون مطرح است، نگاه کلی مشخصی برای گردشگری دارد؛ اما نگاه جزئیاتی برای آن مشخص نشده است. این نگاه کلی، طرح راهبردی را تحت‌الشعاع قرار داده و طبیعتاً بر روی برنامه‌ریزی، شبکه‌بندی، میزان جمعیت‌پذیری و هر آنچه که در طرح راهبردی وجود دارد، اثرگذار بوده است.
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی تشریح کرد: قطعاً طرح ثانویه آن ان‌شاءالله می‌تواند در حد طرح تفصیلی و همچنین طرحی با هدف گردشگری مطرح شود. این طرح مد نظر اداره کل هماهنگی پایگاه‌های کشور قرار گرفت تا بتواند در حوزه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به عنوان طرحی برای احیاء این اثر تاریخی با رویکردی گردشگری باشد. آنچه مسلم است این که همه ما به کامل کردن شرح خدمات این اثر فکر می‌کنیم تا کارها در ادامه طرح راهبردی به انجام رسد.
مراحل اتصال جلوخان به کهندژ
وی در خصوص مراحل اتصال جلوخان آرامگاه به کهندژ عنوان کرد: زمانی که در خصوص تهیه، اجرا و عملیاتی شدن طرح جلوخان با همکاری شهرداری تصمیم‌گیری شد؛ از مشاور طرح راهبردی استعلام گرفتیم و مشاور اجرای هیچ طرحی قبل از تهیه و تصویب مراحل طرح راهبردی و طرح‌های تفصیلی را توصیه نکرد. اما با توجه به نیاز ساماندهی این فضا، به نظر می‌رسد رسیدگی به این مساحت از منطقه توس، نفع بیشتری نسبت به زیان آن دارد. به این خاطر که فضا بسیار آشفته بود و به این ترتیب مشاور موافقت خود مبنی بر اجرای این طرح را اعلام کرد.
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی اضافه کرد: در خصوص سایر موارد نیز تا قبل از تصویب نهایی طرح راهبردی در شورای عالی و تصویب طرح‌های تفصیلی، به احتمال زیاد هیچ عملیات اجرایی جدی نخواهیم داشت. به این معنی که به هیچ عنوان اجرای چنین طرح‌هایی توصیه نمی‌شود و تنها در حد ساماندهی و کارهای ظریف خواهد بود.
اهمیت فضا و رویکرد اجتماعی در پرونده ثبت جهانی
اکبری اظهار کرد: یکی از مسائلی که در پرونده ثبت جهانی بسیار مهم است، فضا و رویکرد اجتماعی منطقه است. ما با همکاری‌های شهرداری و اهالی منطقه و سیاست‌های کلی که در برنامه‌های آتی پیش‌بینی می‌شود، مانند طرح راهبردی و طرح تفصیلی، خوشبختانه به نظر می‌رسد که بسیار به موضوع ثبت جهانی توس نزدیک می‌شویم. ضمن این که فضای اجتماعی که در آن بر یک طرح، وفاق وجود داشته باشد بسیار تأثیرگذار است و امیدواریم که این اتفاق بیفتد.
وی گفت: شهر تاریخی توس که در زیر لایه‌های خاک مدفون است و بخش‌هایی از آن مانند برج و بارو، ارگ، کهندژ، بناهایی مانند هارونیه و حتی اثر معاصر آرامگاه فردوسی، سطح ملی داشته و اگر ثبت جهانی آن‌ها نیز اتفاق بیفتد، رویدادی مهم است. لذا از تمام دست‌اندرکاران، مردم و تمام افرادی که به هر نحوی مانند سکونت، مالکیت، کاری و حرفه‌ای و … با این سایت ارتباط دارند، خواهش می‌کنم اهمیت این کار را درک کنند. درست است که آن‌ها نیز حق و حقوقی قانونی دارند که همه‌جا سند شده است؛ ولی نباید فارغ از مساله ثبت جهانی و ملی این اثر باشند. ضمن این که زمانی می‌توانیم روزهای بهتری برای کشورمان رقم بزنیم که به داشته‌های خود بهای کافی دهیم.