جمعیت امام علی(ع) در مظان اتهام نیست
طی چندروز گذشته صحبت‌های گوناگونی در مورد دستگیری سه مسئول جمعیت امام علی(ع) مطرح شده است. این افراد هفته گذشته توسط سپاه پاسداران بازداشت شدند و سایت‌های خبری فارس و تسنیم با مطرح کردن اتهاماتی این افراد را مجرم معرفی کردند.
به گزارش روزنامه «صبح امروز» فارغ از اینکه اتهاماتی که این مراجع خبری ارائه داده‌اند چقدر می‌تواند صحت داشته باشد وزارت کشور به سرعت نسبت به بازداشت این سه نفر واکنش نشان داد و بیان کرد «محور صحبت‌ها و فعالیت این افراد در زمینه آسیب‌های اجتماعی است و ربطی به اتهامات مطرح شده مبنی بر اقدام علیه امنیت ملی ندارد». در این راستا علی اسلامی، استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد به تحلیل علل احتمالی دستگیری این افراد پرداخته و تبعات اجتماعی و سیاسی که این دستگیری می‌تواند به همراه داشته باشد را بیان می‌کند.
اسلامی اظهار کرد: جمعیت امام علی(ع) حدود ۲۰ سال است که در حال فعالیت است. در ابتدا دانشجویان دغدغه‌مندی روی کار آمدند و تلاش کردند تا برای جامعه فعالیت کنند. به مرور زمان با توجه به اینکه افراد عضو این گروه هوش بالا و به تناسب هوششان، خلاقیت زیادی داشتند؛ بنابراین موفق شدند تا با استفاده از روش‌های گوناگون تعداد زیادی از نیکوکاران را به سمت اقدامات خیریه جذب کنند، در استان‌ها و شهرهای گوناگون شعبه داشته باشند و مورد اعتماد مردم واقع شوند.
برخی مسئولان از فعالیت‌های جمعیت امام علی(ع) استقبال می‌کردند
وی افزود: اساساً حکومت با این افراد و جمعیت مشکلی ندارد، بلکه برخی از مسئولان از فعالیت آن‌ها و کمکی که به مردم می‌کنند، استقبال می‌کردند. درواقع اعضای این جمعیت دارای چند ویژگی هستند اول اینکه جوان و دانشجو بوده و دوم اینکه فعالیت داوطلبانه می‌کنند و حقوقی دریافت نمی‌کنند. همچنین مخاطبان آن‌ها کودکان کار، حاشیه‌نشینان و کسانی هستند که به نوعی از فرآیند توسعه حذف شدند. ویژگی دیگر این گروه مذهبی بودن آنهاست و بر نمادسازی‌های مذهبی، حضرت علی(ع) و نهج‌البلاغه تأکید دارند.
باید در مورد دستگیری مؤسسان خیریه شفاف‌سازی شود
اسلامی با بیان اینکه «اعضای فعال جمعیت امام علی(ع) جوانان فعال طبقه متوسط جامعه هستند که می‌خواهند به طبقات پایین جامعه در ابعاد گوناگون هنری، آموزشی و… کمک کنند» گفت: درواقع اقدامات این جمعیت ستایش شده است. این مؤسسه در بعد جهانی نیز فعال بوده‌اند و کارنامه خوبی از خود به نمایش گذاشته‌اند؛ بنابراین با توجه به اتفاقات پیش آمده نیاز است تا ببینیم که حکومت و نهادی که این افراد را دستگیر کرده -که حتما پشتوانه قضایی نیز دارد- به افکار عمومی پاسخ دهد مبنی بر این که چه اتفاقی افتاده است.
وی با اشاره به اینکه هنوز دفاتر جمعیت امام علی در شهرهای گوناگون در حال فعالیت بوده و جمع نشده‌اند، بیان کرد: احساس من این است از آنجا که سمن‌ها و خیریه‌های از این قبیل، نهاد سیاسی نیستند احتمال دارد که یکسری از خطاها را از جمله انجام برخی مصاحبه‌ها را مرتکب شوند؛ زیرا ممکن است به دلیل عدم تخصص در حوزه رسانه این مشکل به بار آمده باشد. همچنین از آنجا که با اقشار آسیب‌پذیر جامعه در تماس هستند ممکن است نکاتی را مطرح کنند که مجموع این موارد جنبه امنیتی برای کشور محسوب شود.
قرار نیست دفاتر جمعیت امام علی(ع) بسته شود
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: قرار نیست دفاتر جمعیت امام علی (ع) بسته شود و از فعالیت بازبمانند؛ چراکه جمعیت زیادی در این مؤسسه در حال فعالیت هستند و اقدامات آن‌ها مورد تحسین برخی مسئولان نیز بوده است و فعالیت بیست ساله جمعیت به معنای این است که خدمات خوبی ارائه داده و حکومت نیز با آن‌ها همراهی کرده است.
سمن‌ها، کمک‌کننده به دولت هستند
وی در پاسخ به این پرسش که با شرایط موجود آینده جمعیت امام علی به کجا ختم می‌شود و این اتفاق چه تأثیری بر فعالیت دیگر سمن‌ها و انجمن‌های خیریه خواهد گذاشت، گفت: سمن‌ها تا زمانی که در حال فعالیت هستند مردم را به سمت فعالیت‌های خیریه جذب می‌کنند و در هنگام زلزله، سیل و… به کمک افراد نیازمند می‌شتابند و به‌صورت داوطلبانه و رایگان آموزش می‌دهند، درواقع کمک به دولت می‌کنند؛ چراکه اگر این سمن‌ها نباشند دولت مجبور است تا با هزینه‌های بسیار زیادی این اقدامات را سامان بخشد.
اسلامی افزود: حکومت‌ها در این زمینه از چند منظر واهمه دارند که یکی از آن‌ها کاهش کیفیت خدمات سمن‌ها و خیریه‌ها است که می‌تواند آسیب‌زا باشد. نکته اینجاست که باید فعالیت حرفه‌ای و غیرسیاسی که این انجمن در طول این ۲۰ سال داشته است می‌باید حفظ شده و از بین نرود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه «وضعیت مؤسس و برخی از مسئولان جمعیت امام علی بایستی شفاف مطرح شده و برای مردم توضیح داده شود که مشکل چه بوده است» تصریح کرد: تعداد سمن‌ها و گروه‌های مردم‌نهاد در ایران بسیار زیاد است که در حوزه‌های گوناگون فعال هستند. حکومت نیز از این گروه‌ها حمایت می‌کند. اساسا خیریه‌ها موضوعی نیستند که حکومت از آن واهمه داشته باشد؛ چراکه کمک‌کننده به دولت و حکومت هستند.
جلوگیری از فعالیت جمعیت امام علی(ع) اقدامی غیرحرفه‌ای است
وی در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال دارد به فعالیت جمعیت امام علی (ع) پایان داده شود و در این صورت چه تبعاتی به همراه خواهد داشت، توضیح داد: من بعید می‌دانم که به فعالیت این مؤسسه پایان دهند؛ چرا که این خیریه کارنامه بسیار خوبی دارد و اقدامات بسیار مناسبی انجام داده است، اما اگر این اتفاق بیفتد و از فعالیت جمعیت امام علی جلوگیری شود نشانگر نوعی نابخردی و اقدامی غیرحرفه‌ای است که ممکن است برخی به این سمت حرکت کنند، اما من بعید می‌دانم چنین اتفاقی رخ دهد.
اسلامی افزود: در صورت بسته شدن دفاتر جمعیت امام علی فعالیت سمن‌ها و مؤسسات خیریه دیگر در کشور کاهش پیدا خواهد کرد؛ زیرا افرادی که بخاطر دیگران پای کار می‌آیند و سرمایه، وقت و زندگی خود را در این راه صرف می‌کنند تعداد زیادی در جامعه نیستند؛ بنابراین حضور در این سمن‌ها و فعاایت‌ها نیازمند اعتقاد و تعهداتی است.
توقف فعالیت جمعیت، منجر به کاهش سرمایه اجتماعی در کشور می‌شود
این استاد دانشگاه گفت: همچنین بیشتر این افراد تحصیل‌کرده هستند؛ بنابراین این اقدام سبب می‌شود کسانی که می‌خواهند در این حوزه‌ها فعالیت کنند اعتماد به نفس خود را از دست دهند و درنتیجه جامعه بسیار فردگرا خواهد شد و همه افراد به سمت منافع خود فعالیت خواهند کرد. همچنین دیگر کسی تلاشی برای انجام حرکت اصلاحی در جامعه نخواهد کرد. توقف فعالیت این جمعیت می‌تواند منجر به کاهش سرمایه اجتماعی در کشور شود.
موضوع ربطی به سازمان و تشکل مردم نهاد آن‌ها ندارد
در همین رابطه روز گذشته در بیست و هشتمین نشست خبری سخنگوی قوه قضاییه، غلامحسین اسماعیلی در پاسخ به سئوال خبرنگاری درباره علت دستگیری اعضای جمعیت امام علی اظهار کرد: بازداشت افراد درباره این موضوع را تایید می‌کنیم؛ سه نفر بازداشت شدند؛ اما باید اشاره کنم موضوع ربطی به سازمان و تشکل مردم نهاد آن‌ها ندارد. افراد دستگیر شده در مظان اتهاماتی قرار گرفته اند که مربوط به شخص آنهاست و هرکس اتهامی متوجه او باشد و دلایلی برای توجه اتهام به وی وجود داشته باشد، وظیفه ورود، رسیدگی و پیگیری را داریم.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: بار‌ها اعلام کردیم در اکثر قریب به اتفاق موارد، شخص و فرد تحت تعقیب ماست و نه نهاد، سازمان و شغل. گاهی درباره تحت تعقیب قرار دادن دانشجو سئوال می‌کنند؛ اما برای ما دانشجو بودن موضوعیت ندارد. برای ما مهم این است که یک عمل مجرمانه به این فرد نسبت داده شده و ما باید رسیدگی کنیم. گاهی از تحت تعقیب قرار گرفتن قاضی، کارمند و… می‌پرسند که پاسخ ما همان است که ذکر کردم.
سخنگوی قوه قضاییه تاکید کرد: به هرحال اصل بازداشت سه نفر از وابستگان به این جمعیت درست است و موضوع ارتباطی با ساختار تشکیلاتی آن‌ها ندارد؛ بلکه اتهاماتی است که به خود افراد وارد شده و، چون هنوز در آغاز مرحله رسیدگی هستیم، با همان محدودیت‌های قانونی از بیان جزییات موارد اتهامی هم معذورم و انشاءالله در ادامه فرآیند و پس از مهیا شدن بستر قانونی اطلاعات تکمیلی این اقدام ارائه خواهد شد.