کودکان مشغول کارند!
سرویس اجتماعی
عصر جمعه یک روز بهاری پشت چراغ قرمز «آقا گل می‌خرید؟ بخاطر خدا فقط فقط چند شاخه!» شاید همه شما بارها و بارها این کلمات را شنیده باشید و با تصویر یک دختربچه یا پسر بچه‌ای که به زور قدش به شیشه ماشینتان می‌رسد مواجه شده باشید، شاید از آن بدتر را هم در حاشیه شهر آن جایی که کودکان زیادی زیر آفتاب سوزان مشغول کارهای سنگین یدی مثله کوره‌های آجرپزی هستند را هم دیده‌باشید.
دلتان می‌گیرد از خودتان می‌پرسید مگر این‌ها نباید در این سن مدرسه بروند درس بخوانند بازی کنند پس اینجا چه می‌کنند؟ از خودتان می‌پرسید مگر می‌شود مسئولان تا به حال این‌ها را در این شرایط ندیده باشند؟ پس چرا کسی کاری نمی‌کند.
22 خرداد در تقویم درست روزی است که به همین منظور «روز جهانی مبارزه با کار کودکان»، برای افزایش آگاهی و فعالیت در زمینه جلوگیری کار کودکان از سوی سازمان بین‌المللی کار پیشنهاد شده‌است. این پیشنهاد نخستین بار در سال ۲۰۰۲ و پس از تصویب کنوانسیون حداقل سن کار (۱۹۷۳)[۱] و کنوانسیون بدترین شکل‌های کار کودکان[۲] صورت گرفت و هدفش جلوگیری از کار کودکان به هر شکلی است.
امسال با بروز اپیدمی کرونا، فشار مضاعفی بروی قشر کم‌برخوردار جامعه تحمیل شد و همین شرایط سبب شد که با وجود خطرات زیاد این ویروس منحوس ما شاهد تعداد بیشتر کودکان کار در سطح شهر باشیم. همین عامل که نه تنها در کشور ما خودنمایی می‌کند بلکه جامعه جهانی را هم تحت تاثیر قرار داده موجب شده‌است، روز جهانی مبارزه با کار کودکان 2020 بر تاثیر بحران کرونا بر کودکان کار تمرکز کند و شعار این روز در سال 2020 محافظت از کودکان کار در برابر بحران کرونا اعلام‌شده است.
در حال حاضر، حدود 152 میلیون کودک کار در جهان زندگی می‌کنند که 72 میلیون نفر از آنان به کارهای خطرناک مشغول هستند. این کودکان تحت اوضاع کنونی در معرض خطر بیشتری قرار دارند و مجبور به کار طولانی‌مدت شده‌اند. امسال، روز جهانی حمایت از کودکان کار با کمپین مجازی راه‌اندازی شده است. هدف از مراسم این روز نگاهی به برخی کانال‌های اصلی در این همه‌گیری است که بر مراحل ریشه‌کنی کار کودکان تاثیرگذار هستند.(ایسنا)
تایید یک لایحه قانونی پس از مدتها
اما در روزهای اخیر و در لابه‌لای تمام اخبار مربوط به مجلس جدید روز یکشنبه هجدهم خرداد ماه، لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در جلسه شورای نگهبان بررسی و عدم مغایر با موازین شرع و قانون اساسی تشخیص داده شد. لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۹۰ به پیشنهاد قوه قضائیه و توسط دولت وقت به مجلس ارسال شد و سال ۱۳۹۷ به تصویب رسید. سه مرتبه با ایراد شورا و اصلاح مجلس مواجه شد ولی ناتمام ماند. طبق این لایحه، جرم های مختلفی در ارتباط با کودک آزاری عنوان شده که در این لیست طولانی، حتی کوتاهی در اعلام کودک آزاری هم جرم شناخته شده است. شورای نگهبان بلاخره و پس از مدتها اصلاحات مجلس بر لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان را تایید کرد و به زودی این لایحه با ابلاغ از سوی رئیس مجلس تبدیل به قانون می شود.
اما چند سوال اساسی بعد از تصویب این لایحه ایجاد می‌شود که این قانون چقدر می‌تواند ضمانت اجرایی داشته باشد و تا چه اندازه امنیت کودکان کار را تامین می‌کند؟
قوه قضائیه دستور اجرای این قانون را در اسرع وقت صادر کند
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی کشور در گفتگویی در همین رابطه عنوان کرده است کودکان کار در قانون حمایت از کودکان مورد حمایت ویژه هستند. سید حسن موسوی چلک با اشاره به تایید لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان از سوی شورای نگهبان گفت: یکی از بندهای این لایحه به کودکان کار توجه دارد و به آنان می‌پردازد و بخشی از آن درباره پیشگیری از کودک‌آزاری در محیط‌های کاری است.
او ادامه می‌دهد: بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های غیردولتی و موضوع اسناد هویتی کودکان، از جمله نکات خیلی محوری و کلیدی است که در این قانون آمده است. امیدواریم رئیس قوه قضائیه هم دستور اجرای این قانون را در اسرع وقت صادر کنند، گرچه باید از مجلس به دولت برود و از دولت برای اجرا به وزارت دادگستری ولی سریع انجام شود.
اما نکته دیگری که شاید ذهن مخاطب را درگیر کند ضمانت اجرایی این قانون در کنار پذیرش اجتماعی آن از سمت جامعه باشد در همین رابطه شیوا دولت آبادی رئیس هیئت مدیره انجمن روان‌شناسی ایران با بیان این موضوع که قوانین اگر به گوش مخاطبان خود برسند و به اندازه کافی اهمیت آن به عنوان یک موضوع مدنی که به تنظیم روابط میان انسان ها مربوط است بیان شود، کارا خواهند بود، می‌گوید: در این صورت است که می توان گفت قوانین فرهنگسازی می شود. با بروز و ظهور قوانین پیشرفته تر از قبل در جامعه، انتظار کاهش جرایم و آسیب ها می رود زیرا قوانین برای این بوجود می آیند که روابط انسان ها را به بهترین وجه و در وضعیت مقتضی ترسیم کنند. بنابراین می توان گفت قوانینی بسیار با اهمیت و مهم هستند که در دراز مدت بتوانند ذهن، رفتار و حتی هیجانات انسان ها نسبت به هم را کنترل کنند.
اطلاع رسانی از قانون زیربنای کاهش واهمه
دولت آبادی که ریاست هیات مدیره و مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان را برعهده دارد، در مورد قانونحمایتی از اطفال و نوجوانان نیز متذکر می‌شد: پس اگر قوانینی تصویب می شود که بیش از قبل دوستدار حقوق کودکان است، نباید فراموش کرد که زمانی در کاهش کودک آزاری و بها دادن به کیفیت زندگی و رشد کودک موثر و کارا خواهند بود که هم به صورت وسیع اطلاع رسانی شوند و اهمیت آن به گوش همگان برسد.
وی با بیان اینکه انتظار داریم اصحاب رسانه، اهمیت قانون و مصادیق آن را به اندازه کافی به گوش مردم برساند تا تبدیل به فرهنگ شود، می‌گفت: قوانین از ابتدا تکلیف انسان ها در زندگی را به عنوان والد یا فرزند یا همسایه یا هر چیز مدنی روشن کرده اند. تعیین تکلیفی که به تدریج درونی می شوند و آنوقت است که می توانند جلوی این قبیل خشونت ها را بگیرند.
در پایان امیدواریم با تصویب این قانون دیگر شاهد تصاویر و اخبار تلخ در رابطه با کار و آزار کودکان سرزمینمان نباشیم.