پس از بحران کرونا برای رونق سفر چه کنیم؟
سعید داغستانی
کارشناس ارشد گردشگری
اقدامات لازم در حوزه گردشگری برای احیای دوباره این صنعت پس از حل بحران کرونا نیازمند بررسی و برنامه‌ریزی است.
پس از کنترل و اتمام کرونا، جامعه به دلیل فشارهای متعددی که تحمل کرده است به یک ترمیم اساسی و جدیدی نیاز دارد. در این خصوص ہعلاوه بر فضای مجازی و رسانه‌های همگانی، یکی از بهترین گزینه‌های این تقویت و بازسازی، می‌تواند بخش گردشگری باشد.
راه‌اندازی جشنواره و سفرکارت ملی
راه‌اندازی جشنواره‌ای سراسری از تخفیف و سرگرمی در تمامی استان‌ها و به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده، قطعاً به رونق مجدد سفر کمک خواهد کرد، در این خصوص می‌توان با احیای مجدد سفر کارت‌های ملی نسبت به سفر اقساطی برای همه اقدام کرد.
همچنین تصویب یک برنامه کامل و جامع از رویدادها و جشنواره‌های گردشگری برای رونق دوباره سفرها خالی از لطف نخواهد بود.
در این رابطه همکاری مراکزی مانند وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، شهرداری‌ها، اتحادیه‌ها و انجمن‌های تخصصی، هواپیمایی کشور، حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای و… می‌تواند در اثربخشی و هدفمند بودن طرح موثر باشد. به‌علاوه در این مورد ساماندهی تعطیلات چند روزه به وزارتخانه‌ها و طبقات و اقشار مختلف به‌تناوب و برنامه‌ریزی شده نیز قابل بررسی خواهد بود.
به‌طور کلی و خلاصه در اصطلاح علمی محصولات و خدمات سفر، تفریح و اقامت فسادپذیرند و از بین می‌روند، به این معنی که خاصیت ذخیره‌سازی، انبارداری، نگهداری و مصرف در آینده را ندارند. همچنین ثابت و غیر قابل انتقال‌اند و امکان مصرف در سایر صنایع را یا ندارند و یا به‌سختی این امر اتفاق می‌افتد. بازیگر این میدان نیز چه در جامعه میزبان و چه در جامعه میهمان، انسان‌ها و بسیار متغیر و فراری از هرگونه مشکل و سختی هستند.
لزوم برنامه‌ریزی برای مدیریت بحران
بدون شک این آخرین اتفاق و بحران نیست و نخواهد بود، بنابراین بخش خصوصی و دولت باید برای این‌گونه حوادث، بلافاصله پس از اتمام بحران کرونا اقدام کنند. لزوم مدیریت بحران در زمان ایجاد رخدادهای ضرورتی انکارناپذیر است، مدیریت بحران را به قبل، حین و بعد از وقوع تقسیم‌بندی می‌کنیم. مدیریت بحران بسیار به اعمال و اندیشه ماقبل از وقوع بحران بازمی‌گردد. این‌که اساساً ما برنامه مشخص برای روبرو شدن با تمام و انواع رخدادهای طبیعی، بیولوژیک و غیره را داشته باشیم.
گام‌هایی که برای کمتر کردن آسیب‌ها می‌توان برداشت، شامل تدوین مطالعات عمیق و دقیق از انواع حوادث و تدوین و تصویب اقداماتی که باید انجام گیرد، تدوین مدل‌های یکپارچه مدیریت بحران و برنامه‌ریزی دقیق و هوشمند و خودکار، ایجاد سامانه‌ها و پایگاه‌های ملی قوی و هوشمند اطلاعات سفر و گردشگری است.
تغییر مدل مدیریت بحران از حالت‌های قدیمی به پیشرفته و همچنین استفاده از فن‌آوری‌های نوین در عصر مدرن بسیاری از بحران‌ها را قابل پیش‌بینی می‌کند از دیگر مواردی است که ضرورت دارد. فناوری‌هایی مانند ماهواره‌های تحقیقاتی، سامانه داده‌های جغرافیایی (GIS)، موقعیت سنج‌های مکانی جهانی مانند GPS، دوربین‌های کنترلی درون‌شهری و برون‌شهری، جمع‌آوری داده‌های شهرهای هوشمند و داده‌های مربوط به خودرو شمارها، داده‌های جمع‌آوری‌شده از تلفن‌های همراه و اینترنت و بسیاری دیگر و همچنین تصور ابررایانه‌ای که بتواند تمامی اطلاعات بخش گردشگری، صنایع‌دستی و میراث‌فرهنگی و اجزای آن را در یک محل جمع‌آوری، تحلیل کرده و خروجی‌های متعدد و کاربردی به مدیران ارشد بدهد، واقعاً هیجان‌آور است.
پیشنهادهایی آینده نگرانه
ایجاد صندوق‌های مالی و اعتباری حمایتی از بخش‌های مختلف سفر، گردشگری، صنایع‌دستی و میراث‌فرهنگی، ایجاد شرکت‌های مادر تخصصی‌های (هلدینگ) گردشگری با عملکردهای متفاوت و متعدد، تهیه و تصویب آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی اعطای بیمه‌های حمایتی به شبکه فعال در گردشگری، اعطای وام‌های کم‌بهره و معافیت‌های مالیاتی و کاهش تعرفه‌های مربوط به آب، برق و گاز و….، احیای سفر کارت ملی و تدوین تقویم رویدادهای سفر، گردشگری، زیارت، سوغات و تفریح در سراسر کشور در مدیریت بحران حائز اهمیت است.
همچنین آینده‌نگری کارفرمایان و مدیران یکی از نیازمندی‌های پیش رو در تمامی حرفه‌ها و کسب‌وکارهاست، باید از انواع بیمه‌ها و پوشش‌های آن در این بخش استفاده کنند.
درنهایت شاید بتوان با برخی آموزش‌های مدیریت بحران، امکان تغییر فوری کاربری و فعالیت یک حوزه را به مدیران و کارکنان بخش‌های مختلف آموزش داد تا بتوانند با اعمال مدیریت، بلافاصله پس از وقوع حادثه نوع دیگری از خدمات را ارائه دهند، به‌عنوان مثال اگر واحد پذیرایی به ناگهان با عدم حضور مشتری روبه‌رو شد، بتواند با اعلام آمادگی به مراکز درمانی و پزشکی بخشی از تقاضای به وجود آمده در حوزه بهداشت و درمان را تأمین کند و یا تغییر مجموعه اقامتی به محل نقاهتگاهی بیماران و آسیب دیدگان.
در آن سوی ماجرا نیز دولت باید با ایجاد نظام‌های نوین حمایتی، ایجاد پایگاه‌های دقیق اطلاعات کسب‌وکارهای مختلف، تدوین برنامه‌های راهبردی و بسیاری دیگر به این موضوعات بپردازد که متأسفانه در حال حاضر این سامانه‌ها وجود ندارد و یا بسیار ضعیف هستند. به‌عنوان مثال در کشور یک سامانه جامع و کارآمد در خصوص نوع اشتغال و درآمدهای افراد در بخش گردشگری نداریم تا ببینیم که در این مواقع چگونه باید به آسیب‌دیدگان کمک کنیم.