گردن‌کشی شاد برای آسیب‌های مجازی
عاطفه خوافیان
بسیاری از والدین انتقادهایی به طرح آموزش مجازی و سامانه شاد دارند، مادری که دو کودک محصل دارد از عدم هماهنگی لازم مدیر و برنامه‌ریزی دقیق و منظم جهت ارائه دروس و تکالیف می‌گوید.
مادری دیگر از غم و سختی نداشتن گوشی و ابزار دیجیتال و دسترسی به اینترنت سخن گفته و بیان می‌کند: دختر من در مقطع ششم در حال تحصیل است و از آنجا که نه من و نه پدرش گوشی با قابلیت اتصال به اینترنت نداریم و او به اجبار با شماره خاله‌اش وارد گروه تلگرامی مدرسه شده و تمام تکالیفی که معلم از او می‌خواهد با گوشی ساده تایپ کرده و برای خواهرم ارسال می‌کند تا او در شبکه تلگرامی قرار دهد.
پدر فاطمه کلاس اولی از بازیگوشی دخترش گفته و ادامه‌می‌دهد: معلمانش او را در کلاس درس به سختی پشت میز و نیمکت نشانده و اکنون با مجازی شدن آموزش اگر لحظه‌ای از او غافل شویم سر از جاهایی در می‌آورد که نباید… او می‌گوید 7 سال فاطمه را از بازی با گوشی منع کرده و اکنون باید اورا متقاعد کنم که از طریق گوشی بایستی آموزش‌های تحصیلی خود را فرا بگیرد.
مادر پریناز از نبود اینترنت در منطقه مسکونی خود گلایه کرده و می‌گوید مدرسه دخترم تمام کتاب‌های دانشآموزان را در مدرسه نگهداری کرده و اکنون با این اوضاع جامعه و اینترنت که قوز بالا قوز شده به هیچ وجه نمی‌توانم اورا به سطح دیگر همکلاسی‌هایش برسانم چرا که من در این شهر غریب بوده و علاوه بر پریناز باید از برادر کوچکش نیز نگهداری کنم.
جنس غم و گلایه مادر زینب فرق دارد
این مادر که در این شهر غریب است وقتی از او در خصوص سامانه شاد و آموزش مجازی سوال کرده با سعی در پنهان کردن خیسی چشمانش گوشی پدرش را از جیب خود در آورده و نشان می‌دهد: ما هیچ گوشی به غیر از این نداریم و من تنها تا کلاس پنجم درس خوانده و به سختی متوجه مفهوم حرف‌های معلمان شده و تنها در برابر خواسته کودکم سکوت می‌کنم.
مادر زینب ادامه می‌دهد: البته برای حل این مشکل و استفاده دخترم از آموزش هرکاری می‌کنم اما چه کنیم که اکنون تمام درها به رویمان بسته است و حتی چند روز پیش به خانه یکی از همسایگان رفته و از او خواستم تا روزی یکساعت کودکم را در خانه خود پذیرفته تا با استفاده از گوشی آن‌ها بتواند تکالیفش را انجام بدهد اما از همان روز تا کنون دیگر زن همسایه را ندیدم و هربار او را در کوچه می‌بینم روی خود را از من پنهان می‌کند.
شاد از نظر مدیران
حرف‌های مدیران حاشیه شهر مشهد و روستاهای دورافتاده نیز از جنس حرف‌های مادر زینب است و اگرچه این فضا و بستر را یک اتفاق خوب برای آموزش کشور می دانند اما انتقادهایی را به آن نیز وارد می‌دانند.
پاندرومی کرونا مشکلات و آسیب‌های عدیدی را برای دپارتمان‌های مختلفی از حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دیگر حوزه‌ها به همراه آورده است.
با توجه به شیوع کرونا در فصل مدارس، این ویروس آسیب جدی به مقوله آموزش و پرورش وارد کرد؛ که تمام مسئولین استانی و کشوری در جهت کاهش آسیب‌های این ویروس ناشناخته منحوس تدابیر زیادی را اندیشیده اما از آنجا که آموزش ما هرگز با چنین بحرانی روبرو نشده این تعطیلی طولانی مدت موتور محرک ایجاد یک فضای مجازی و غیر حضوری برای آموزش شد.
اگرچه از همان روزهای ابتدایی که مدارس به تعطیلی کشید وزارت آموزش‌و پرورش با بهره‌گیری از رسانه ملی آموزش‌ها و تدریس دروس را به دانشآموزان شروع کرده و تهدید تعطیلی مدارس را با شعار” آموزش تعطیل نیست” از بین بردند و درروزهای پایانی سال 98خبر از آماده‌سازی یک بستر مجازی برای حضور دانشآموزان و معلمان در بین آحاد جامعه سرو صدایی به پا کرد و این نظر و اقدام با مخالفان و موافقان زیادی مواجه شد.
تعطیلی آموزش حضوری
بعد از شروع ویروس کرونا امکان برگذاری کلاس های درس در مدرسه وجود ندارد به همین دلیل نیاز است تا بستری در فضای مجازی برای برقراری ارتباط میان دانش اموزان و معلمان ایجاد شود تا هم از خطر ابتلا به این بیماری در امان باشند و با توجه به نزدیک شدن به امتحانات٬ کلاس های درس بتوانند مباحث درسی را به سر حد قابل قبولی برسانند و هر چه سریع تر دانش اموزان بتوانند به شرایط عادی بازگردند البته در این میان بسیاری از مدارس به کمک معلمان و دانش اموزان را ه کار هایی خلاقانه برای رفع این مشکل پیدا کرده اند اما در نهایت باید پلتفرمی رسمی با امکانات کامل برای استفاده حداکثری از پتانسیل معلمان خوب و دانش اموزان عزیز فراهم شود.
طبق اخبار انتشار یافته پیرامون نرم افزار شاد، از تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۹۹ به مدت نامشخص دانش اموزان و معلمان باید در این پلتفرم فعالیت خود را ادامه دهند. برای ورود به این پلفترم، دانش اموزان باید اطلاعات شخصی خودشان( و نه والدینشان) را در این برنامه وارد کنند و معلمان هم همینطور. برای استفاده از این پلتفرم بر روی کامپیوتر می توانید با دانلود برنامه bluestacks شبیه ساز اندروید٬ ان را بر روی سیستم خود نصب کنید. این برنامه یک محیط کاملا مانند گوشی های اندروید برای شما بر روی کامپیوتر ایجاد می کند و در ان می توانید یکی از ۵ برنامه ذکر شده را دانلود کنید و بر روی انها از پلتفرم نرم افزار شاد اموزش و پرورش استفاده کنید.
شاد در تضاد ارزشی
از ابتدای ورود گوشی‌های نسل جدید به بازار، تمام کارشناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی و کودک و نوجوان، استفاده از رده سنی دانش‌آموز از این شی مستطیلی شکل را منع کرده و حضور او در فضای مجازی را یک آسیب جدی شناختند؛ اما حال با توجه به شرایط ویژه جهانی بایستی دانشآموزان را پای گوشی و ابزار دیجیتال نشاند تا آموزش بگیرند.
گوشی‌هایی که شاید در یک خانواده 4 نفره، دو یا سه گوشی و یا تبلت وجود داشته و از آن استفاده کنند اما باید در کنار این خانواده‌ها از اقشار ضعیف و کم‌درآمد جامعه که ساکن مناطق محروم هستند نیز غافل نشد، قشر کارگر جامعه که در این روزهای بد اقتصادی علاوه بر غم نان، اندوه و شرمساری پدر یک خانواده در مقابل خواسته به حق فرزندش برای طبیعی ترین حق انسانی او برای آموزش همگانی و رایگان افزوده‌ایم.
هیچ طرحی در روز اول بی نقص نیست
البته که هیچ طرحی در ابتدا کامل و بدون نقص نبوده و همیشه اکثر مردم گارد عجیبی برای پدیرش موضوع و طرح‌های جدید دارند اما برآن شدیم تا امروز به برخی از سوالات و انتقادات و گلایه‌هایی که به این طرح وارد است پاسخگو باشیم.
رییس اداره فناوری اطلاعات آموزش و پرورش استان خراسان رضوی گفت: عنوان شاد ، برگرفته از عبارت ” شبکه آموزشی دانش آموزی“ می باشد. پس می توان دریافت که سامانه ای تخصصی برای دانش آموزان و فعالیت های مربوط به آن ها به شمار می‌آید.
مهندس کاظمی افزود: سامانه شاد، بستری است که برای آموزش مجازی دانش آموزان در نظر گرفته شده و در این سامانه آموزش به صورت آنلاین انجام می شود و دانش آموزان موظف هستند در ساعات مقرر ، در کلاس های مجازی شرکت کنند.
حضور و غیاب دانش‌آموز
وی تصریح کرد: دانش آموزان موظف هستند در ساعات مقرر، در کلاس‌های مجازی شرکت کنند. چنان چه امکان حضور در کلاس‌های آنلاین برای دانش آموز وجود نداشته باشد، می تواند از فایل‌های ذخیره شده آن ها استفاده نماید اما باید این موضوع را با معلم و مدیر مدرسه خود مطرح کند.
کاظمی ابراز می‌کند: ورود و خروج دانش آموزان در این شبکه آموزشی ثبت می گردد، یعنی حضور و غیاب آن ها کاملا تحت کنترل قرار دارد. هم چنین اگر دانش آموزی بدون هماهنگی ، کلاس درس خود را ترک کند ، برای او غیبت در نظر گرفته می شود.
راه اندازی سامانه شاد، مانع پخش دروس از تلویزیون نمی‌شود
اگر ساعت کلاس‌های این دو با یکدیگر تداخل داشتند چه کار باید کرد؟ آیا برای دانش آموز غیبت محسوب می شود؟
وی در پاسخ به این سوال گفت: تمامی مدارس موظف هستند، برنامه آموزشی کلاس‌هایی که ساعت آن‌ها با آموزش تلویزیونی تداخل دارند را دانلود کنند و با بارگذاری آن‌ها در سامانه شاد، دسترسی را برای تمامی دانش آموزان سهولت ببخشند. در نتیجه می توان گفت برای دانش آموزی غیبت محسوب نمی شود اما او باید در مهلت معینی نسبت به دریافت و مشاهده محتوای آموزشی موجود در شبکه آموزشی دانش آموزی، اقدام کند.
ارزشیابی در سامانه شاد
کاظمی اذعان کرد: چنان چه تاخیر یا عدم شرکت دانش آموز در کلاس‌های مجازی از قبل به اطلاع معلم و مدیر رسیده باشد، برای او غیبت ثبت نمی شود. دانش آموزان باید بدانند که فعالیت های آن ها در فضای مجازی و نیز ارزشیابی هایی که در این مدت انجام شود، به منزله نمره مستمرشان است.
مهندس کاظمی توضیح داد: وزارت ارتباطات کشور این سامانه را به صورت یک شبکه تحویل محتوا”CDN” بر روی سرور و دامنه‌های مختلف گذاشته تا دسترسی به این سرور و سامانه آسان باشد.
علت پایین بودن سرعت اینترنت
وی ادامه داد: اما از آنجا که تعداد زیادی کاربر در این سامانه فعال بوده و نیز داده‌ها و محتوای زیادی نظیر فایل‌ها و فیلم‌‌های آموزشی که معلمان و مدیران آموزشی در این سامانه قرار می‌دهند، دچار کندی سرعت می‌شود و تا حدودی این اختلال به وضعیت اینترنت در سطح کشور نیز بستگی دارد.
کاظمی اظهار کرد: با توجه به هزینه‌های اینترنت نیز وزارت ارتباطات کشور به دنبال رایزنی‌های برای بستر اینترنتی رایگان جهت استفاده دانشآموزان از سامانه شاد و بهره‌گیری از فضای آموزش مجازی است.
وی بیان کرد: اطلاعات ثبتی و هویتی دانشآموزان و معلمان و مدیران و مدارس به صورت تجمیعی از سامانه سناد آموزش و پرورش دریافت می‌شود.
اینترنت رایگان دانش‌آموزی
وی گفت: وظیفه این سامانه ایجاد فضایی شبیه به پیام‌رسان‌ها که بتوانند اطلاعات و محتوای آموزشی را در یک بستر امن در اختیار دانشآموزان قرار بدهند به این معنی که این سامانه قابلیت‌های چت کردن فردی و برخی دیگر از قابلیت‌های که دیگر پیام رسان‌ها داشته و امکان آسیب در آن فضا وجود داشته را حذف کرده و برای داده‌های مکانی و برخی دیگر محدودیت‌هایی را ایجاد کرده است.
کاظمی تبیین کرد: در این سامانه معلم می‌تواند به مانند یک کلاس حقیقی ساعت شروع و پایان کلاس را اعلام کرده و تنها در همان بازه زمانی پیام‌ها رد و بدل می‌شود و در این مرحله معلم می‌تواند امکان ارتباط را از دانشآموزان گرفته بدین معنی که دانشآموزان تنها امکان ارتباط و پیام به معلم را داشته باشند.
امکان ساخت گروهی به غیر از گروه‌های آموزشی به هیچ وجه در این سامانه وجود ندارد و دانش‌آموز نمی‌تواند گروه دیگری در آن ایجاد کند و صرفا فضای حقیقی مدرسه در این پیام رسان ایجاد شده و تنها آموزش صورت می‌گیردو تنها کانال‌های فعال این سامانه، مربوط به تربیت بدنی، انجمن اولیا و مربیان و پرورشی است.
محیط ایزوله سامانه شاد
پس با توجه به توضیحاتی که در بالا داده شد این سامانه یک بستر امن‌تری به نسبت دیگر پیام رسان‌ها است و خانواده‌ها با خیال راحت می‌توانند از این بابت اطمینان داشته باشند که در این بستر اطلاعاتی به غیر از آموزش در دسترس فرزندانشان قرار نمی‌گیرد.
ما در ابتدای فعالیت این سامانه هستیم؛ سامانه‌ای که کاربران زیادی به سرعت وارد آن شده و از آن استفاده می‌کنند و طبیعی است که این طرح و سامانه ضعف‌هایی نیز داشته باشد اما به تدریج به دنبال رفع این نواقص و افزودن امکانات کاربردی دیگر به این سامانه هستیم.
رفع نواقص و افزودن بخش‌های کاربردی جدید
ما به دنبال این هستیم که بخش آزمون و ارزشیابی تحصیلی که در این سامانه طراحی و تعبیه نشده اضافه کرده و به دنبال برقراری کلاس آنلاین به معنی ارتباط مستقیم معلم با دانشآموزان به صورت تصویری هستیم.
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر تنها راه ارتباطی دانش‌آموز با معلمان خود در این سامانه از طریق پیام بوده به این صورت که معلم فایل آموزشی را ضبط کرده و در گروه قرار داده و دانشآموزان سوالات خود را از طریق پیام در همان گروه به او ارسال می‌کنند.
کاظمی بیان کرد: اما به زودی معلمین در یک ساعت خاص به صورت آنلاین و تصویری کار تدریس را انجام داده و دانشآموزان به صورت آنلاین مشاهده کنند و کار پرسش و پاسخ نیز به همان شیوه انجام می‌گیرد.
البته رفع این باگ‌ها و افزودن امکانات کاربردی این چنینی تنها بر عهده آموزش و پرورش نبوده و دیگر ارگان‌ها نیز در این مسیر بایستی مارا همراهی کنند.
حدود 9 میلیون کاربر در سامانه شاد
حدود 9 میلیون دانش‌آموز تا کنون وارد این سامانه شده که این رقم نیز رو به فزونی بوده و برای کارکرد بهتر این سامانه نیاز به بالا بردن پهنای باند اینترنت در سطح کشور است.
برای ایزوله بودن فضای این سامانه، به هنگام استفاده کاربر از این سامانه بایستی فیلتر شکن خاموش باشد .
و دانشآموزان اتباع نیز برای دسترسی به این سامانه مشکلی ندارند و می‌توانند با ارایه کد اتباع وارد شده و در کلاس‌ها شرکت کنند.