کنکور و کرونا؛ اضطراب به توان 2
عدم کنترل استرس، سبب میشود تا بسیاری از داوطلبین کنکور علیرغم مطالعه و آمادگی کافی نتوانند به نتیجه مطلوب دست پیدا کنند.
انسیه سروش
کنکور واژه معروفی است که همگی، آن را به خوبی می‌شناسیم و هر کدام از ما برای یک بار هم که شده به نوعی با آن درگیر شده‌ایم. یار همیشه همراه این آزمون، استرس است که لحظه‌ای از آن غافل نمی‌شود البته این روزها به خاطر وجود بیماری کووید19، بازار آن داغ‌تر شده و بیش از پیش در دل کنکوری‌ها می‌تازد. مسائلی مانند آموزش بخشی از دروس به صورت مجازی، عدم تشکیل کلاس‌ها و حضور معلم، ابهام در زمان برگزاری امتحانات نهایی و آزمون، مشکلات برگزاری آزمون آنلاین، تهدید سلامتی دانش‌آموزان در صورت برگزاری آزمون سراسری به صورت حضوری، به علاوه استرس و اضطراب همیشگی این رقابت و تعیین سرنوشت دانش‌آموزان به واسطه آن، دغدغه بزرگی برای داوطلبین کنکور سراسری و خانواده‌های آن‌هاست.
عدم توجه به کنترل اضطراب و استرس سبب شده تا بسیاری از دانش آموزان علیرغم مطالعه زیاد و آمادگی بالای تحصیلی نتوانند در کنکور نتیجه مناسبی را کسب کنند. کنترل استرس مهارتی است که در هر سنی می تواند باعث پیشرفت و ابزاری برای رسیدن به اهداف باشد. کنکور یکی از چالش هایی است که نتایج آن تا سال ها بر مسیر زندگی نوجوانان تاثیر می گذارد.
فشارهای روانی و عاطفی در دوران طلایی
بسیاری از دانش آموزان در دوران طلایی پیش از کنکور دچار فشارهای روانی و عاطفی می شوند، این موضوع باعث می شود به جای تمرکز بر دروس دچار احساس ناکامی و ناامیدی شوند. این افکار باعث می شود به جای مطالعه و جمع بندی دروس، مدام در حال فکر کردن به نتیجه کنکور و پیامدهای بعد از آن باشند. این امر دو پیامد دارد، اول اینکه با فکر کردن مداوم به مسئله ای که نتیجه آن مشخص نیست، تنها زمان خود را برای آماده شدن برای کنکور هدر می دهند و از بقیه دانش آموزانی که در حال مطالعه هستند، عقب می افتند. دوم اینکه مداوم فکر کردن به هر مسئله ای استرس زایی مانند شرایط به وجود آمده در کشور، سبب زیاد شدن استرس و اضطراب در فرد شده و می تواند سلامت روحی و جمسی فرد را بسیار تهدید کند.
اهمیت نقش والدین در تحصیل دانش‌آموزان
گاهی، پدر و مادرها هستند که به هر دلیلی انتظارات بیش از حد، از فرزندان خود دارند و یا مدام با گوشه و کنایه با آن ها صحبت می کنند و به این طریق فشار زیادی به فرزندان خود وارد می کنند. تزریق کردن استرس و اضطراب بر فرزندان نه تنها سبب بهبود رتبه فرزندان در کنکور نمی شود بلکه نتیجه ای عکس نیز می تواند داشته باشد. متاسفانه بارها شاهد این قضیه بودیم که استرس و نگرانی بیش از حد والدین سبب می شود فشار روانی بیشتری به فرد وارد شود. این موضوع نقش والدین در تحصیل را پر اهمیت تر می کند.
در ادامه به بررسی کنکور و وضعیت دانش‌آموزان در شرایط حاضر، از نگاه کارشناس و مشاور تخصصی کنکور می‌پردازیم و بعد از آن به سراغ آخرین تصمیمات مسئولین مربوطه می‌رویم.
عدم وجود ابزار سنجشی دیگر
مشاور رسمی آموزش و پرورش ناحیه 1 مشهد، در خصوص برگزاری آزمون سراسری با شرایط موجود که به واسطه شیوع ویروس کرونا به وجود آمده است و نقش پررنگ این آزمون در تعیین سرنوشت و آینده داوطلبین، می‌گوید: ما ناچار به برگزاری آزمون سراسری هستیم چراکه در حال حاضر ابزار دیگری برای سنجش و ارزیابی دانش‌آموزان در این سطح نداریم. به نظر با حفظ شرایط فاصله گذاری اجتماعی هوشمند و اختصاص پکیج های بهداشتی لازم در روز کنکور برای داوطلبین، می‌توان با حداقل آسیب کنکور را برگزار نمود.
حسین نجفی میزان اضطراب دانش آموزان را نسبت به سال گذشته افزایش یافته می‌داند و می‌افزاید: رقابت کنکور و نقش پررنگ آن در سرنوشت و آینده دانش آموزان، خود به اندازه کافی در سال های گذشته برای داوطلبین ایجاد اضطراب می‌کرد، حال به آن شرایطی از قبیل بلاتکلیفی، مبهم بودن تاریخ‌های برگزاری امتحانات نهایی و کنکور، بهم ریختن موقعیت های مکانی و زمانی مطالعه و حتی زمان های خواب و … را به آنها اضافه کنید. در این شرایط افزایش میزان اضطراب دانش آموزان کاملا محسوس است.
شرایط یکسان برای همه داوطلبین
وی در رابطه با آمادگی لازم و کافی دانش اموزان در شرایط فعلی، برای شرکت در آزمون سراسری تصریح می‌کند: واقعیت این است که آزمون سراسری یک آزمون رقابتی است و همه در همین شرایط باهم رقابت می کنند، اگر شرایط سخت است برای همه داوطلبین این گونه است و اگر ساده باشد برای همه ساده خواهد بود. پس آنچه که مهم است، یکسان بودن شرایط است که در همین شرایط باید به نسبت بقیه آمادگی و تلاش بیشتری داشت تا به موفقیت رسید.
مشاور تخصصی کنکور و انتخاب رشته خاطر نشان می‌کند: منفی بافی ممنوع !
داوطلبین باید سعی کنند که به نیمه پر لیوان نگاه کنند. افکار منفی پس از مدتی تبدیل به باورهای منفی می شود، چه بسیار از مراجعانم را میبینم که به واسطه افکار منفی روحیه و اعتماد به نفس خود را از دست داده اند، پیشرفت های خود را نمی بینند و فقط نقاط ضعف و کاستی‌ها را در مقابل چشمان خود قرار داده‌اند. یک ذهن مثبت همیشه به دنبال پیدا کردن راهی برای انجام است اما یک ذهن منفی همیشه به دنبال پیدا کردن راه هایی است که نمی توان انجام داد و به هدف رسید.
عدم امکان حذف کنکور
نجفی از حذف کنکور با عنوان مقوله‌ای قدیمی نام می‌برد و اضافه می‌کند: سال های سال است که این رویداد مطرح میشود اما تا زمانی که زیرساخت های لازم برای آن فراهم نشود، اجرای آن امکان پذیر نیست. از طرفی براساس آمارها بین 4 تا 7 هزار معدل 20 هر سال به سازمان سنجش ابلاغ میشود، پس در امتحانات نهایی با آزمونی روبه رو هستیم که هفت هزار رتبه یک دارد! سوال اینجاست که ظرفیت فلان رشته در فلان دانشگاه معتبر که فرضاً 100 نفر بیشتر نیست را چگونه باید به این 7000 نفر اختصاص داد؟
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در پایان بیا می‌کند: هفته های پایانی، برای هیچ کدام از داوطلبان کنکور، روزهای خوب و خوشایندی نیست و برای بسیاری از کنکوری ها روزهای پر استرس و پر هیجانی است که فضای مجازی و رقابت بر سر نشر خبرهای جدید و بعضا شایعه، بر این شرایط دامن می‌زند، در درجه اول مسئولین باید به صورت واحد و از یک مسیر مشخص مانند سازمان سنجش اطلاع رسانی به موقع و بروز داشته باشند و در درجه دوم، دانش آموزان خود زیاد در فضای مجازی اتلاف وقت نداشته باشند و از طریق مشاورین مجرب و پایگاه های معتبر اطلاعات کسب کنند.
چهارگزینه‌های نیم قرنی
اولین آزمون سراسری ایران مربوط به سال 1348 است
ستاره علی‌پور
تا دهه ۴۰ شمسی هر دانشگاهی در ایران، برای پذیرش دانشجو از شیوه‌های متفاوتی همچون امتحان یا مصاحبه علمی استفاده می‌کرد که البته دانشگاه‌ها و متقاضیان تحصیل محدود بودند؛ تا اینکه به تدریج تقاضای ورود به دانشگاه افزایش یافت.
اغلب متقاضیان ورود به دانشگاه ابتدا در امتحان دانشکده پزشکی شرکت می‌کردند و اگر قبول نمی‌شدند، به سراغ باقی رشته‌ها و دانشکده‌ها می‌رفتند. مشکل این بود که متقاضیان باید بارها از سراسر ایران به تهران و سایر شهرها سفر می‌کردند تا در امتحانات دانشکده‌های مختلف شرکت کنند. برای رفع این مشکل و برگزاری امتحانی برای تعیین دقیق‌تر سطح علمی افراد، نخستین امتحان سراسری دانشگاه‌ها در سال ۱۳۴۲ برگزار شد.
این کنکور را هیات مسابقات ورودی دانشگاه‌ها برگزار می‌کردند؛ هیاتی تازه تأسیس از اساتید و مسئولان دانشگاه‌های ایران، اما شیوه برگزاری کنکور و مشکلاتی که برای هماهنگی‌ها پیش آمد باعث شد دوباره وضعیت به روال سابق بازگردد.
با تأسیس وزارت علوم و راه‌اندازی واحدی با نام مرکز آزمون شناسی در سال ۱۳۴۷ دوباره برگزاری کنکور سراسری در دستور کار قرار گرفت؛ ازآن‌پس کنکور به طور مرتب برگزار شد و به همین دلیل آزمون سراسری سال ۴۸ نخستین کنکور ایران معرفی میشود.
سال ۱۳۵۴ به جای مرکز آزمون شناسی، سازمان سنجش آموزش کشور تأسیس شد تا کنکور وارد مرحله‌ای جدید شود. از آن سال معدل امتحانات نهایی ششم متوسطه و نوع مدرک، جنسیت، وضعیت نظام وظیفه و سهمیه منطقه نیز در قبولی کنکور تأثیر داشت.
کنکور در سال ۵۸ هم اجرا شد ولی پس از آن برای انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها و کنکور تعطیل شدند.
سال ۶۱ دوباره کنکور آمد و فقط برای رشته‌های پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی، الهیات و معارف اسلامی برگزار شد. سهمیه‌ها نیز از همین سال آمدند؛ سهمیه مناطق، رزمندگان و…دانشگاه آزاد هم در همین سال تأسیس شد.
کنکور در سایر کشورها
در سراسر دنیا، معیار ورود دانش‌آموزان به دانشگاه‌ها و کسب تحصیلات عالی منوط به کنکور نیست و این گزینش به طور متفاوتی اتفاق می‌افتد. همان‌گونه که امکان تحصیل در کشورهای مختلف، به دو صورت رایگان و یا دریافت هزینه از دانش‌آموزان انجام میشود.
چین
بزرگترین کنکور جهان در چین برگزار میشود. کنکور در چین به دلیل پهناور بودن و وسعت مناطق محل برگزاری، در برخی نقاط سه روز به طول می‌انجامد.
در چین، کنکور با نام گائوکائو برگزار میشود. آزمون کنکور در چین هر ساله در دو گروه رشته‌های «ادبیات چینی، ریاضیات، زبان انگلیسی، بیولوژی، فیزیک و شیمی» و گروه «ادبیات چینی، ریاضیات، زبان انگلیسی، جغرافیا، تاریخ و سیاست» برگزار میشود.
ترکیه
در کنکور ترکیه، علاوه بر آزمون هوش و استعداد تحصیلی از دروس ریاضی، فیزیک، شیمی، جغرافیا و زیست‌شناسی دوره دبیرستان نیز آزمون تستی گرفته میشود و هر دانش‌آموز در صورت مجاز بودن برای انتخاب رشته می‌تواند شانس خود را برای قبولی در هر رشته دانشگاهی که تمایل دارد، بیازماید. البته برای ورود به دوره تحصیلات تکمیلی در ترکیه، دیگر کنکور سراسری برگزار نمی‌شود؛ بلکه هر دانشگاه مطابق ضوابط و استانداردهای آموزشی خود مجاز خواهد بود از بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، افراد شایسته و مدنظر دانشگاه را انتخاب کند.
ژاپن
دانش‌آموزان ژاپنی برای ورود به دانشگاه‌های دولتی باید ابتدا حداقل نمرات را در آزمون سراسری کسب کنند و سپس در آزمون اختصاصی دانشگاه مورد نظرشان نیز شرکت کنند.
دانش‌آموزانی که در آزمونهای ورودی استاندارد برای دانشگاه‌های خصوصی شرکت می‌کنند، دروس مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند. معمولاً آنها باید ریاضی، علم و مطالعات ژاپن و اجتماعی را بخوانند، بسته به اینکه کدامیک از این دروس برایشان حائز اهمیت است، علاوه براینها آزمون انگلیسی هم وجود دارد، اما دانش‌آموزانی که می‌خواهند در دانشگاه‌های ملی و دولتی ثبت نام کنند، باید آزمون ملی برای پذیرش دانشگاه را علاوه بر یک امتحان دانشگاه پشت سر بگذرانند. آزمون مرکز جامع همه دروس از جمله علوم و هنر را شامل میشود.
داوطلبان در صورت موفقیت در مرحله نخست آزمون باید مرحله دوم را تحت نظارت دانشگاه پذیرش شده پشت سر بگذارند و در صورت عبور از هر دو مرحله به عنوان دانشجو پذیرفته میشود.
اروپا
دانش آموزان در برخی کشورهای اروپایی مانند روسیه، فرانسه و اسپانیا نیز برای ورود به دانشگاه باید از گذرگاه کنکور سراسری عبور کنند.
در آمریکا و بیشتر کشورهای اروپایی چیزی به نام کنکور وجود ندارد و دانش آموزان با حد نصاب میانگین نمرات و یا آزمون ورودی محدود به هر دانشگاه، وارد عرصه آموزش عالی می شوند.
آمریکا
در کشور آمریکا آزمونی به اسم کنکور وجود ندارد و متقاضیان باید برای ورود به هر کدام از دانشگاه‌های آمریکا، جداگانه اپلیکیشنی را پر کنند که شامل نمرات و محل تحصیل دبیرستان و برای دانشگاه‌های معتبرتر شامل آزمون ورودی و پرسش و پاسخ از متقاضیان نیز میشود. معمولا برای ورود به مقطع کارشناسی، دانشگاه‌ها امتحان خاصی از متقاضیان نمی‌گیرند مگر اینکه دبیرستان محل تحصیل متقاضی در آمریکا نبوده باشد و آنها برای اینکه مطمئن باشند داوطلب به زبان مسلط است، امتحان تافل می‌گیرند.
در کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس تحصیل رایگان نیست و مشمول صرف هزینه از جانب دانشجو میشود به همین خاطر کنکور هم وجود ندارد.
فرانسه
در کشورهایی مثل ایتالیا و فرانسه تحصیل در دانشگاه رایگان است و همچون ایران برای ورود به دانشگاه کنکور برگزار می‌کنند.
ایتالیا
در کشوری مثل ایتالیا آزمونی مشابه کنکور در ایران برای دانشجویان خارجی برگزار میشود و شرط ورود به دانشگاه‌ها قبولی در این آزمون و گرفتن بورسیه ادامه تحصیل است.
اتیوپی
مدارس اتیوپی دارای 3 امتحان ملی هستند و آزمون سوم مشخص کننده ورود دانش‌آموز به دانشگاه است که در صورت کسب موفقیت، زمینه ادامه تحصیل آنها فراهم میشود.
کره جنوبی
کره جنوبی هم یکی از کشورهایی است که دانش‌آموزانش برای تضمین آینده خود در امتحان کنکور شرکت می‌کنند.
کنکور نماد نابرابری فرصت ها
ریحانه موسوی
سال ۱۳۸۶ قانون حذف کنکور به تصویب رسید ، ولی تا کنون به مرحله اجرا نرسیده است ، و این آزمون همچنان پا برجا مانده است، این موضوع ، تبدیل به معضلی شده است که دانش آموزان هر ساله با آن درگیر هستند، و از طرفی آن دسته از دانش آموزانی که شرایط بهتری مانند سهمیه یا توانایی شرکت در کلاس های کنکور را دارند، شانس بیشتری برای قبولی دارند، اما امسال شرایط متفاوت تری بر ایران و البته کنکوری ها تحمیل شده است ، و مشخص نیست که با وجود شیوع ویروس کرونا وضعیت این آزمون سرنوشت ساز چه خواهد شد.
یکی از اساتید دانشگاه تهران گفت: کنکور نماد برابری فرصت ها نیست ، بلکه نماد نابرابری فرصت ها است.
مجید حسینی در گفتگو با خبرنگار صبح امروز افزود: مسئله اصلی کنکور این است که این آزمون، قاعده ای بود که در سال های قدیم و قبل برای برابر کردن استفاده از فرصت های آموزش عالی ، گذاشته شده بود؛ اما اتفاقی که رخ داد این است که از دهه ۷۰ به دلیل شکل گیری موسسات کنکور و مافیای کنکور ، این آزمون بزرگ به سمت نابرابری رفت و فرصت را از طبقات پایین گرفت.
وی بیان کرد: در دهه ۷۰ دانش آموزان باهوش و پر تلاش بدون تست، پکیج ، مشاوره و کلاس کنکور ، می توانستند در دانشگاه قبول شوند ، اما اکنون این طور نیست ، امروز اگر فردی سهمیه نداشته باشد ، در کنکور قبول نمی شود و این امر به معنای این است که کنکور به نماد نابرابری تبدیل شده است.
مجید حسینی دکترای علوم سیاسی ابراز کرد : گام اول برای رفع این نابرابری این است که ، تست ها، مشاوره ها ، پکیج ها ، کلاس های کنکور و مدارس غیر انتفاعی برچیده شوند.
وی با بیان اینکه در خواست برای بخشی از کنکور یعنی پزشکی بسیار بالا است خاطر نشان کرد: تا زمانی که در آمد پزشک و غیر پزشک ، تا این اندازه متفاوت است ، طبیعتا این فشار بر روی کنکور وجود دارد که ۳۴۰ هزار نفر بخواهند پزشک شوند که ۱۰ هزار نفر نیز بیشتر پذیرفته نمی شوند ، و آن دسته از پزشکانی که قبول می شوند ، تاکید دارند که تعداد پذیرفته شده گان افزایش پیدا نکند ، تا از درآمد آنان بازارشان کساد نشود.
مجید حسینی با بیان اینکه این ها اتفاقاتی است که در کنکور در حال رخ دادن است ابراز کرد: راه حل اول ، برابر کردن ساختار کنکور و راه حل دوم ، برابر کردن نظام توزیع درآمد است، زیرا نظام توزیع نابرابر افراد را به سمت دروس کم ظرفیت مانند پزشکی و دندان پزشکی می کشاند.
وی ادامه داد: اگر به نقطه ای برسیم که نظام کنکور و درآمد برابر شوند در آن لحظه کنکور چیز مهمی خواهد بود.
کرونا و کنکور
مجید حسینی استاد دانشگاه تهران در پایان سخنان خود در خصوص شرایط حال حاضر و نحوه برگزاری کنکور با وجود ویروس کرونا تصریح کرد : کنکور باید تا زمانی که خدمات درست آموزشی ، به آن بخش هایی از جامعه که کلاس و مدرسه نرفته اند فراهم نشود ، به تعویق بیفتد، واگر به تعویق نیفتد ، مفهومش این است که یک سوم از جمعیت کنکوری های امسال ، هیچ امکانی برای قبول شدن نخواهند داشت.
ردپای کرونا بر آموزش و کنکور دانش‌آموزان
گاو نر می‌خواهد و مرد کهن
عمار کیوانی
کنکور، حتی نامش برای بسیاری، استرس زا می باشد. مسابقه ای که آمادگی برای آن، تلاش و برنامه ریزی بسیار می‌طلبد. ولی در این شرایط کرونایی، مدارس تعطیل و دانش آموزان حیران از اینکه آیا کنکور برگزار میشود یا نه و اگر بله، چه زمانی برگزار خواهد شد تا بتوانند برنامه ریزی کرده و نیرو و استرس خود را مدیریت کنند. در همین خصوص با چند نفر از مدیران مدرسه، اولیا، دانش آموزان و معلمان صحبت کردیم و نظرات آنها را جویا شدیم البته شاید مدیران نتوانند به طور کامل شرایط روحی بچه ها رو درک کنند زیرا بچه ها در گودند و مدیران خارج از گود و در منزل.
یکی از مدیران دبیرستان های دخترانه گفت: در گفت‌وگو با همکارانم به این نتیجه رسیدیم که چون مباحث بیشتر کتابهای درسی، اسفند ماه تمام شده است بنابراین زمان تعطیلی دانش آموزان هرچه طولانی تر باشد طبیعتا بچه ها خسته تر می‌شوند و درس‌هایی را که قبل از تعطیلات آموزش دیدند، فراموش می‌کنند لذا امتحانات نهایی و کنکور در زمان اصلی خود یعنی خرداد، برگزار شود بهتر است.
وی افزود: از اسفندماه کلاس های مجازی را شروع کردیم و طبق نظرسنجی که انجام دادیم بعد از یکی دو جلسه کلاس حضوری، آمادگی کامل برای آزمون خواهیم داشت .
وی در پاسخ به اینکه نظر دانش‌آموزان در این رابطه چیست، ادامه داد: بچه ها هم با برگزاری امتحانات در خردادماه موافقند این موضوع موافقند چراکه کلاس‌های آموزشی مجازی از اسفندماه شروع و در تعطیلات عید نوروز هم ادامه داشت.
مدیر دبیرستان دخترانه در رابطه با امکانات همه دانش آموزان برای دسترسی به کلاس‌های مجازی، عنوان کرد: در مدارس غیردولتی، مشکلی خاصی وجود ندارد فقط تعدادی از دانش‌آموزان نمی‌توانستند نرم‌افزار را در موبایل خود نصب کنند، به همین خاطر از دبیران خواستیم تا به مدرسه بیایند و در حین تدریس، از آنها فیلم گرفته و برای دانش‌آموزان بفرستیم تا با هر نوع گوشی موبایلی بتوانند آن را ببینند.
اصل عدالت و رقابت در کنکور
در این وضعیت که خیلی از کلاس‌ها آنلاین برگزار میشود، دانش آموزانی که سال گذشته درس خود را به پایان رساندند، خیلی متفاوت از کسانی هستند که کلاس ها را به صورت غیر حضوری می‌گذرانند چراکه کلاس‌های غیر حضوری اصلاً قابل مقایسه با کلاس‌های حضوری نیست و به این ترتیب، عدالت و مساوات برقرار نمی‌شود. با این شرایط، کدام راه حل بهتر است؟ برگزاری یا عدم برگزاری و یا تعویق در زمان آزمون؟
مدیر دبیرستان دخترانه در این رابطه گفت: اعلام شده است که کنکور ۲۰ روز بعد از امتحانات نهایی برگزار می شود البته این قطعی نیست ولی آنچه که اهمیت دارد این است که در نظام آموزشی دو سال است که پایه دوازدهم داریم، سالهای گذشته پیش دانشگاهی بود و قبل از آن هم سال چهارم؛ معلمان و دانش آموزان می‌دانستند که در سال آخر، کتاب‌ها باید در اسفندماه تمام شود و بعد از آن، به مرور و رفع اشکال بپردازند لذا الان هم دانش‌آموزان و معلمان با این سیستم آشنایی دارند و طبق صحبتی که با آنها در اسفندماه داشتیم تاکیدشان به پایان کلاس‌ها در اسفندماه بود. من با حذف کنکور موافق نیستم زیرا کنکور یک مسابقه و رقابت است و دانش آموزانی که زحمت می‌کشند با کسانی که درس نمی خوانند و تلاش نمی‌کنند باید تفاوتی داشته باشند. در حال حاضر اعلام شده است تا صد رشته دانش آموزان می‌توانند با سوابق تحصیلی شان وارد دانشگاه شوند و با این روش خیلی از دانش آموزان اینگونه وارد دانشگاه و رشته دلخواهشان می‌شوند. ولی آنطور که مسؤلان گفته اند کنکور حذف نمی‌شود ولی روش آن تغییر می‌کند.
من شرمنده معلمان هستم چون واقعا فشار کاریشان چند برابر شده است و در تمام ایام تعطیلات بی‌وقفه درحال خدمت رسانی به دانش آموزان بودند و از همه امکانات خود در این زمینه بهره بردند .
در این میان، من نیز به عملکرد معلمان و دانش آموزان و حضور‌وغیاب آنها رسیدگی می‌کردم. همه معلمان ما به سیستم های آنلاین مجهزند و یک جلسه می آیند مدرسه و دو جلسه آنلاین برگزار می‌کنند. جلسات رفع اشکال می‌گذارند و آزمون می‌گیرند. حتی یکی از همکاران در فضای باز، کلاس آنلاین را برگزار کرده بود که در نوع خودش جالب بود، ما همه این کارها را انجام می‌دهیم تا دانش آموزان دوازدهم برای کنکور مشکلی نداشته باشند.
وی ادامه داد: مشاور مدرسه قدم به قدم با دانش آموزان پیش میرود تا از نظر روحی و روانی مشکلی نداشته باشند. همچنین شخصا با تک تک دانش‌آموزان و اولیای آنها در ارتباط هستم.
مدیر دبیرستان دخترانه دسترسی به اطلاعات گوشی از طریق اپلیکیشن شاد را ایراد آن خواند و ادامه داد: اداره هم به ما اعلام کرد فعلا از این نرم‌افزار استفاده نکنید تا اعلام شود،ما اگر بخواهیم منتظر اعلام و تصمیم‌گیری آنها باشیم زمان را از دست می‌دهیم به همین دلیل، چگونگی برقراری این ارتباط را به معلمان و دانش‌آموزان سپرده‌ایم.
کیفیت آموزش مجازی و میزان آمادگی دانش‌آموزان
در ادامه با مدیر یک دبیرستان پسرانه نیز صحبت کردیم و شرایط آموزش‌های مجازی و میزان آمادگی دانش‌آموزان پایه دوازدهم برای کنکور را جویا شدیم.
مدیر دبیرستان پسرانه درخصوص کیفیت کلاس‌های مجازی گفت باتوجه به شرایط کنونی که در کشور و جهان پیش آمده است، کیفیت کلاس‌های آنلاین بسیار عالی است هرچند این کلاس‌ها نمی تواند جای کلاس های حضوری را بگیرد با این حال درس‌های سال دوازدهم تا پانزدهم اردیبهشت تمام میشود.
در این شرایط، تمامی دانش آموزان هم استرس کنکور را دارند و هم امتحان نهایی. طبیعتا استرس دانش آموزان سال دوازدهم از کسانی که دیپلم دارند به مراتب بیشتر است ولی با این وجود هم نمی‌شود کنکور برگزار نشود زیرا آن صورت، همه دانش‌آموزان یکسال عقب خواهند افتاد. تمام دغدغه ما مدیران در این روزها، دانش‌آموزان سال دوازدهم است چون شرایط آنها خاص است و اگر به درستی مدیریت نشود، ضرر می‌کنند. ما تابع ادارات هستیم و تصمیم نهایی با آنها است. ولی در این میان این دانش آموزان هستند که اگر برایشان درست تصمیم گیری نشود متضرر خواهند شد و از نظر درسی (کیفیت آموزشی) عقب خواهند ماند؛ اما بنظر من اگر کنکور را حذف کنند آنوقت دانش آموزان زمان بیشتری خواهند داشت و به حالت آرامش برخواهند گشت.
وی ادامه داد: درهرصورت کار برای دبیرستان‌های دولتی بسیار سخت تر از دبیرستان‌های غیر دولتی است زیرا تعداد دانش آموزان آنها بیشتر و امکاناتشان نیز کمتر است ولی پیشنهاد ما این است که هرموقع مدارس باز گشایی شد دو- سه هفته ای زمان بگذارند تا دانش آموزان بتوانند مجدداً از نزدیک با کلاس و مدرسه تعامل برقرار کنند، تست زنی و رفع اشکال حضورا انجام شود تا این خلأ کیفی حدودا بیست درصدی که به دلیل تعطیلات برای بچه ها به وجود آمده برطرف شود.
نمی‌دانم درس بخوانم یا نه
در ادامه این گزارش برای اینکه نظر دانش‌آموزان را جویا شوم با یک دانش آموز با نام محمد امین که سال آخر دبیرستان است وخود را برای کنکور آماده می‌کند، صحبت می‌کنم.
محمدامین در رابطه با برگزاری امتحانات نهایی ابراز کرد: اول باید دید مدارس چه تاریخی باز می‌شوند و یا اصلا باز می‌شوند بعد از آن، زمان امتحانات نهایی مشخص میشود. قرار است که سه، چهار هفته بعد از امتحانات نهایی، کنکور برگزار شود و باید خیلی راحت و دقیق گفت که معلوم نیست چه زمانی کنکور بدهم و این از شانس بد من است. همه برنامه ریزی‌هایم بهم ریخت. الان دارم از استرس میمیرم. نمی دونم درس بخونم یا نخونم و یا چقدر بخونم که بتوانم انرژی و زمانم را تقسیم کنم. خلاصه مانده ام. همه موندن و البته این واسه ما سال آخری ها سخت تره نسبت به کسانی که درسشون تمام شده و امتحان و مدرسه ندارن وکتاباشونو تمام کردن و دغدغه مدرسه و کلاس آنلاین ندارند. کیفیت کلاس‌های آموزشی آنلاین نسبت به کلاس های حضوری پایین تره و حتی اگر این فاصله کم باشد باز برای ما که در یک رقابت مهم مثل کنکور قرار است شرکت کنیم تاثیرگذار است.
وی ادامه داد: بعضی از معلم ها در کلاس های حضوری خیلی خوبند ولی در برگزاری کلاس های مجازی بسیار ضعیف هستند و تجربه کافی ندارند، مخصوصا معلم هایی که سن و سالشان بیشتر است. البته همه مدارس در برگزاری کلاس‌های مجازی یک‌جور عمل نمی‌کنند و آنهایی که از وضعیت مالی بهتر و امکانات بیشتر برخوردارند بهتر عمل می‌کنند، این را از حرفهای دوستان دیگرم متوجه شدم. دقیقا همانند کلاس کنکورها؛ آنهایی که معروف و متمول و با امکانات هستند کلاس‌های مجازی با کیفیت‌تری دارند.
اینجا مشخص میشود کرونا برای دانش آموزانی که از نظر مالی در وضعیت بهتری بسر می‌برند کمتر دردسر ساز بوده است. بعضی از دوستان من که موبایل و یا کامپیوتر مدل بالا ندارند نیز با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. درباره اینترنت و بسته‌های گران اینترنتی و سرعت اینترنت صحبت نکنم بهتر است چون این موضوع برای همه بسیار واضح و روشن است.
این دانش‌آموز سال آخر در مورد وضعیت فعلی خود با خنده گفت: فقط می‌خوابم؛ نفس عیقی کشید و اضافه کرد: برای من مسئله استرس و آمادگی روانی قبل از امتحان کنکور خیلی مهم بود که متاسفانه در حال حاضر مدام در استرس هستم و چون اطلاع دقیق از آینده ندارم نمیتوانم خیلی استرسم را کنترل کنم و این به نفع کنکوری‌های خونسرد است.
مادر محمد امین به میان صحبت های ما آمد و گفت: واقعا پسر من بد شانس است، خیلی استرس و نگرانی کم داشت که با این شرایط استرسش ده برابر شده است. بیشتر اوقات می‌خوابد و در بلاتکلیفی به سر می‌برد، امیدش را از دست داده است و هر چه به او می‌گوییم که خدا بزرگ است و این شرایط برای همه یکسان است باز هم آرام نمی‌شود. چند روزی هم هست که مدام با دوستانش به تفریح میرود و انگار قرار است سال‌ها این وضعیت ادامه داشته باشد که به این راحتی کنکورش را کنار گذاشته است. از مدرسه هم تماس می‌گیرند اما نه آنطور که خودشان می‌گویند، پیش از این ما بهتر می‌توانستیم پیگیر درس بچه‌ها، نحوه تدریس معلمان و برگزاری امتحانات باشیم. بچه‌ها شیطنت می‌کنند و کلاس‌های مجازی را جدی نمی‌گیرند و به قول خودشان می‌پیچونند. ماه‌های قبل، محمد برنامه‌ریزی داشت اما الان برنامه مشخصی ندارد، به نظر من بهتر است که زمان کنکور به تعویق بیفتد تا بچه‌ها به حالت آمادگی قبل خود برگردند.
محمد امین در بین حرفهای مادرش از وضعیت خدمت سربازی گله کرد و گفت: پسرها بیشتر نگران این موضوع هستند.
از محمد و مادرش که جدا شدم البته با حفظ فاصله گذاری هوشمند با دانش آموزی به نام زهرا که سال گذشته دیپلم گرفته است صحبت کردم.
زهرا با ابراز ناراحتی از حذف کنکور گفت: اگر چندماهی به تعویق بیفتد اشکالی ندارد اما بیش از آن، نه. برای کسانی مثل من که یک سال پشت کنکور بوده‌اند خیلی سخت است که یک سال دیگر هم منتظر بمانیم. یک سال از عمر و زندگی‌مان به هدر میرود.
وی اضافه کرد: از چند نفر از اساتید مطرح شنیده‌ام که امسال سطح سوالات کنکور آسان است اما دو سال بعد کنکور سختی برگزار میشود.
کمی دورتر…
تصمیم گرفتم مقداری بنزین بسوزانم و به مدرسه ای دولتی در روستایی در اطراف مشهد بروم و موضوع را در آنجا مورد بررسی قرار دهم. با حبیب کاظم زاده، مدیر مدرسه‌ای در منطقه تبادکان که از نظر امکانات و دسترسی های آموزشی جزو مناطق کم برخوردار محسوب میشود صحبت کردم و با هم به بازدید از منطقه رفتیم و آنجا فهمیدم از اینجا، در این شرایط، با این امکانات، قبول شدن در کنکور به قول خودمان کاری است در حد تیم ملی. آب و هوا عالی ولی امکانات…..
به گفته این مدیر، در شرایط کنونی که ورود دانش آموزان به مدرسه با محدودیت همراه شده و از طرف دیگر عدم قدرت خرید دانش آموزان در تهیه موبایل مناسب و همچنین ضعف سیستم از بابت تولید امواج اینترنت قوی، ما را بر آن داشت تا با همت دبیران و مسولان اداره آموزش و پرورش منطقه، جزوات آموزشی را بنحوی بدست بچه ها برسانیم تا توانسته باشیم مطالب درسی باقی مانده را، تکمیل کنیم.
روستاهای مرتبط با این مدرسه، حداقل بین ۱۰ تا ۷۰ کیلومتر از مدرسه فاصله دارند که به دلیل سیلاب‌های فصلی و نبود ماشین، دانش‌آموزان نمی‌توانستند خود برای تحویل این جزوات به مدرسه مراجعه کنند. ما این کار را انجام دادیم تا ارتباط عاطفی ما با دانش آموزان برقرار بماند و دانش آموزان فکر نکنند تا در این اوضاع قرنطینه که دسترسی مناسبی نیز به اینترنت ندارند، از طرف مدرسه رها شده‌اند و یا اینکه مدرسه آنها را رها کرده است.
این مدیر مدرسه از مسولان درخواست کرد: دانش آموزان ما در این مناطق بدلیل فقر اقتصادی توان خرید گوشی ندارند مخصوصا گوشی اندروید و حتی آنهایی که گوشی دارند نیز از اینترنت ضعیف ناراضیند. پنجاه درصد دانش‌آموزان به اینترنت متصل می‌شوند اما بقیه، دسترسی مناسبی ندارند، حتی بعضی از بچه ها مجبورند به نوک قله کوه بروند و یا چندین کیلومتر در روز پیاده‌روی کنند تا به مکانی برسند که در آنجا اینترنت سرعت مناسب دارد. درخواست من این است که اگر قرار است آموزش مجازی رسمی درستی داشته باشیم پس این آموزش باید هم‌ردیف کتابهای درسی باشد و بهتر بود این معضل، پیش بینی می‌شد و حتی به صورت موقت گوشی اندروید در اختیار دانش آموزان قرار می‌گرفت و همچنین پست‌های مخابراتی قدرت پوشش خود را افزایش می‌دادند و بجای افزایش قیمت اینترنت، آن را کاهش می‌دادند تا بچه ها متضرر نشوند.
وی افزود: البته به معلمان ۲۰ گیگابایت اینترنت رایگان داده شد و این از نظر آموزشی معلمان را جلو انداخت ولی غافل شدیم از اینکه مصرف کننده اصلی در بحث آموزش مجازی دانش آموزان هستند. دانش آموزان این حق را داشتند تا از اینترنت رایگان برای آموزش استفاده کنند. درست است که رقم مالی این اقدام بسیار بالا به نظر می رسد ولی پایان کار و نتیجه این اقدام، بسیار خوشایندتری می شد.
این مدیر ادامه داد: به دانش آموزی که برای دانلود چند مگابایت میرود نوک قله کوه و ساعتها منتظر میشود تا دانلودش انجام شود باید این حق را داد تا گله مند باشد.
وی در خصوص آزمون سال دوازدهمی ها گفت: من از مسولین توقع دارم که سطح سوالات آزمونهای پیش رو را متناسب با سطح آموزشی و شرایط و اوضاع موجود، طرح کنند نه اینکه همانند سالهای گذشته و مناسب با کیفیت آموزشی آن دوره ها سوالات را مطرح نمایند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا بچه ها از نظر درسی عقب‌تر هستند، اظهار داشت: واقعیت این است که در آموزش مجازی، سرعت آموزش بسیار بیشتر از سرعت آموزش حضوری است زیرا میشود در یک روز کل کتاب را به دانش آموزان گفت و این به معنای آموزش واقعی نیست، هرچند از نظر یک معلم می‌تواند آموزش محسوب شود ولی بخاطر سرعت بالای آموزش مجازی، دانش آموزان قدرت تمرکز برروی مطالب را نخواهند داشت و نکته دیگر این است که معلمان ما برای آموزش مجازی، آموزش ندیده‌اند و خیلی ها با این موضوع مشکل دارند. هرچند خیلی از آنها سریع خود را با این سیستم تطبیق دادند و توانستند بچه ها را پای کار بیاورند ولی بعضی از دبیران با گذاشتن حجمی بالایی از مطالب آموزشی، بچه ها را سردرگم کردند زیرا سبک آموزش مجازی دروس باهم یکی نیست مثلا زبان انگلیسی با ریاضیات روش آموزشی متفاوتی دارد و معلمان باید در ابتدا برای اینکار آماده می‌شدند.
کاظم‌زاده افزود: امیدوارم با ورود این دانش آموزان به دانشگاه و تمهیداتی که اساتید دانشگاه ها حتما خواهند داشت این ضعف های آموزشی که در سال آخر برای دانش آموزان بوجود آمد است، با برپایی کلاس‌های کمکی و پیش نیاز برطرف شوند.
در انتهای این گزارش و با مطالبی که شنیدم میدانم تصمیم گیری درباره آزمونهای آینده مخصوصا کنکور بسيار سخت و حساس می‌باشد و امیدوارم مسولان با تصمیم گیری های درست، بجا و هوشمندانه مواظب و مراقب یکی از مهمترین سالهای زندگی بچه ها باشند.