پشت پرده یک سناریوی رسانه‌ای
سرویس سیاسی
سیزده اردیبهشت 99 خبری در رسانه‌های مجازی افغانستانی منتشر شد مبنی بر غرق شدن تعدادی از اتباع این کشور در مرز ایران، این خبر به سرعت ابعاد گسترده‌ای گرفت تا جایی که منجبر به شکل گیری برخی از اعتراضات در کشور همسایه را نیز فراهم کرد.
به گزارش صبح امروز، وقوع حادثه برای تعدادی از اتباع افغانستان در حالی به دستاویزی برای کارشکنی در روابط خوب دو کشور ایران و افغانستان تبدیل شده که میزبانی ۴۰ ساله جمهوری اسلامی ایران از مهاجران افغانستان حکایت از ارتباط عمیق و برادرانه دو ملت بر اساس سیاست حسن همجواری دارد.
اتباعی که حالا بعد از سال‌ها همجواری بخصوص در استان مرزی خراسان رضوی تبدیل به بخشی از شهروندان این مرز بوم شدند و نمی‌توان با وجود اشتراکات متعدد فرهنگی، زبانی و مذهبی آن‌هارا اتباع بیگانه دانست و حتی به چشم مسافرانی نگاه کرد. خواهران و برادران افغانستانی که حالا سال‌هاست همسایه نزدیک ما هستند. اما چه شد که برخی رسانه‌ها به شدت به این موضوع بدون تحقیق واکنش نشان دادند سوالی بود که باید به آن پاسخ داد.
زهره ترسایی/ در حالی این روزها وقوع حادثه برای اتباع افغانستان در رودخانه مرزی مشترک ایران و افغانستان به موضوعی خبرساز تبدیل شده که طبق اعلام رسمی وزارت امور خارجه و در پی تحقیقات سریع و دقیق این وزارتخانه چنین اقدامی نه در قلمرو ایران صورت گرفته و نه نیروهای ایرانی در این حادثه دخالتی داشته اند.
با وجود موضع‌گیری رسمی وزارت امور خارجه، به نظر می رسد برخی کشورهای ثالث و رسانه های وابسته به آنها در تلاشند با منتسب کردن این موضوع به ایران تنش‌هایی در روابط دوستانه دو کشور ایجاد کنند این در شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران طبق اعلام وزارت امور خارجه همواره با رافت اسلامی نه تنها با مهاجران افغانستان بلکه با خیل عظیم عابران غیرمجاز برخورد کرده است.
حال در چنین شرایطی به نظر می رسد طرح موضوعات شائبه برانگیز هدفی جز تنش آلود کردن فضای روابط دوستانه بین دو کشور نداشته باشد، علاءالدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در این باره می گوید: واقعیت آن است که از آغاز یک خط انحرافی برنامه ریزی شده به منظور جدایی این دو کشور اسلامی همسایه و ایجاد اختلاف بین آنها فعال بوده که سرنخ های آن هم به دشمنان مشترک جهان اسلام ختم می‌شود. این خط فکری سعی می‌کند ضدیتی با جمهوری اسلامی ایران القا کند به طوریکه متاسفانه گاهی این القائات موجب اقداماتی در مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل یا حوادث تلخ دیگری شده است.
اگرچه القائات منفی منجر به بروز واکنش هایی در مقابل سفارت ایران در کابل شده اما واقعیت آن است که تجربه سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گویای حقیقت برخورد ایران با مهاجران افغانستان است که باید از سوی کشور همسایه مورد توجه قرار گرفته تا زمینه سوء استفاده دشمنان فراهم نشود؛ بروجردی با تاکید بر مهمان نوازی 40 ساله ایرانی ها از مهاجران افغانستان می افزاید: بدون تردید هیچ کشوری در جغرافیای سیاسی امروز به اندازه ایران برای برادران و خواهران مهاجر افغانستان هزینه و سرمایه گذاری نکرده، واقعیت آن است که حافظه تاریخی دولت و ملت افغانستان باید همیشه در این زمینه فعال بوده و حسن همجواری اعمال شده توسط ملت ما در طول 4 دهه گذشته به هیچ وجه به دست فراموشی سپرده نشود.
تبعیض ممنوع!
طبق اعلام رسمی وزارت امور خارجه دولت جمهوری اسلامی ایران و به طور خاص ماموران نیروی انتظامی و مرزبانی جمهوری اسلامی ایران میزبان بیش از ۳ میلیون افغانستانی در ایران هستند که بدون هیچ تبعیضی با بهترین امکانات و تسهیلات از مهمانان ۴۰ ساله خود پذیرایی کرده‌اند. تامین شغل، آموزش رایگان، امکانات بهداشتی رایگان و بسیاری دیگر از امکانات که به طور گسترده در اختیار میهمانان افغانستان قرار گرفته، حکایت از مهمان‌نوازی خوب ایرانیان از برادران و خواهران افغانستان خود دارد.
ابوذر کرم پور حقیقی رئیس گروه دوستی- پارلمانی ایران و افغانستان در مجلس دهم با تایید این موضوع می گوید: قرابت فرهنگی، زبانی، دینی باعث شده مردم و دولت ایران همواره در مقاطع مختلف همراهی و همدلی موثری با برادران و خواهران افغانستان خود داشته باشند که مصداق اخیر آن خدماتی است که جمهوری اسلامی ایران به اتباع افغانستان در ماجرای شیوع کرونا ارائه کرد، این موضوع تاجایی اهمیت داشت که آقای روحانی رئیس جمهوری تاکید کرد بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، درمان برادران و خواهران افغانستانی در ایران در صورت ابتلا به ویروس کرونا، به صورت رایگان باید انجام شود.
به گفته کرم پور حقیقی ارائه خدمات یکسان به اتباع افغانستان در ایران در حالی انجام شد که بسیاری از کشورهای اروپایی بر خلاف ادعاهای خود در همراهی با مهاجران، مرزهای خود را به روی هزاران مهاجر سرگردان در مرزهایشان بدون ارائه هیچ خدماتی بستند.
او با تاکید بر اینکه ایران مطابق قواعد و مقررات بین المللی با مهاجران افغانستان برخورد می کند طرح هر گونه ادعایی مبنی بر برخورد خشونت آمیز نیروهای ایران در مرز با اتباع افغانستان را شیطنت دشمنان قسم خورده دو ملت می داند و می افزاید: ایران نه تنها بر اساس قوانین و قواعد بین المللی بلکه بر اساس آموزه های اسلامی و اخلاقی خود به هیچ وجه اعمال خشونت ضد برادران دینی خود را نپذیرفته و نخواهد پذیرفت.
ترددهای غیرقانونی و ضرر ایران
اگرچه به اذعان مسئولان ایران و افغانستان، مرزبانان جمهوری اسلامی ایران همواره در برخورد با مهاجران غیرقانونی سعه صدر به خرج داده به طوریکه با وجود داشتن اختیار مبنی بر برخورد قاطع و سخت با متجاوزان مرزی به دلیل ملاحظات انسانی و اصول همسایگی، همیشه این افراد را بدون کوچکترین آسیبی دوباره به خاک افغانستان بازگردانده شده‌اند. اما نباید از نظر دور داشت که جمهوری اسلامی ایران هرساله از تردد مهاجران غیرقانونی متحمل آسیب های جدی شده است، از ورود گروه های تروریستی گرفته تا قاچاقچیان مواد مخدر و انسان و … موضوعی که به گفته مقامات ایران بارها به دولت افغانستان گزارش شده اما خروجی موثری نداشته است.
در همین زمینه عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان طی روزهای اخیر در گفت و گویی به آسیب‌های ناشی از ترددهای غیرمجاز اتباع افغانستان اشاره کرده و گفته است: “جمهوری اسلامی ایران به طور مکرر در یادداشت‌های رسمی و مذاکرات دوجانبه به عدم کنترل موثر مرز توسط دولت جمهوری اسلامی افغانستان اعتراض کرده که انتظار می رود دولت دوست و برادر افغانستان در کنترل مرزهای خود اهتمام بیشتری به عمل آورد.”
گفته می‌شود طی چند ماه اخیر نزدیک به 120 هزار نفر از اتباع افغانستان به صورت غیرقانونی وارد خاک ایران شده اند که در بین آنان عوامل تروریستی، افراد معاند، قاچاقچیان مواد مخدرو انسان و… هم حضور دارند، موضوعی که طی سالیان گذشته ایران را به شدت متضرر کرده است اما به گفته عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه چندان محل اعتنای مقامات افغانستان نبوده است، بروجردی در این باره می گوید: تاکید می کنم به هیچ وجه منطقی نیست که با توجه به سابقه 4 دهه مهمان نوازی از مهاجران افغانستان نیروهای ایرانی بخواهند برخورد خشنی را با مهاجران افغانستان ولو مهاجران غیرقانونی داشته باشند اما به طور حتم انتظار طبیعی از مردم و دولت افغانستان این است که ضوابط قانونی را برای ورود به خاک ایران رعایت کرده و با توجه به اینکه سفارت و کنسولگری های ایران در افغانستان فعال است هر فرد و به هر دلیل که قصد سفر به جمهوری اسلامی ایران دارد در چارچوب موازین قانونی سفر خود را انجام دهد.
جمهوری اسلامی ایران در حالی به سرعت و بلافاصله بعد از طرح ادعاهایی ضد ایران در حادثه غرق شدن اتباع بیگانه وارد عمل شد و با انجام تحقیقات گسترده، سریع و دقیق ابعاد ماجرا را مورد بررسی قرار داد اما با این حال و به دلیل در پیش گرفتن سیاست حسن همجواری با کشور افغانستان برای رفع هرگونه شائبه و در مسیر همکاری دو جانبه با تشکیل کمیته حقیقت یاب موافقت کرده و در این مسیر مصر است تا ابعاد همه جانبه این واقعه مشخص شود. موضوعی که وزیر امور خارجه کشورمان نیز در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بر آن تاکید کرده و گفته است: وقوع حادثه برای اتباع افغانستان که دستاویزی برای دشمنان ایران و افغانستان شده نیازمند بررسی دقیق و تحقیقات بیشتر است و حتما موضوع را حل و فصل می‌کنیم.
علاء الدین بروجردی عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس دهم نیز با تاکید بر سیاست شفاف سازی ایران و با بیان اینکه اگرچه در این حادثه خاص نتیجه اعلام نظر وزارت امور خارجه برای ما ملاک است می گوید: در پی تماس تلفنی دکتر ظریف با سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان توافقی در زمینه انجام کار مشترک برای حقیقت یابی شده که به طور قطع بر گزارش جمهوری اسلامی ایران صحه خواهد گذاشت.
حادثه غرق شدن اتباع افغانستان در مرز ایران با حضور کارشناسان مرزبانی افغانستان بررسی شد
به نقل از پایگاه خبری پلیس؛ در جلسه مشترک مسئولان مرزی دو کشور افغانستان و ایران مرزبان درجه یک ایران با تأکید بر نقاط مشترک و تعلقات فرهنگی، دینی و قومی بین مردم دو کشور از مرزبانان افغانستانی درخواست کرد ضمن کنترل بیشتر بر مرزهای مشترک، پاسگاه‌های مرزی غیرفعال در کشور افغانستان به منظور کنترل بیشتر هر چه زودتر فعال شوند.
بنا به این گزارش در پی ادعای برخی از شبکه‌های معاند مبنی بر غرق شدن تعدادی از اتباع افغانستانی توسط مرزبانان جمهوری اسلامی ایران در مرز مشترک ایران با افغانستان، موضوع به صورت ویژه در دستور کار مرزبانان ایران قرار گرفت و بعد از بررسی اولیه و اعزام تیم‌های کارشناسی مشخص شد که این موضوع یک ادعای کذب بوده و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران رسما این خبر را تکذیب کرد.
متعاقب آن، مرزبانی جمهوری اسلامی ایران به واسطه احترام متقابل به کشور دوست و همسایه طبق پروتکل‌های بین المللی چندین بار به صورت کتبی از کشور افغانستان تقاضا کرد با اعزام هیات کارشناسی موضوع را بررسی نمایند.
با توجه به قرارداد کمیساریان سرحدی (مرزبانان) ۱۳۳۵ صبح روز پنجشنبه 25 اردیبهشت ماه، هیاتی متشکل از کارشناسان مرزبانی کشور افغانستان وارد ایران شده و با حضور در محل مورد ادعا، موضوعات را میدانی مورد بررسی قرار دادند و در جلسه مشترک با مرزبانان ایران، بعد از صرف افطاری کشورمان را به مقصد افغانستان ترک کردند.
یادآور می‌شود در این جلسه مشترک مرزبان درجه یک ایران با تأکید بر نقاط مشترک و تعلقات فرهنگی، دینی و قومی بین مردم دو کشور از مرزبانان افغانستانی درخواست کرد ضمن کنترل بیشتر بر مرزهای مشترک، پاسگاه‌های مرزی غیرفعال در کشور افغانستان به منظور کنترل بیشتر هر چه زودتر فعال شوند.
همچنین هیات افغانستانی نتیجه بررسی‌های خود را موکول به مشورت با مسئولان عالیرتبه افغانستان در چند روز آینده کردند.