افزایش تحرکات مشکوک آمریکا در عراق
علی روغنگران
مدت هاست که آمریکا با حضور نظامی خود در منطقه علاوه بر بحث تامین کنترل و حفاظت خطوط انتقال انرژی و ترانزیت کالا و تامین امنیت متحدین خود در منطقه به ویژه رژیم صهیونیستی، به طور مستقیم و غیر مستقیم بر امنیت جمهوری اسلامی ایران تاثیرگذار می گذارد. در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره کرد:
محاصره کامل جمهوری اسلامی ایران با در اختیار گرفتن پایگاه های نظامی در کشورهای منطقه، مقابله با اثر بخشی فرهنگی ایران در کشورهای منطقه، ممانعت و یا تضعیف حضور ایران در بازارهای اقتصادی موجود در منطقه و نهایتا تقویت نظامی نیروهای مسلح کشورهای همسایه که به موجب آن تقویت دیدگاه های ایران ستیز و افزایش تفکر تهاجمی متحدین آمریکا علیه ایران در منطقه را شاهدیم.
گزارش ها حاکی از آن است که طی چند هفته گذشته ایالات متحده آمریکا سامانه‌های جدید پاتریوت خود را در خاک عراق مستقر کرده است. یکی از سامانه ها هفته گذشته در پایگاه عین الاسد در غرب و دیگری در پایگاهی واقع در اربیل، مرکز اقلیم کردستان در شمال عراق مستقر شد. این تحولات در حالی رخ می دهد که ائتلاف بین‌المللی به اصطلاح ضد داعش به سرکردگی آمریکا، از خروج نیروهای خود از پایگاه “کی 1” کرکوک در شمال عراق و واگذاری تجهیزات آن به نیروهای امنیتی دولت بغداد خبر داد. اعلام عقب نشینی شتاب آلود و در عین حال آشفته زایی آمریکا از چند پایگاه نظامی و استقرار نیروهای آن در دو پایگاه بزرگ نظامی «عین الاسد» در غرب عراق و «حریر» در اربیل و انتقال بخشی از آنها به امارات، بیش از پیش نظریه طرح عملیات نظامی را در این کشور تقویت کرد. در حالی که بسیاری در عراق به این باور قطعی رسیده اند که تحرک های نظامی اخیر آمریکا در پیوند با کودتای نظامی و زدن مواضع قدرت عراق به ویژه الحشد الشعبی و مقاومت اسلامی است، عده ای نیز دیدگاه های دیگری را مطرح کرده اند. برخی از این شخصیت ها که بیشتر به الحشد الشعبی و احزاب اسلامگرای عراق نزدیک هستند، اهداف آمریکا را فراتر از عراق دانسته به نحوی که اعلام داشته اند آمریکا در پی اثرگذاری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق ضربه زدن به گروه ها و متحدین آن در عراق است. عده ای نیز همه این تحرک ها را در ارتباط با تشکیل دولت و تلاش واشنگتن برای رساندن شخصیت های نزدیک به خود به پست نخست وزیری دانسته اند. تحرکات فوق الذکر در حالی رخ داده است که سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به حضور نظامی آمریکا در عراق اظهار داشت: “در حالی که دبیرکل سازمان ملل متحد و کشورهای جهان بر توقف اقدامات تنش‌زا و جنگ‌طلبانه در شرایط شیوع کرونا تاکید می‌کنند، این تحرکات بر خلاف خواسته رسمی و اعلام‌شده دولت و مردم عراق است و می‌تواند وضعیت منطقه را به بی‌ثباتی و شرایطی فاجعه‌بار سوق دهد.”
در بعد اهداف نظامی باید گفت همانطور که در گذشته برخی حملات محدود به پایگاه‌های نیروهای الحشد الشعبی در خاک عراق را شاهد بودیم، احتمال تکرار این اقدام علیه گردان‌های حزب الله عراق وجود دارد، زیرا مقامات نظامی آمریکایی بارها نسبت به تلافی عملیاتی که منجر به کشته شدن 2 نیروی آمریکایی و یک نیروی انگلیسی در پایگاه التاجی شد، هشدار داده اند. علاوه بر این، طرف آمریکایی با این استدلال که نیروهای مقاومت عراق از سوی ایران حمایت می شوند، این اقدام را پاسخی به ایران در منطقه می‌داند. در خصوص اهداف سیاسی نیز می‌توان گفت این فضاسازی های میدانی و رسانه‌ای برای تحت تاثیر قرار دادن گروه‌ها و جریانات سیاسی به منظور تغییر در نگاه و نگرش خود نسبت به وضعیت کنونی عراق و تمکین به خواسته واشنگتن در تشکیل دولت جدید در این کشور است. باید این نکته را نیز مدنظر داشت که چنین اقداماتی تنها به پیچیده‌تر شدن وضعیت سیاسی در عراق منجر می شود و تنش ها را نه تنها در عراق بلکه در سطح منطقه افزایش خواهد داد. از سوی دیگر آمریکا با اتخاذ رویکردهای متناقض و بعضا هیجانی، عدم ثبات و پیش بینی ناپذیری را حتی به متحدین خود، القاء می کند. این عدم اتکا و غیر قابل پیش بینی بودن سیاست خارجی آمریکا، بازیگران منطقه ای را از سرمایه گذاری های راهبردی و استراتژیک با آمریکایی ها منصرف می کند و آنان را به اتخاذ مواضع مستقل رهنمون می سازد. ژنرال دیوید پترائوس، رئیس پیشین سیا در این خصوص گفته بود: عمیقا نگران هستم رویکرد آمریکا در منطقه غرب آسیا به تجدید حملات داعش، بهره‌برداری ایران و این برداشت که ایالات متحده شریک غیرقابل اطمینانی است، منجر شود. در همین راستا نشریه هیل، رسانه نزدیک به کنگره آمریکا، با انتقاد از سیاست دولت این کشور درعراق، واشنگتن را کشوری «پیمان‌شکن» توصیف کرد و نوشت: ایران با حمایت از عراق نشان داده است در همه شرایط به متحدان خود وفادار می‌ماند.
سیاست جمهوری اسلامی ایران همواره بر خود اتکایی امنیتی در حوزه خاورمیانه و خلیج فارس استوار است؛ الگویی که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تحقق آن است، الگوی امنیت مشارکتی است. طبق این ساختار تامین امنیت منطقه یک موضوع مشارکت جویانه است که باید با همکاری کشورهای پیرامونی محقق شود و حضور هر نیروی فرامنطقه ای نه تنها کمکی به استقرار امنیت نمی کند، بلکه موجب بی ثباتی و تنش آفرینی است. در این الگو تضمین های امنیتی نه از طریق ائتلاف سازی و سلطه طلبی، بلکه به واسطه همکاری و پیمان عدم تعرض چندجانبه قابل حصول است. در رویکرد امنیت مشارکت جویانه، امنیت به طور فزاینده ای به منافع جمعی کشورهای پیرامون گره خورده است به نحوی که هر کشور تامین امنیت خود را در تحقق امنیت دیگری می بیند. جمهوری اسلامی ایران طبق اصول مصرح سیاست خارجی خود برای تامین امنیت، قصد به راه اندازی هیچ جنگی ندارد کما این که در طول بیش از 200 سال گذشته، آن را به اثبات رسانده است. به نظر می رسد برخی از سران ایالات متحده آمریکا باید در عوض گمانه زنی های بی اساس، عزم خود را برای درک حقایق منطقه بیش از پیش جزم کنند و بر توهمات القایی جنگ طلبان در آمریکا فائق آیند.