ایستاده در میدان
این داستان واقعی مردانی است که درماندگی از کرونا برایشان خطرناک تر است
عمار کیوانی
اگر بمیرم بهتر است تا اینکه در این شرایط زندگی کنم! هرچند که مرگ هم به سراغ کارگران نمی‌آید. بیش از یک ماه است که هیچ درآمدی نداشته‌ام، وقتی می‌گویم هیچ درآمدی یعنی هیچ! صفر. از صبح تا آخر شب در این محل منتظر می‌مانم تا بلکه کسی به دنبال کارگر بیاد هرچند که خودم می‌دانم کسی نخواهد آمد اما باز هم منتظر می‌مانم چون نمی‌توانم در خانه بمانم و نگاه گرسنه و منتظر فرزندانم را تحمل کنم. خیابان‌ها مثل قبل نیست و خلوت شده است و دیگر ماشینی برای بردن کارگر، اینجا توقف نمی‌کند؛ تقریبا هر دو روز یک بار، یک ادم خیر می‌آید و بسته غذایی بین کارگران توزیع می‌کند و یا گاهی شخصی می‌آید و ده هزار تومان به ما می‌دهد، اما مگر با اینها می‌توان زندگی کرد. هیچ کس به فکر ما نیست و هیچ مسئولیتی را قبول نمی‌کنند. قبل‌تر از این هم وضع درستی نداشتیم اما باز بهتر از الان بود، الان دیگر حتی پول نان هم نداریم. من افغانی هستم اما بیش از چهل سال است که در این کشور زندگی میکنم و در زمان جنگ هم خودم را از همین مردم دانستم و از این کشور دفاع کردم اما حالا من را از اتباع خارجی می‌دانند و از کوچکترین حق یک انسان که درمان و بیمه است، هم محروم هستم.
اینها را یک کارگر روزمزد که در حوالی میدان سیدرضی مشهد، در انتظار کار بر روی جدول کنار خیابان نشسته است، می‌گوید، دل پری دارد و البته حق هم با اوست.
کارگر روزمزد، واژه ای است که این روزها زیاد شنیده می‌شود البته نه بخاطر رونق کسب و کار این قشر، بلکه به دلیل اپیدمی کرونا و قرنطینه که بسیاری از آنان را به دلیل نبود کار، خانه نشین کرده است. آن‌هایی هم که در جستجوی کار بیرون می‌روند، خیلی دخل و خرجشان درست از کار در نمی آید و چیزی عایدشان نمی‌شود. متاسفانه آنقدری کار نیست که بتواند این همه متقاضی را جوابگو باشد و با وجود بیرون آمدن از منزل و پذیرفتن ریسک مبتلا شدن به کرونا، حداقل برایشان درآمد قابل توجهی داشته باشد.
البته باید این موضوع را متذکر شد که واژه کارگران روزمزد، فقط به کسانی که کنار خیابان می ایستند تا برای فعالیت‌های ساختمانی و نظیر آن، کار کنند منتهی نمی‌شود بلکه این واژه اقشار مختلفی از مردم را که به طور روزانه در بسیاری از مشاغل مشغول به کار هستند، در برمی گیرد. کسانی که اگر یک روز خیال استراحت به سرشان بزند دیگر از پول خبری نیست و در این روزگار که تورم هر روز به گونه‌ای خودنمایی می‌کند، وضعیت تامین زندگی بسیار برایشان سخت می‌شود، همانند رانندگان تاکسی های اینترنتی، آژانس ها، کارگران شرکت‌های نظافتی و مشاغل مشابه.
درهرصورت کارگران روزمزد در هر نوع شغل، روزانه درآمد کسب می‌کنند و زندگی می‌گذرانند و در این اوضاع و احوال که شیوع کرونا زندگی همه را تحت تاثیر قرار داده است بیش از پیش انتظار حمایت از دولت تدبیر و امید دارند تا تدبیری برایشان بکند و نانی برسر سفره شان بگذارد.
شاید اوضاع کارگران روزمزدی که در میادین منتظر کارند از همه نامناسب تر باشد. در پای دردل آنها که می‌نشینید نه خبری از بسته حمایتی، بیمه و پس انداز است و نه خبری از کار. البته طبیعتا این اصناف و اتحادیه ها هستند که باید کارگران را از اینکه آیا بیمه ای هست یا نه خبردار کنند زیرا خود کارگران ممکن است اطلاع کافی از این اوضاع نداشته باشند. هرچند کارگرانی که از موارد بیمه‌ای اطلاع دارند، همگی براین مسئله تاکید دارند که با میزان دریافتی که در یک ماه دارند نمی توانند هزینه‌های بیمه را بپردازند. در چنین شرایطی پیشنهاد کار اندک و طبیعتا درآمد نیز کم واندک می‌باشد در نتیجه تامین مايحتاج روزانه که گرانی آن را سخت تر از قبل کرده است، صد چندان مشکل می‌شود.
این جماعت دنبال نان، به محض اینکه فردی را می‌بینند که به سمت یکی از آنها می‌رود، به امید روزنه‌ای کوچک، خود را به او می‌رسانند؛ همین باعث می‌شود که خودشان جمع شوند و بتوان راحت‌تر با آنها گفت‌وگو کرد.
کارگر 39 سالهای که با ماسک چهره خود را پوشانده است و البته کاملا مشخص است که ماسک را خودشان دوخته‌اند، با ناامیدی می‌پرسد: قرار است برای ما پولی واریز کنید؟ پاسخ به سوالش واقعا سخت است. خودش که تعلل من را می‌بیند، می‌گوید: قبل از عید هم دو نفر آمدند و از ما شماره حساب گرفتند و گفتند که نفری پانصد هزار تومان واریز می‌کنند اما خبری نشد. او ادامه می‌دهد: ما مستاجر هستیم و الان حدود چهار ماه است که کرایه خانه خود را پرداخت نکرده‌ایم و فقط با همین کمک‌های گهگاهی مردم چراغ خانه خود را روشن نگه داشته‌ایم. دفترچه بیمه هم نداریم و وقتی که یکی از بچه‌هایمان بیمار می‌شود، نمی‌توانیم برای درمان او هزینه کنیم و اینقدر صبر می‌کنیم تا خودش حالش بهتر شود. از زمانی که گفتند ویروس کرونا، شیوع پیدا کرده است، دیگر کسی ما را برای کار نبرده و حتی یک روز هم کار نکرده ایم. خیلی از وقت‌ها با نان خالی شکم زن و بچه خود را سیر می‌کنیم چون بیشتر از آن هم نداریم.
کارگر 45 سالهای که به همراه خود یک پسربچه حدودا 10-12 ساله دارد، می‌گوید: من پسرم را با خودم می‌آورم تا بلکه کسی دلش بسوزد و من را برای کار ببرد اما مردم به خاطر این ویروس می‌ترسند و ما را به خانه‌هایشان نمی‌برند. کارهای ساختمانی هم اکثرا تعطیل شده‌اند و دیگر کاری وجود ندارد.
در صحبت با کارگران، این مطلب بچشم می‌خورد که چندروزی است پیشنهادی برای کار نداشته اند و زیر بار قرض اگر اینچنین پیش برود کمرشان خواهد شکست.
همین‌طور که دور یکی از میادین مشغول عکاسی هستم، خودش جلو می آید و شروع به درد و دل می‌کند.
من حسن هستم، زندانی بند باز. صبح‌ها از طرف زندان برای کار، سر یک پروژه می‌روم و آرماتوربندی می کنم، ظهرها هم برای اینکه لقمه نانی به دست بیاورم سرگذر می ایستم. زندان خیلی به من پول بدهد در ماه چیزی نزدیک به ۲۰۰ هزار تومان می پردازد.
حسن ادامه می‌دهد: ببین! یک بسته نان زیر بغلم هست که ۳ عدد نان داخل آن است، یکی را ناهار میخورم، یکی شام و یکی را برای صبحانه کنار می‌گذارم. بعد از قضیه زندانی شدنم همسرم از من جدا شد و بچه هایم با او زندگی می کنند. از این که کنار خیابان بایستم خیلی راضی نیستم زیرا ممکن است یک آشنا من را ببیند، البته کار ننگ نیست و روزی حلال از هر چیزی بهتر است و چاره ای هم نیست. دزدی که بلد نیستم و اصلا پولش خوردن ندارد، کار درستی هم نیست پس مجبورم بسوزم و بسازم.
حسن به خودش اشاره می‌کند و می‌گوید: این کاپشنی که الان برتن دارم را پیدا کرده ام و مجبورم برای جلوگیری از سرما بپوشم، البته این صحبت‌ها را برای مظلوم نمایی نمی‌گویم بلکه اینها را می‌گویم تا شاید کسی درد ما را درمان نماید.
از جیبش چند عدد سنگ در می‌آورد و می گوید: در بیابان‌ها، سنگ جمع میکنم و بعد به انگشترساز نشان می‌دهم تا شاید یکی از این سنگ ها به درد بخورد و انگشتر ساز پولی به من بدهد.
او ادامه می‌دهد: اگر صاحب کاری باشد که به زندان بگوید من پهلویش کار میکنم و هفته ای یکبار برای حضور و غیاب به زندان بروم، آنها مشکلی ندارند. من هرکاری که باشد انجام می دهم حتی نگهبانی؛ فقط می‌خواهم گوشه خیابان نباشم.
در همین لحظه یک ماشین که ظاهرأ فردی خیر و نیکوکار است می ایستد و بسته‌هایی را بین کارگران توزیع می کند و کارگران به سمت اوهجوم می‌برند.
حسن به آنها نگاه می کند و می گوید: نگاه کن چگونه می دوند، من چگونه این همه راه را بدوم تا چیزی گیرم بیاید. با وجود کرونا، کار نیست و مشکل کار پیدا می‌شود. بدتر، این است که شب، دست از پا درازتر، درحالیکه حتی کرایه ماشین هم ندارم به خانه برمی‌گردم و این درد است.
مردی 37 ساله نیز می‌گوید: شب‌ها که هوا سرد می‌شود ما باز هم همین‌جا می‌مانیم وساعت‌ها به امید کار دور آتش می‌نشینیم. چاره دیگری هم نداریم، نمی‌توانیم درخانه بمانیم و چشم به سفره خالیمان بدوزیم.
از کرونا هم نمی‌ترسیم، کرونا با ما کاری ندارد، این گرسنگی و بیکاری است که باید از آن ترسید.
یکی از کارگران روزمزد که در اطراف میدان امام علی (ع) به انتظار کار می‌نشیند، اوضاع کار را خراب می‌داند و می‌گوید: کار نیست و اگر کاری هم گیرت آید باید خیلی خوش شانس باشی. من از اول عید تا الان فقط 220 هزار تومان کارکرده ام و تا الان دو تا سه میلیون تومان از اطرافیانم قرض گرفته‌ام. کار قبل از کرونا خوب بود و خرجمان را در می آوردیم البته آن زمان هم نمی‌توانستیم پولی را پس‌انداز کنیم ولی حداقل نیاز به قرض گرفتن برای گذران امورات نبود. هرروز کار بود ولی الان کار هم نیست. کارهایی هم که وجود دارد بیشتر شرکتی و ساختمانی است و اگر کسی ما را به خانه خود ببرد تمام دست‌ها و پای‌هایمان را ضد عفونی می‌کند.
او اینطور ادامه می‌دهد: بعید می‌دانم کرونا ما را از پای بیندازد چون افراد زیادی از ما دچار سردرد و گلودرد و تب شدند و چند روزی همین‌طور بودند و بعد از آن سلامتی خود را به دست آوردند. همه افرادی که دور این میدان می‌نشینند، محتاج هستند؛ شاید باورش سخت باشد که گاهی اینجا نزدیک به 200 نفر کارگر جمع می‌شوند. ما از 7 صبح تا 9 شب چشم انتظار کار هستیم و حتی جمعه ها هم می‌آییم تا اگر کاری پیدا شد، آن را انجام دهیم.
یکی دیگر از کارگران در پاسخ به اینکه چطور خرج خود را در می‌آورید، می‌گوید: من بچه روستا هستم و از نیشابور به اینجا می‌آیم تا کار کنم و الحمدالله مستاجر نیستم که بخواهم اجاره خانه پرداخت کنم. درآمد من در ماه قبل از شیوع کرونا، بین یک میلیون وصد تا دویست هزار تومان بود ولی الان از ابتدای سال جدید، همین مبلغ ناچیز را هم در نیاوردم و با قرض گرفتن از پدر و برادرم زندگی را گذرانده ام. من یک پسر بیمار دارم که ماهی 500 هزار تومان برای بیماری اش هزینه میکنم، علاوه بر آن هزینه کرایه راه و رفت‌وآمدم بسیار زیاد می‌شود اما بار هم چاره‌ای نیست و باید بیایم تا بلکه کاری پیدا شود.
او با دلخوری اضافه می‌کند: با بدبختی و پول قرض گرفتن از اطرافیان، زندگی خود را می‌گذرانیم. هیچ کس به فکر ما نیست و دولت هم به فکر خودش و پر کردن جیبش است و کلا کارگران ساختمانی را فراموش کرده است. ما بیمه هم نیستیم و اگر هم بخواهیم بیمه شویم باید ماهیانه مبلغ 300 هزار تومان هزینه کنیم که برای ما سنگین است، ما حتی ارگان و اتحادیه‌ای هم نداریم که از ما حمایت کند.
به راستی، اگر کرونا ادامه پیدا کند سرنوشت این افراد و هزاران نفر دیگر که همین شرایط را دارند چه می‌شود؟
صبح امروز وضعیت کارگران روزمزد و روند رسیدگی به آنها را بررسی می‌کند؛
جان، بهای نان یا نان بهای جان؟
انسیه سروش
این یک بازی دو سر باخت است که سرچشمه آن مربوط به داستانی که است که نزدیک به دو ماه است که در سراسر کشور تکرار می‌شود. ویروس کرونا! ویروسی کوچک با توانایی‌های بزرگ! البته اگر دقیق‌تر و منصفانه‌تر نگاه کنیم، می‌بینیم که این سرچشمه، ویروس کرونا نیست بلکه ویروسی قدیمی به نام بی‌تدبیری است که مهمان تازه‌ای نیست و سالهاست که این مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
ویروس ناخوانده کرونا که نخستین بار در هزاران کیلومتر آن‌سوتر در استان ووهان چین مشاهده شد، از ابتدای اسفند ماه سال گذشته با عزیمت به کشور ما به بلایی خانمان سوز تبدیل شده است.
بلایی که با وجود تاثیرات گسترده و فراگیر، بیشترین ضربه را به اقشار آسیب‌پذیر و کم درآمد جامعه وارد کرد که در صدر جدول آن، کارگران روزمزد و فصلی و همچنین دستفروشان قرار دارند که اقتصاد و معیشت آنها بر اساس شانس و توفیق کار روزانه تامین می شود. مشاغلی هم‌چون دستفروش ها، نظافتچی ها، کارگران ساختمانی و خدماتی، مشاغل خانگی، مسافرکش‌ها، پیک‌های موتوری، رانندگان تاکسی، رانندگان آموزشگاه های رانندگی، تعمیرکاران لوازم خانگی، پیک رستوران ها، چرخی های بازار، کارگرانی در کارگاه های کمتر از 10نفر و…. به دلیل اینکه قراردادی بین آنها و کارفرما به صورت رسمی منعقد نمی شود، به نظر می رسد که مشمول بیمه بیکاری نمی شوند.
این افراد در حالی که نه بسته حمایتی می گیرند و نه بیمه بیکاری، مجبور هستند برای تهیه لقمه نانی تلاش کنند و حتی خطر ابتلا به بیماری را به جان بخرند.
حال، کارگران روزمزد و دستفروشان سرگردان از انبوه مشکلات اقتصادی و شغلی که فعلا کرکره آن پایین کشیده شده باید بدون هیچ درامدی مخارج خانواده خود را تامین کنند.
این در حالی است که هزینه‌های زندگی خانوارهای کارگری ظرف یک‌سال گذشته، دو برابر شده و نوسان نرخ ارز و تغییر قیمت بنزین، در بالا رفتن هزینه زندگی آنها بسیار موثر بوده است.
بر اساس گزارش مراجع رسمی آماری، تحقیقات میدانی کمیته‌های مزد از وضع معیشت خانوار در مناطق و استان‌های مختلف و محاسبه تورم کالاهای اساسی سبد معیشت یک خانوار کارگری با میانگین 3/3 نفره، چهار میلیون و 940 هزار تومان محاسبه شده که قطعا شرایط به وجود آمده ناشی از بیماری کرونا، سبب بالا رفتن این مبلغ می‌شود که باز هم شکافی عمیق‌تر برای کارگران روزمزد ایجاد می‌شود.
62 هزار نفر کارگر ساختمانی در مشهد
رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی خراسان رضوی، می‌گوید: در استان خراسان رضوی 145 هزار نفر کارگر ساختمانی هستند که حدودا 75 هزار نفر از این افراد بیمه اجباری شدند و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفته و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.
محمدرضا داوری در گفت‌وگو با خبرنگار این رسانه، می‌افزاید: در شهر مشهد حدود 62 هزار نفر، کارگر ساختمانی داریم (محل سکونت آنها مشهد است)، که حدود 37 هزار نفر از این افراد تحت پوشش بیمه اجباری هفت درصدی قرار گرفته‌اند.
وی خاطر نشان می‌کند: در شهر مشهد بین 1500 تا 1700 نفر کارگر فصلی و روزمزد و سرگذر، وجود دارد که 492 نفر از این تعداد، در طرح سامان‌دهی کارگران روزمزد فصلی شناسایی و ثبت‌نام شده‌اند. عضو هیئت مدیره کانون انجمن‌های صنفی کشور، تصریح کرد: این طرح در حال اجراست و امیدواریم با همکاری شهرداری‌های 9 منطقه بتوانیم این کارگران را شناسایی و ثبت‌نام کنیم تا این افراد بتوانند از مزایای بیمه تامین اجتماعی استفاده کنند. ضمنا کارگران اتباع خارجی که دارای مجوز باشند نیز در این طرح قرار می‌گیرند.
داوری ادامه می‌دهد: کارگران ساختمانی، قشر ضعیف و آسیب‌پذیری هستند که اگر حتی یک روز نتوانند سرکار بروند، برای امرار معاش خود، دچار مشکل می‌شوند و زندگی آنها به تلاطم میافتد؛ شرایطی که به واسطه شیوع بیماری کرونا نیزبه وجود آمد زندگی این قشر را سخت‌تر کرد و اگر دولت برای این افراد کمک و راه حلی در نظر نگیرد، زندگی آنها دچار چالش جدی می‌شود که البته الان هم با چالش مواجه هستند.
وی با اشاره به اینکه تاکنون دولت، قدمی برای این افراد برنداشته است، اظهار می‌کند: شرایط پرداخت بسته حمایتی را هم به قدری دشوار کرده‌اند که کسی نمیتواند از این مزایا بهره‌مند شود. شناسایی افراد واجد شرایط به این نحو، کار دشواری است و این مصوبه نیاز به اصلاحات دارد. دولت باید این بسته را به کارگران ساختمانی که خود، خود را بیمه کرده‌اند و کارفرما ندارند، پرداخت کند.
نهادهای حمایتی به کمک بیایند
در روزهای گذشته، معاون اول رئیس جمهور از خیرین جامعه خواست تا افراد نیازمند را شناسایی کنند و نگذارند این قشر آسیب ببینند و نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی باید این افراد را که تحت پوشش نیستند، نیز تحت حمایت خود قرار دهند.
اسحاق جهانگیری می‌گوید: ما برای بنگاه‌های کوچک و متوسط به بالا هم که آسیب دیده‌اند فکر کرده‌ایم و 75 هزار میلیارد تومان با سود 12 درصد طی دو سال پرداخت در نظر گرفته‌ایم و امیدواریم کسی بیکار نشود. همچنین 5 هزار میلیارد تومان به صندوق بیمه بیکاری کمک کردیم تا بتواند این گونه افراد را تحت پوشش قرار دهد.
این اظهارات در حالی است که هیچ یک از این کارگران امکانی برای ثبت نام دریافت بیمه بیکاری ندارند و امید می رود مانند سنوات قبلی از لیست شناسایی دولت حذف نشوند.
یک فعال کارگری نیز تصدیق کرده که بسیاری از کارگران بیکار شده به دلیل عدم نظارت کافی، تحت پوشش قانون کار و بیمه نبوده‌اند و بیمه بیکاری به آنها تعلق نمی‌گیرد.
بیشترین ضرر برای آن دسته از افرادی است که با قرنطینه درآمد خود را به طور کامل از دست داده اند. این دسته از افراد نه حقوق ثابتی دارند و نه قراردادی دارند که بتوانند برای بیمه بیکاری اقدام کنند. معمولاً هم از لیست دولت برای پرداخت بسته حمایتی حذف می شوند. البته پرداخت نهایتاً 600 هزار تومانی دولت مگر چقدر می تواند به آنها برای امرار معاش زندگی کمک کند در شرایطی که به گفته نمایندگان کارگران حداقل سبد معیشت کارگران 4 میلیون و 940 هزار تومان است.
90 درصد کارگران زیر خط فقر
آمارها نشان می دهد که حدود 90 درصد از کارگران زیرخطر فقر هستند و دولت توجهی به آنها ندارد. اکثر حمایتی های دولتی ها در کلام خلاصه و به مرحله عمل نمی رسد. امید می رود در شرایط فعلی که بخش زیادی از کارگران، روز مزد هستند و مشمول بیمه بیکاری نمی شوند از بسته حمایتی دولت جا نمانند.
نشست مجلسیان
در پی ابلاغ اولویت‌های “جهش تولید” از سوی رییس مجلس شورای اسلامی، در روز چهارشنبه ۱۳ فروردین ماه، پنجمین جلسه کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای سیاست های اصل ۴۴ با استفاده از فناوری دیجیتال دوسویه در محل کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی برگزار شد و آثار اقتصادی کرونا و راهکارهای جهش تولید مورد بررسی قرار گرفت.
در این نشست مقرر شد، دولت علاوه بر به تعویق انداختن اقساط بانکی، تمهیدات ویژه‌ای در حوزه‌های بیمه، مالیات و امهال جرایم بانکی صاحبان مشاغل، در نظر گرفته و همچنین کمک به خانواده و اقشار آسیب پذیر به طور هدفمند صورت گیرد. همچنین بر نحوه ارائه بسته‌های حمایتی به صورت هدفمند تاکید و در نهایت مقرر شد علاوه بر ارائه تسهیلات مناسب به کارگران رسمی، امکانات و بسته های حمایتی مناسبی برای کارگران روزمزد و افرادی که دارای قرارداد رسمی نیستند، پیش بینی شود.
اما نکته مهم اینجاست که طبق تصیم دولت قرار است به ۳ میلیون نفر از دهک‌های پایین درآمدی که سرپرستان آنها فاقد شغل و درآمد ثابت، بیمه و پس‌انداز بانکی هستند، طی چهار ماه (اسفند، فروردین، اردیبهشت و خرداد) ماهانه مبلغی بعنوان کمک بلاعوض (مازاد بر یارانه نقدی و کمک معیشتی که در حال پرداخت است) پرداخت می‌شود.
طبق گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه، برای این خانوارها، به تناسب تعداد افراد خانوار طی چهار ماه مذکور، هر ماه از ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان به حساب سرپرستان واریز خواهد شد.
پرداخت وام قرض‌الحسنه
بخش دوم کمک های حمایتی دولت مربوط به پرداخت وام قرض الحسنه است. در این دسته دوم مقرر شد با پرداخت وام قرض الحسنه کم بهره کارگران مورد حمایت قرار گیرند، عمدتاً کارگران بیکار شده همان ۱۰ رسته شغلی بودند که به گفته نوبخت، برای این افراد از یک میلیون تا دو میلیون تومان وام قرض الحسنه در کارت بانکی شأن شارژ خواهد شد؛ این وام، قرض الحسنه با سود ۴ درصد خواهد بود و ۸ درصد سود را دولت به بانک‌ها پرداخت خواهد کرد چرا که سود این وام در واقع ۱۲درصد است.
نوبخت گفته بود که حائزین شرایط دریافت این وام شناسایی شده‌اند و در وبسایتی که معرفی خواهد شد، می‌توانند ثبت نام کنند. اقساط این کمک قرض الحسنه بعداً از رقم کمک معیشتی این افراد کسر خواهد شد و نیازی به معرفی ضامن و… نخواهد بود.
طبق گفته نوبخت شناسایی این افراد به عهده وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی است. با توجه به اینکه دولت قصد دارد اقساط این وام را از کمک معیشتی برداشت کند، به نظر می رسد که لیست پرداخت این وام ها از لیست افراد مشمول کمک معیشتی خواهند بود که در دوره های قبلی پرداخت این بسته حمایتی (بنزینی) بخش زیادی از کارگران و رانندگان تاکسی، مسافرکش های شخصی، دستفروش ها و… از آن محروم شدند.
عدم مکانیزم صحیح شناسایی افراد واجد شرایط
بر مبنای این اخبار، افرادی مشمول دریافت کمک بلاعوض می شوند که قبل از شیوع کرونا به عنوان افراد فاقد بیمه، مستمری و منزل شخصی و… شناسایی شده بودند؛ ممکن است برخی از اینها دستفروش باشند اما اینکه همه دستفروشان الزاماً مشمول شده باشند، مشخص نیست؛ ضمن اینکه کارگران فصلی و ساختمانی ورانندگان تاکسی که بدلیل شیوع ویروس کرونا با توقف و ممنوعیت فعالیت مواجه شده و درآمدشان صفر شده است، مشمول دریافت این بسته بلاعوض نشده اند چرا که از قبل، این وضعیت را نداشته اند.
ضرورت دارد دولت بامکانیزمی جدیدتر افراد مشمول را شناسایی کند چرا که کپی برداری از لیست های قبلی اجحافی در حق بخش زیادی از کارگرانی است که رومزد هستند و بدون هیچ حمایتی مانند طرح های حمایتی دیگر از لیست دولت حذف شده اند.
یعنی عملیاتی شدن مصوبه کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی، نیازمند بازنگری دولت در شناسایی افراد مشمول و به روز رسانی لیست وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی برای حمایت از مشاغلی است که تحت تأثیر ویروس منحوس کرونا درآمدشان صفر شد.
پویش ” نذر سلامت “
پویش نذر سلامت که در روزگار کرونایی این روزها و با هدف حمایت از کارگران ساختمانی، فصلی و خانواده‌های نیازمند برای نخستین بار در خراسان رضوی راه‌اندازی شد به مثابه روشن کردن چراغ امید برای محرومان و زیان دیدگان ناشی از بیماری کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن است.
راه‌اندازی “پویش نذر سلامت” در خراسان رضوی با مشارکت آستان قدس رضوی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و ستاد حاشیه شهر مشهد برای نخستین بار در کشور تلاشی است در جهت شناسایی این اقشار و حمایت هر چند کم از آنان. این پویش، با هدف تامین بسته‌های سلامت و معیشت برای کارگران ساختمانی و فصلی، دست‌فروش‌ها و خانواده‌هایی که تحت پوشش نهادهای حمایتی نیستند، شکل گرفته است.
تهیه ۱۵ هزار سبد معیشتی و بهداشتی
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان رضوی گفت: در قالب این پویش با همکاری و کمک آستان قدس رضوی تعداد ۱۵ هزار سبد معیشتی و بهداشتی تامین و تا دهه اول فروردین ماه، نیمی از آن بین کارگران فصلی، روزمزد و نیازمندان غیر تحت پوشش دستگاه‌های حمایتی توزیع شد. ارزش هر بسته معیشتی بیش از دو میلیون ریال است و هر بسته شامل ۱۳ قلم کالا از جمله برنج، حبوبات، ماکارونی، رب، روغن، سویا، صابون، ماسک و دیگر اقلام خوراکی و بهداشتی است.
۲۵۰ مرکز نیکوکاری فعال در شناسایی نیازمندان
حبیب الله آسوده، افرود: در حال حاضر با کمک دستگاه‌های مختلف و نیز ۲۵۰ مرکز نیکوکاری زیر پوشش کمیته امداد در استان در حال شناسایی و تکمیل لیست اقشار نیازمند دریافت این بسته‌های حمایتی و جلوگیری از همپوشانی در این زمینه هستیم.
وی اظهار داشت: از ابتدای اسفند ماه پارسال تا دهم فروردین ماه جاری علاوه بر پویش نذر سلامت حدود ۴۱ هزار بسته معیشتی در استان شامل ۹ هزار بسته ویژه کارگران فصلی، ۱۰ هزار بسته ویژه مددجویان تحت پوشش و ۲۱ هزار بسته نیز ویژه خانواده‌های نیازمند غیر تحت پوشش در استان توزیع شده است. ۴۱ هزار بسته معیشتی دیگر هم توسط مراکز نیکوکاری بین مددجویان زیر پوشش در استان توزیع شده است و خوشبختانه مشارکت خیرین روز به روز در حال افزایش است.
۳۰۰ میلیون ریال کمک مردمی
مدیرکل کمیته امداد خراسان رضوی خاطر نشان کرد: نیکوکاران می‌توانند کمک‌های نقدی خود را به «پویش نذر سلامت» به شماره کارت ۳۰۲۵ – ۵۰۱۴ – ۹۹۷۹ – ۶۰۳۷ نزد بانک ملی واریز و یا با شماره‌گیری کد دستوری # ۸۸ * ۸۸۷۷ * اقدام به این کار کنند.
آسوده ادامه داد: مردم خیر و نیکوکار استان خراسان رضوی تا کنون در قالب حساب متمرکز تهیه شده برای این منظور بیش از ۳۰۰ میلیون ریال کمک نقدی واریز کرده‌اند که امیدواریم این میزان افزایش یابد.
در پنجمین هفته تعطیلی نماز جمعه سراسر کشور، آیت‌الله علم‌الهدی در خطبه تصویری جمعه ۱۵ فروردین‌ماه، نیز نکاتی را در خصوص اهمیت رسیدگی به اقشار آسیب‌پذیر جامعه در شرایط توقف کسب‌وکارها، ویژگی جوان مسلمان و شیطنت‌های دشمن بیان کرد و از مردم خواست با نذر سلامت به کسانی که این روزها به دلیل تعطیلی مشاغل در مضیقه هستند، کمک کنند.
راهکار در سطح پیشگیری و معیشتی
بيماري‌هاي همه‌گير مانند ويروس كرونا، فقرا و طبقات پايين و كم درآمد جامعه و اقشار آسيب‌پذيري چون كودكان كار و خيابان، افراد بي‌خانمان يا كارتن‌خواب‌ها، متكديان و معتادين متجاهر را بيشتر از ساير افراد و طبقات تهديد مي‌كنند. اين طبقات به واسطه شرايط و محيط كار، سبك و محل زندگي و ساير عوامل توان و قدرت كمتري جهت مراقبت از خود در برابر بيماري دارند و در صورت ابتلا مي‌توانند فرايند شيوع بيماري در سطح جامعه را تسريع نمايند. ازاين‌رو، نيازمند حمايت و تمهيد اقدامات مراقبتي ويژه‌اي هستند. بر همين اساس، راهكارها و اقدامات مختلفي در سطح پيشگيري و درمان از قبيل: توزيع رايگان ماسك، دستكش و ژل ضدعفوني كننده در ميان اقشار نيازمند و آسيب‌پذير، ضدعفوني نمودن معابر محلات فقيرنشين و حاشيه شهرها، استقرار تيم‌هاي تشخيص ويروس كرونا در محلات و مناطق هدف، شناسايي و جمع‌آوري افراد آسيب‌ديده و آسيب‌پذير، تجهيز گرم‌خانه‌ها و سامان‌سراها به امكانات بهداشتي و در سطح حمايتي و معيشتي از قبيل: پرداخت يارانه، تجميع كمك‌هاي معيشتي و استفاده از ظرفيت‌هاي مردمي جهت حمايت مادي و معنوي از اين اقشار پيشنهاد می‌شود.
کرونا و کارگران؛ راندگان و ماندگان!
دکتر سروش کیانی قلعه سرد
نااطمینانی و وقوع رویدادهای کمتر قابل پیش‌بینی از خصیصه‌های بارز جهان مدرن امروزی است. مساله‌ای که می‌توان آن را تا حدود زیادی مرتبط با تکنولوژی و توسعه همه جانبه آن دانست. در واقع پیشرفت تکنولوژی با تمامی اثرات مثبتی که در بهبود شرایط زیستی داشته است اما در کنار توسعه ناپایدار خود گاه نقش مخرب جدی ایفا کرده و گاه نیز در رفع و اصلاح مشکلات موجود ناتوان بوده است. در مجموع پیشرفت‌های سریع تکنولوژی در کنار افزایش جمعیت و تاثیرپذیری جوامع انسانی از اثرات این پیشرفت‌ها وقوع رویدادهای پیش‌بینی نشده را بسیار ممکن و محتمل ساخته است. از کووید 19 می‌توان به عنوان نمونه‌ای بارز در زمینه رهاورد دنیای مدرن امروزی (فارغ از منشا طبیعی یا انسانی این ویروس) نام برد که کمتر کشوری را درگیر خود نساخته است و از کمتر اقتصادی می‌توان نام برد که اثرات سو و منفی از این بیماری نپذیرفته باشد. اما نحوه مواجه و برخورد کشورهای مختلف با این معضل چه در زمینه مدیریت بهداشتی (کنترل، پیشگیری، درمان و پسادرمان) و چه در زمینه مدیریت اجتماعی و اقتصادی (تعطیلی و مدیریت تردد، حمایت از مشاغل و شاغلین، حمایت از تولید، آموزش و…) تا حدود زیادی و در سطح قابل پیش‌بینی متفاوت بوده است. بحران نوظهوری که به خوبی توانست سطح مواجه با بحران و مدیریت بحران کشورهای مختلف را نشان دهد و یک بار دیگر مفهوم دولت و کارکرد دولت را با چالش جدی مواجه سازد. اینکه دولت در برابر شرایطی که حضور در اجتماع و فعالیت اقتصادی بر اثر آسیب‌های بیماری چه به افراد و چه به دولت آسیب جدی مواجه می‌کند چگونه بایستی تصمیم‌گیری کرده و به چه میزان حمایت کند و در عین حال از یک رکود اقتصادی سهمگین جلوگیری کند، آزمونی تاریخی در زمینه کارکردهای دولت‌ها است. در ایران فارغ از بحث مدیریت بهداشتی، در زمینه مدیریت اجتماعی و اقتصادی حمایت از شاغلین به ویژه کارگران دارای نکات و جنبه‌های قابل توجهی است. کارگران در حالی وارد این چالش می‌شوند که تا پیش از این بحران نیز در شرایط بسیار نامناسبی به لحاظ درآمدی به سر می‌بردند. فارغ از تعدیل‌های صورت گرفته و بیکاری جمعیت قابل توجهی از کارگران در پی رکود و کاهش تولید ناشی از سیمای کلان اقتصاد ایران، کارگران در صورت حفظ کار خود تفاوت معناداری بین حقوق خود و سبد معیشت تعیین شده مواجه بودند. قبل از پایان سال گذشته این رقم حداقلی برای یک خانوار 4 نفره، مبلغ 4 میلیون و 940 هزار تومان تعیین شده در حالی که حداقل حقوق کارگر با افزایش صورت گرفته در سال جدید اندکی بیشتر از یک میلیون و 800 هزار تومان میرسد. شکاف بیش از سه میلیون تومانی میان حداقل دستمزد با سبد معیشت خانوار در حالی اتفاق میافتد که در شرایط کرونا و اثرات سو اقتصادی آن حتی همین شرایط هم برای کارگران ممکن است اتفاق نیفتد. یعنی از یک سو بسیاری از کارگران در این شرایط کار خود را از دست خود داده و از همین حقوق اندک نیز محروم شده‌اند و از سوی دیگر سبد معیشت حداقلی نیز در این شرایط افزایش یافته و تا مبلغ 5 میلیون و 500 هزار تومان تخمین زده می‌شود. در این میان آنچه که تعیین کننده و حیاتی است نقش دولت و عملکرد آن در مدیریت این شرایط است. امری که متاسفانه در هیچ کدام از برنامه‌های دولت به چشم نمی‌خورد و آنچه که به عنوان سیاست گذاری دولت به چشم می‌خورد فارغ از اثربخشی یا عدم اثربخشی کمترین اثر و نقشی بر زندگی کارگران دارد و مشکلی را از دوش آنها برنخواهد برداشت. در مجموع از عملکرد دولت حتی در شرایط عادی در زمینه حداقل‌های معیشتی زندگی کارگران نشان و علامتی از بهبود دیده نمی‌شود و از این رو نمی‌توان انتظار داشت که در زمان بحران‌های این‌چنینی امید چندانی به اتخاذ رویکردهایی مبتنی بر بهبود شرایط کارگران داشت. رهایی کارگران در میان مجموعه‌ای از مشکلات اقتصادی علاوه بر آنکه خود منشا مشکلات بسیار زیاد اجتماعی، فرهنگی و سیاسی خواهد بود در صورت تداوم اقتصاد کشور را با مسائل جدی مواجه خواهد کرد.
اسیب شناسی کارگران روزمزد:
آنها را به رسمیت بشناسید
نیروی کار، سرمایه، بهره وری و مدیریت 4 رکن یک نظام اقتصادی می باشد. هر چه اقتصاد پیشرفته‌تر باشد نقش بهره وری پررنگ تر می‌شود در حالیکه در اقتصادهای در حال توسعه نیروی کارو سرمایه بنا می شوند. عموما در کشورهای در حال توسعه نیروی کارمهارت خاصی ندارند و از توانایی‌های جسمی خود استفاده می نمایند. در مقابل، نیروی کار در کشورهای توسعه یافته دارای مهارت خاصی نظیربرنامه نویسی، خلق محصول، کارآفرینی و … هستند و به همین دلیل از آن به عنوان بهره وری در ادبیات اقتصادی استفاده می شود. البته در کشورهای در حال توسعه نظیر کشورما، نیروهای بهره وری نظیر پزشکان، تعمیرکاران تخصصی و مدرسان کنکور وجود دارند که مشاهده می‌کنیم سطح درآمد آنها اختلاف قابل توجهی با سایر افراد جامعه دارد اما تعداد آنها نسبت به کل جامعه درصد کمی را تشکیل می دهد.
نیروی کار بهره ور در اقتصاد ما درصد ناچیزی است
زمانی که نیروی کار مهارت خاصی نداشته باشد پس به خودیه خود نمیتواند مولد باشد و در نتیجه بسته به شرایط، توسط کارفرمایان و نخبگان اقتصادی جذب شده و توسط ایشان احتمالا آموزش دیده و به کارگرفته می شود؛ همچنین در اقتصادهای مشابه ما (که دولت بخش بزرگی از اقتصاد را تشکیل داده است) عده ای از نیروی کار در این قسمت جذب می گردند.
در این مرحله نسبت نیروی کار به تعداد شغل های موجود بسیار اهمیت دارد و دو حالت متصور است:
الف: اگر تعداد نیروی کار < فرصت های شغلی در بخش خصوصی + فرصت های شغلی در بخش دولتی باشد در نتیجه همه نیروی کار جذب شده و از این حیث اقتصاد وضعیت مطلوبی دارد.
کشورهایی نظیر آلمان، فرانسه، امارات و تایوان مثال‌هایی از این حالت هستند.
ب: اگر تعداد نیروی کار > فرصت های شغلی در بخش خصوصی + فرصت های شغلی در بخش دولتی باشد آنگاه عرضه نیروی کار بیش از تقاضای آنست و دو پیامد خواهد داشت:
- بیکاری درصدی از نیروی کار
- کاهش سطح دستمزدهای حقیقی
در کشور ما و خصوصا در سالهای اخیر حالت ” ب ” یعنی مازاد نیروی کار نسبت به فرصت‌های شغلی را مشاهده می کنیم لذا همواره بیکاری مثبت و سطح پایین دستمزد نسبت به تورم را تجربه کرده ایم.
دو عامل فوق الذکر به همراه نبود مهارت خاص توسط نیروی کار باعث بیکاری‌های فصلی، ساختاری و … می گردد و یکی از پیامدهای منفی آن ظهور پدیده کارگران روزمزد می باشد.
پس منشا پدیده کارگران روز مزد مشخص گردید و ملاحظه شد نه دولت و نه بخش خصوصی در ایجاد این مشکل نقشی ندارند لکن این دو بخش مهم اقتصاد به عنوان متولی باید در رفع آن اقداماتی انجام دهند و برای آن چاره اندیشی نمایند زیرا که همه ما روی یک کشتی نشسته ایم و ظهور و سقوط هر یک از قسمتهای جامعه بر دیگران تاثیر گذار است.
در ادامه پدیده کارگران روز مزد را از دو منظربخش خصوصی و دولتی ادامه می‌دهیم:
الف: بخش خصوصی و کارگران روزمزد
انسان عقلایی به دنبال نفع شخصی است که در دو بعد مادی و معنوی ظهور می کند. امروزه بعد معنوی با وجود ارزشمندی، کم رنگ شده است و درعوض بعد مادی چالاکانه می‌تازد. کارآفرینان و نخبگان درتمام ادوار زندگی انسان هم باعث پیشرفت جمعی و هم باعث استثمار کارگران شده اند. منحنی عدالت توسعه که از داده های کشورهای توسعه یافته و براساس مدل های اقتصادسنجی استخراج شده است به ما می گوید تا حدی از توسعه، عدالت و مفاهیم اخلاقی رو به نزول می گذارد و زمانی که توسعه از حدی بگذرد آنگاه به مفاهیم ارزشی و اخلاقی توجه می شود. به این موضوع در مفاهیم دینی ما نیز اشاره شده است.
به طوریکه در شرایط قسمت اول حضرت علی(ع) می فرماید: اگر فقر از دری وارد شود دین از در دیگر خارج می گردد و در شرایط قسمت دوم پیامبر(ص) می فرماید: مال و دارایی انسان را به تقوی و پرهیزگاری یاری می نماید.
این منحنی برای کشورهای مختلف متفاوت است اما شکل کلی آن برای تمام کشورهای توسعه یافته صادق است.
به عنوان مثال، انگلستان قبل از رسیدن به دروازه توسعه یافتگی، از کودکان در کارخانجات ریسندگی و معادن روزی 12ساعت کار می کشید و حتی عده ای از این کودکان براساس کار زیاد فوت کردند اما امروزه با قوانین حقوق بشر خود، گوش فلک را کر کرده اند.
همچنین در جماهیر شوروی، شعار نان برای همه یکی از پایه های انقلاب آنها بود؛ حال خود قضاوت کنید چه بر سر مردم آورده اند.
درآمریکا که زمانی به غرب وحشی معروف بود همه صنایع پیشرفته آن، در حال کمک به گرسنگان جهان هستند.
کشور ما در مسیر توسعه قرار دارد، پس طبق تجارب تاریخی بشر اتفاقات اخیر(بیکاری و کاهش دستمزد حقیقی) دور از انتظار نیست در نتیجه باید مسیر توسعه را سریعتر طی نمود یا اینکه دولت به عنوان مدعی العموم به این حوزه وارد شود؛ که پیشنهاد بنده ترکیبی از هر دو راه حل ارایه شده است.
ب) بخش دولتی و کارگران روزمزد
یکی از وظایف مهم دولت توزیع عادلانه درآمد می باشد، مالیات ها یکی از اهرم‌هایی است که برای این موضوع در اختیار دولت قراردارد. همچنین سیاست‌هایی نظیر هدف مندی یارانه ها نیز در همین راستا اجرا گردیده است.
صد البته به مصداق آیه مبارک لیس للانسان الی ماسعی (به اندازه تلاش به دست می آید) توزیع عادلانه درآمد با توزیع برابر درآمد تفاوت دارد . حتی در کشورهای کمونیستی سعی شد که برابری اعمال گردد اما ملاحظه شد که به سقوط اقتصاد منتهی گردید. زیرا برابری درآمد با روح کار مغایرت دارد و دولت‌ها نباید انگیزه نخبگان و کارآفرینان را از بین ببرند اما می بایست از منفعت جمعی در مقابل منفعت فردی حمایت نمایند.
در موضوع کارگران روزمزد اولین و مهم‌ترین نکته اینست که دولت وجود آنها را بپذیرد زیرا که با نادیده گرفتن آنها قطعا به رفع مشکل این بخش از جامعه نمی توان پرداخت.
همچنین همانطور که گفته شد باید بدانیم منشا ایجاد این پدیده اضافه عرضه نیروی کار و نداشتن مهارت خاص توسط ایشان است؛ در نتیجه برای رفع مشکل می بایست وضعیت فعلی، وضعیت ایده آل و مسیر این انتقال شناسایی شود. یکی از راه های اجرایی ، شناسایی این افراد و تشکیل بانک اطلاعاتی ایشان است. این افراد می‌توانند با آموزش کاربردی از طریق سازمان فنی حرفه ای، بخش خصوصی و …. مهارت آموزی نمایند.
درواقع باید با تکیه بر مفاهیم اقتصادی کینزیون معتدل یک مدل اقتصادی تهیه گردد و با همکاری اصناف، مدل طراحی شده مستقر و اجرا شود البته این راه حل پیشنهادی، یک راه حل بلند مدت است اما اگر میخواهیم در مسیر توسعه قدم برداریم همین امروز هم دیر است.
در کوتاه مدت نیز می توان مسکن‌هایی مانند بسته های معیشتی در اختیار این قشر قرار گیرد که صد البته حیاتی و لازم می باشد.
در گفت‌وگو با یک کارشناس اداره کار، بررسی شد؛
قوانین پنهان
انسیه سروش
برطبق قانون کار، چهار دسته کارگر داریم که همه این افراد مشمول دریافت حق بیمه و کارگری، عیدی و سنوات، بن کارگری و دیگر مزایا می‌شوند که متاسفانه اکثریت افراد از این موضوع اطلاع کافی ندارند. عدم آگاهی افراد از حقوق قانونی‌شان، سبب می‌شود تحت هر شرایطی کار کنند و از آنچه که حق طبیعی آن‌هاست محروم بمانند. از این‌رو به گفت‌وگو با امیر احمدزاده، کارشناس اداره کار و تامین اجتماعی و دارایی و عضو کمیسیون‌های مطالبات تامین اجتماعی نماینده کارگران در مشهد، پرداختیم.
- در کشور ما، افراد زیادی هستند که دارای کار ثابت همراه با حقوق مشخص نیستند؛ این افراد به شکل‌های مختلفی مثل ساعتی و یا روزمزدی کار می‌کنند و بر همین مبنا از کارفرمای خود، حقوق دریافت می‌کنند اما از مزایای دیگری برخوردار نیستند؛ شرایط و حقوق این‌گونه افراد چیست؟
برطبق قانون کار، چهار دسته کارگر داریم که همه این افراد مشمول دریافت حق بیمه و کارگری، عیدی و سنوات، بن کارگری و دیگر مزایا می‌شوند که متاسفانه اکثریت افراد از این موضوع اطلاع کافی ندارند. یک دسته کارگرن روزمزد هستند که مبنای محاسبه حقوق آنها، براساس تعداد روزهایی است که کار کرده‌اند که از مهم‌ترین و معروف‌ترین این دسته، کارگران ساختمانی و نظافتی هستند.
دسته دوم کارگران ساعتی هستند که دارای یک مهارت یا تخصص هستند و به طور همزمان در چند جای مختلف به صورت ساعتی کار می‌کنند، مثل یک آشپز و یا تعمیرکار موبایل.
دسته سوم کارگران با حقوق ثابت هستند که طبق قانون کار، دریافتی دارند. یک دسته هم مربوط به کارگرانی است که به صورت پورسانتی حقوق می‌گیرند همانند شرکت‌های بازاریابی.
بر طبق قانون سازمان تامین اجتماعی که چند سالی است که اجرا می‌شود، کارگری که حتی یک ساعتت را در یک جا کار کند، کارفرما باید برای او بیمه یک روز کامل را رد کند و تمام مزایای کارگری را بر اساس همان یک روز محاسبه و به کارگر پرداخت کند؛ در غیر این صورت کارگر می‌تواند به اداره کار مراجعه و نسبت به کارفرمای خود طرح شکایت کند. اداره کار، همه موارد را محاسبه کرده و تفاوتی بین کارگر روزمزد و غیر روزمزد ندارد.
در رابطه با کارگران پورسانتی، کارفرما موظف است که میزان حقوق کارگر خود را به حداقل قانون کار برساند و اگر اینطور نباشد، کارگر می‌تواند شکایت کند.
بهترین کار این است که کارگران را نسبت به حقوق و مزایایشان آگاه کنیم تا با هر شرایطی کار نکنند و کارفرمایان حقوق آنها را به درستی پرداخت کنند.
- شرایط کسب مهارت‌های جدید، برای کارگران مهیاست؟
بیماری کرونا این خاصیت را داشت که افراد به این فکر افتادند تا مهارت‌های خود را افزایش داده و به روز کنند، تا در هر شرایطی کار داشته باشند. نکته مثبت دیگر این است همه متوجه شدند که بهتر است که حداقل دومهارت داشته باشند تا در صورت از بین رفتن فضای یک شغل، به طور کامل بیکار نشوند و همچنان بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. کلاس‌های آموزشی متعددی در سازمان فنی‌وحرفه‌ای برگزار می‌شود که هزینه پایینی دارند و کارگران می‌توانند با شرکت در آنها به کسب مهارت جدید بپردازند.
- کارگران چگونه می‌توانند در یک سامانه مشخص قرار بگیرند تا در زمانی که لازم است جزو آمار محسوب شده و مشمول بسته‌های حمایتی احتمالی، قرار شوند؟
کارگران روزمزد باید تحت پوشش بیمه قرار بگیرند؛ همانطور که گفته شد، کارگران در هر محلی که مشغول به کار شوند، کارفرما موظف است آنها را بیمه کند؛ اگر هم به طور روزانه کار می‌کنند و مدت‌دار سر یک کار مشخص نمی‌روند می‌توانند از بیمه خویش‌فرما استفاده کنند که به آن سوپسید دولتی تعلق گرفته و تقریبا یک چهارم مبلغ اصلی یعنی حدودا صدو وپنجاه هزار تومان به طور ماهیانه باید پرداخت کنند. البته لازمه این کار این است که بعد از قبولی در امتحان کتبی و عملی از سازمان فنی‌وحرفه‌ای، کارت مهارت گرفته و سپس به انجمن صنفی کارگران استان خراسان رضوی مراجعه و ثبت نام کنند تا در لیست نوبت قرار گرفته و زمانی که سازمان تامین اجتماعی سهمیه استان‌ها را اعلام کرد، ادامه روند برای تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفتن را طی کنند. این بیمه به مدت سه سال اعتبار دارد و فرد پس از آن مجددا باید ثبت نام کرده و در لیست انتظار قرار بگیرد.
در مدت این سه سال، بازرسان انجمن صنفی وضعیت فرد بیمه شده را رصد می‌کنند تا در صورتی که فرد شغل دیگری داشته و فقط به دلیل استفاده از سوپسید بیمه، شغل خود را کارگر ساختمانی معرفی کرده است، با او برخورد شود. نکته حائز اهمیت این است که این ثبت‌نام شرط سنی ندارد و اگر کسی سن بالایی هم داشته باشد باز هم با طی روند گفته شده می‌تواند تحت پوشش بیمه قرار بگیرد و مزایایی مثل بازنشستگی، درمان، بیمه از کار افتادگی، فوت و.. استفاده کند؛ این بیمه فقط پرداخت بیمه بیکاری را شامل نمی‌شود.
- در مورد کارگر روزمزدی که نه بیمه شده است و نه عضو انجمن صنفی کارگران ساختمانی است و درآمد روزانه‌اش صرفا جهت تامین معاش خود و خانواده‌اش است، در این شرایط به وجود آمده که همان مزد روزانه هم قطع شده است، چه ارگانی مسئول و پاسخگو است؟
متاسفانه هیچ‌کس پاسخگو نیست!
- به عنوان یک کارشناس در این حوزه، چه راهکاری برای کمک به وضعیت این کارگران پیشنهاد می‌دهید؟
بهترین راه حل این است که اداره کار، لیستی از اسامی، سن، مشخصات و مهارت‌های این افراد تهیه و در یک شرکت منسجم آنها را تحت پوشش قرار دهد و هر زمان هم که کسی نیاز به این افراد داشت به سامانه شرکت مذکور مراجعه و نیروی کار مورد نظر خود را درخواست دهد. این کار از تجمع کارگران در میادین در شرایط مختلف جوی جلوگیری کرده و از طرفی سبب می‌شود که این افراد حداقل تحت پوشش بیمه حوادث قرار بگیرند و اگر در حین کار دچار آسیب شدند، بخشی از این آسیب جبران شود.
شهرداری نیز می‌تواند با قرار دادن کانکس و یا حتی چند عدد صندلی، شرایط بهتری را برای ایشان ایجاد کند و یا با سازماندهی این افراد و معرفی به پیمانکاران خود، شرایط اشتغال ایشان را فراهم کند.
- چندی پیش اعلام شد که دولت برای کمک به اقشار آسیب‌پذیر جامعه، بسته حمایتی با مبلغ 200 هزار تومان تا 600 هزار تومان، بسته به تعداد اعضای خانواده در نظر می‌گیرد؛ از آن‌جایی که این قشر جزو کسانی هستند که بیشترین آسیب را از وجود بیماری کرونا دیده‌اند، بسته حمایتی برایشان واریز می‌شود؟
بعید می‌دانم این اتفاق بیفتد، چون این افراد در هیچ سیستمی ثبت‌نام نشده‌اند؛ حتی همان کارگرانی که عضو انجمن صنفی کارگران هستند نیز تعدادشان بسیار بیشتر از رقم اعلام شده توسط دولت که قرار است بسته را دریافت کنند، است.
اکنون این سوال مطرح می‌شود که این بسته معیشتی معروف، که مبلغ آن برای گذران زندگی به ساده‌ترین شکل و کمترین امکانات برای یک ماه نیز پاسخگو نیست، به چه کسانی و چگونه پرداخت می‌شود؟ حتی پاسخ روشنی برای زمان واریز آن، وجود ندارد، چراکه وعده پرداخت آن مربوط اسفندماه بود که در حد همان وعده باقی ماند.