نمایندگانی که وام ازدواج را افزایش دادند پاسخگو باشند
وام ازدواج یکی از موضوعات جنجال برانگیزی است که هر ساله با افزایش نرخ تورم جامعه تغییر می‌کند و میزان مبلغ افزایشی آن همزمان با تقدیم لایحه بودجه به مجلس مشخص می‌شود؛ پیشنهاد دولت برای وام ازدواج درسال 99 همان30 میلیون تومان سال قبل بوده است که بلافاصله نمایندگان مجلس به این مبلغ واکنش نشان دادند و در کمیسیون تلفیق بودجه ، مبلغ وام ازدواج 50میلیون تومان برای سال99 تصویب شد.
افزایش وام ازدواج با اما و اگرهای اقتصادی و فرهنگی روبرو بوده است؛ طبق مصوبه کمیسیون تلفیق وام ازدواج به هر زوج 50 میلیون تومان در سال99 و با باز پرداخت7 ساله تعیین شد؛ براساس تبصره اصلاحی 16لایحه بودجه سال99، به‌منظور حمایت از ازدواج جوانان، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، موظف است از محل پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد ازدواج آنها بعد از 1396/01/01 است و تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند، با اولویت نخست پرداخت کند.
افزایش هر ساله وام ازدواج در مجلس
مجلس هر ساله طرح‌هایی را در راستای حمایت جوانان و تحکیم بنیان خانواده ارائه می‌دهد طرح وام ازدواج از سال 80 تاکنون وارد مجلس شده از جمله طرح‌هایی است که با رای اکثریت آرا هر ساله شاهد افزایش آن هستیم ؛ پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه یکی از سیاست‌های دولت در جهت حمایت از ازدواج جوانان است که از ماههای پایانی سال 87 همزمان با افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج از 10به 20میلیون ریال افزایش یافت.
با یک حساب سرانگشتی درمی‌‌یابیم با تورم حاکم بر جامعه میزان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج از سال 91 تا94 با وجود افزایش هزینه‌های ازدواج، تغییر چشمگیری نداشته است؛ اما با تمام این تفاسیر افزایش وام ازدواج در هر دوره‌ای از زمان در کنار مزایایی که دارد با معضلاتی همراه بوده است.
افزایش وام ازدواج در تبصره «29» قانون بودجه سال 95 هم مورد توجه و بررسی قرار گرفت و بر مبنایی آن، مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج از3 به10 میلیون تومان و دوره بازپرداخت آن از سه به چهار سال افزایش پیدا کرد این قانون در بند «ج» تبصره «16» قانون بودجه سال 96 نیز تکرار شد تا سال 97؛ در سال 97 با موافقت رئیس جمهور سقف پرداختی وام ازدواج به جوانان از 10 میلیون به 15 میلیون تومان افزایش یافت؛ پس از آن، این موضوع در مجلس نیز تصویب شد و مدت زمان بازپرداخت تسهیلات به پنج سال افزایش یافت؛ این افزایش وام ازدواج در سال 98 نیز با تصویب نمایندگان، مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج‌ها 30 میلیون تومان با بازپرداخت پنج ساله با اخذ یک ضامن معتبر و سفته در نظر گرفته شده؛ فشارهای اقتصادی سال 98 بر روی زندگی اکثریت مردم عاملی بر کاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق شد در این میان زمزمه‌های تورم 40 درصدی در تمام حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زندگی مردم را سخت تحت تاثیر قرار داده، با تمام این اوصاف دولت در بودجه سال 99 مبلغ وام ازدواج را با همان مبلغ 30 میلیون تومان ارائه داد که با عکس‌العمل بسیاری از نمایندگان مواجه شد که منجر به افزایش وام 30 میلیون تومانی ازدواج شد؛ رشد بی‌سابقه وام ازدواج با اعتراضات و حاشیه‌هایی همراه بود.
استقبال رئیس بانک مرکزی از وام 30 میلیونی ازدواج
افزایش وام 30 میلیونی ازدواج در سال97 با استقبال رئیس بانک مرکزی مواجه شد، عبدالرضا همتی رییس بانک مرکزی در یک برنامه تلویزیونی در مورد افزایش وام ازدواج گفت: افزایش مبلغ وام ازدواج خبر خوبی است، اما باید محدودیت منابع بانک‌ها در این راستا در نظر گرفته شود؛ با این حال به محض ابلاغ این مصوبه آن را با جدیت اجرایی خواهیم کرد؛ با تمام اما و اگرهای مالی که وام 30 میلیونی ازدواج در سال97 به همراه داشت در پشت تربیون رسانه ملی مورد تایید دولت قرار گرفت.
نمایندگانی که وام ازدواج را افزایش دادند پاسخگو باشند
تورم حاکم در جامعه و گرانی موجود در تهران و دیگر کلانشهرها در سال 98 عرصه زندگی را بر ایرانیان سخت‌تر از قبل کرده به طوری که در سال98 زمزمه‌های افزایش وام50 میلیونی ازدواج چندان خوشایند به مذاق دولت نبوده و رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه نشست کمیسیون اقتصادی در تاریخ 29 دی ماه 98 در مورد افزایش وام 50 میلیونی ازدواج به خبرنگاران گفت: درباره منابع مالی مورد نیاز برای افزایش وام ازدواج در سال آتی از نمایندگانی که رقم جدید را تصویب کردند بپرسید، در این میان همه ماجرا به کمبود منابع مادی و خالی بودن خزانه دولتی ختم نشده؛ زمزمه‌های کودک همسری مسئله دیگری بود که بسیاری از موافقان و مخالفان وام 50 میلیون تومانی ازدواج را در صدر اخبار روز قرار داد؛ وام ازدواج 50میلیونی دلیلی بر افزایش رشد کودک همسری و افزایش زنان بیوه زیر 14 سال شده که این موضوع در صدر اخبار دی ماه قرار گرفت .
رضا شیران خراسانی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در مورد افزایش وام ازدواج می‌گوید: تورم موجود در جامعه و شرایط نامناسب اقتصادی کشور عاملی بر افزایش میزان وام پرداختی ازدواج شد، اگر گرانی و تورم موجود در جامعه را در نظر بگیریم این مبلغ در مقابل تورم حاکم بر اقتصاد رشد چندانی نداشته است.
وی در مورد تشویق جوانان به ازدواج گفت: وام ازدواج 100 میلیون تومانی می‌تواند تشویقی برای ازدواج باشد به شرطی که تورم و گرانی در آن شهر زیاد نباشد، در تهران و کلانشهرهای دیگر این وام در مقابل تورم بسیار اندک است .
کودک همسری معضلی فرهنگی در جامعه و بی‌ارتباط با وام ازدواج
خراسانی موضوع کودک همسری را موضوعی فرهنگی می‌داند و تاکید می‌کند: افزایش وام ازدواج درکودک همسری تاثیر نداشته است، مسئله کودک همسری یک آسیب اجتماعی است که ریشه در فرهنگ دارد؛ باید در مورد کاهش سن ازدواج و تعیین سن قانونی ازدواج فرهنگ‌سازی صورت بگیرد، افزایش وام ازدواج تاثیری در کودک همسری ندارد به فرض مثال در استان خراسان کودک همسری در میان اقلیت خاصی است که این گروه از وام ازدواج استفاده نمی‌کنند و بیشترین کودک همسری در مناطقی رواج دارد که کمتر درخواست وام ازدواج را داشته‌اند.
آمارهایی موجود است که کودکان زیر ۱۵ سال به ویژه دختران زیر این سنین از این وام استفاده کرده‌اند و این آمار نسبت به سال گذشته ۴ برابر شده است
محمدمهدی تندگویان معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفت‌وگویی نسبت به وام 50 میلیونی ازدواج عکس‌العمل نشان داده و گفت: آمارهایی موجود است که کودکان زیر ۱۵ سال به ویژه دختران زیر این سنین از این وام استفاده کرده‌اند و این آمار نسبت به سال گذشته4برابر شده است؛ آمارهایی هم به دست آمده که عده‌ای با بیش از 40تا 45سال سن نسبت به دریافت این وام اقدام کرده‌اند، به همین دلیل فکر می‌کنم اگر قانونگذار قصد دارد این مبلغ را افزایش دهد باید نسبت به این موضوع هم فکر کند که هم پرداخت وام تسهیل شود و هم برخی قیود سنی در مورد رعایت سن جوانان برای دریافت وام نیز لحاظ شود.
یحیی کمالی پور نایب رئیس کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی در واکنش به اظهارات معاون امور جوانان وزارت ورزش مبنی بر اینکه به دنبال افزایش وام ازدواج، در برخی نقاط کشور شاهد افزایش 4 برابری کودک همسری هستیم، تاکید می‌کند: این قیاس، قیاس مع‌الفارق است چرا که هیچ رابطه و سنخیتی بین میزان وام ازدواج و افزایش کودک همسری وجود ندارد؛ این دو مولفه به یکدیگر هیچ ارتباطی ندارند و نمی‌توان گفت که به علت افزایش کودک همسری، باید وام ازدواج را کاهش داد.
محدودیت سنی برای پرداخت وام ازدواج
سیده فاطمه ذوالقدر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در مورد حاشیه‌های وام جنجالی ازدواج در گفتگویی به خانه ملت می‌گوید: با توجه به افزایش رقم وام ازدواج و باز پرداخت 7 ساله آن بدون شک شاهد افزایش ازدواج‌های نامتعارف در سن کم خواهیم بود، برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی با رایزنی که با معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری داشتیم قرار شد طبق یک آیین نامه ابلاغی به بانک‌ها برای پرداخت وام ازدواج 50 میلیون تومانی محدودیت سنی در نظر گرفته شود .
ذوالقدر در مورد شرط سنی دریافت وام تاکید می‌کند: در راستای دریافت وام ازدواج حداقل و حداکثر سن دریافتی این وام در حال رایزنی هستیم بدون شک سن مشخصی از طرف معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری برای دریافت این وام تعریف و ابلاغ خواهد شد.
«فقر» مسئله ای پنهان و سطحی نیست
به هر حال جوانان با مشکلاتی در سرآغاز زندگی مشترک خود مواجه هستند، تصمیم‌گیری و بازنگری در قوانین‌حمایتی می‌تواند راهکاری برای کمتر کردن موانع ازدواج جوانان باشد. افزایش وام ازدواج نیز یکی از راهکارهایی است که با افزایش نرخ تورم سالیانه باید مورد بازنگری قرار بگیرد در این میان با توجه به شرایط اقتصادی فعلی برخی از خانواده‌های کم بضاعت به پدیده کودک همسری روی آورده و سعی دارند از این امکان برای رفع موقتی مشکلات اقتصادی خود بهره ببرند. به نظر می‌رسد مجلس در کنار رعایت شرط سنی به مشکلات این افراد نیز در جامعه توجه بیشتری نشان دهد و بسته‌های حمایتی جهت تامین مایحتاج اولیه آنها را فراهم سازد؛ در هر صورت اقدام آنها قابل تامل است و تنها با روش‌های بازدارندگی نمی‌توان آنها را نادیده گرفت؛ باید به عمق فشار در تنگناهای اقتصادی آن هم توجه داشته باشیم «فقر» مسئله ای پنهان و سطحی نیست، پس به راحتی از کنار آن نگذریم.