دیوارهای رنگی در استقبال از بهار
وحدانه آخوندشریف
دیوارنگاری بخشی از هنرهای خیابانی به شمار می‌آید. ازجمله خطوط نوشتاری برای شعار و تصویرسازی برای زیباسازی شهری یا تبلیغات فرهنگی و به‌طورکلی رسم هرگونه اثر هنری شامل بر متن، تصویر و برجسته نگاری که توسط طراح صورت پذیرفته باشد. منظور از هنر خیابانی آن بخش از گرافیک است که در کوچه و خیابان و سطح شهر با آن برخورد می‌کنیم. این هنر تاریخچه‌ای بسیار کهن دارد.
در برنامه‌های توسعه شهرسازی، معماری، مبلمان شهری، باغ آرایی، منظر شهری، دیوارنگاری و چیدمان‌های شهری همه حوزه‌های یک پیکر محسوب می‌شوند که نیاز به هماهنگی و هارمونی منسجم را می‌طلبد. بنابراین، توسعه شهر در فقدان پژوهش‌های علمی ، فاجعه‌ای خواهد بود که هر یک از حوزه‌های مدنی شهر را تحت تأثیر قرار داده و ضمن سقوط فرهنگ یک ملت، چهره‌ای بی‌هویت یا هویتی چندگانه را به میراث می‌گذارد.
ساختار بصری هر شهر، نمایی است که در نگاه اول هویت شهری را به نمایش می‌گذارد. این چهره شامل ویژگی‌های بصری طبیعی و مصنوعی در هر شهر می‌باشد که یکی بیانگر هویت جغرافیایی، تاریخی و زیباشناختی منطقه بوده و دیگری تلاش دارد تا هویت ملت را در برخورد با حوزه اول به نمایش بگذارد. ارتباط هارمونیک این دو و هدایت آن‌ها در چارچوب معین تاریخی ، درواقع همان امر زیباسازی است که در فرهنگ و ادبیات شهری نهادینه‌شده است. در این راستا دیوارنگاری؛ جلوه‌ای از هویت ملی است که جهت ایجاد هارمونی به کمک این دو حوزه می‌آید. شهرداری مشهد به همت برگزاری جشنواره‌هایی از طریق خانه هنرمندان در زمینه بهسازی و حفظ هویت محیط شهری و رشد فرهنگ عموم مردم در جهت ارتقاء کیفیت زیست شهری شهروندان فعالیت تخصصی و نوآورانه می‌نماید. به سراغ رئیس امور هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری می‌رویم تا از جزئیات این جشنواره مطلع شویم.
دیوارنگاری تأثیر مستقیم در فضای منظری دارد
رئیس امور هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد صدرا یوسفی در خصوص جشنواره دیوارنگاری بیان کرد: دیوارنگاری یک بخش از جشنواره هنرهای شهری مشهد خانه بهار است و به جهت گستره‌ای که در سطح شهر دارد و تأثیری که به‌صورت مستقیم در فضای منظری در نقاط مختلف شهر می‌گذارد یکی از بخش‌های مهم و چشمگیر جشنواره است که همه‌ساله هنرمندان نقاش و گرافیست را به خود جذب می‌کند.
وی ادامه داد: ماسال‌های گذشته آثار بسیار خوبی را دریافت کردیم و بازخوردهای مردمی و گروه‌های مختلفی که این آثار را در سطح شهر می‌دیدند به ما این نکته را ازلحاظ اهمیت موضوع و دقت بر روی آثار گوش زد می‌کرد و با توجه به اینکه امسال چندین ماه زودتر شروع به کارکردیم، کار به‌صورت جدی‌تر و با تمرکز بیشتری دنبال شد.
خلق آثار باکیفیت توسط 16 هنرمند
رئیس امور هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد با اشاره به بخش‌های مختلف جشنواره دیوارنگاری افزود: ما در سه بخش دیوارنگاره را کلید زدیم که در بخش دیوارهای بزرگ‌مقیاس در محورهای شهری بزرگراه‌ها را مدنظر قراردادیم و در کنار این قسمت کارگاه دیوارنگاری را داشتیم که برای نخستین بار این کارگاه برگزار می‌شد، درواقع هشت محور را در نظر گرفتیم که موضوع آن توسط هیئت انتخاب، آماده‌شده بود که به 16 نفر هنرمند این محورها را معرفی کردیم و خوشبختانه با شرکت در 3 روز کارگاهی که در مشهد برگزار گردید آثار خلق شد و خروجی خوبی در این زمینه داشتیم.
یوسفی خاطرنشان کرد: یک رویداد نقاشی دیواری هم در پیش داریم که نزدیک به ایام پایان سال انجام خواهیم داد
امسال بیش از 40 نقطه را دیوارنگاری خواهیم کرد
رئیس امور هنری سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد تصریح کرد: امسال بیش از 40 نقطه را دیوارنگاری خواهیم کرد، همچنین تشویق ما بر این است که در بخش‌های مختلف جشنواره به‌ویژه در بخش‌های دانشجویی تمام‌کارها ازجمله طراحی و اجرا به‌صورت گروهی انجام شود تا کارها باکیفیت بهتری ارائه گردند.
وی در پایان عنوان کرد: امیدواریم با استفاده از رنگ و دیوارنگاری در نوروز سال آینده فضای بهتری در شهر داشته باشیم و حال مردم مشهد در این فضا شادتر باشد و به نشاط شهری کمکی کرده باشیم.
همچنین دبیر بخش دیوارنگاری جشنواره خانه بهار لادن اورنگی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: به نظر من بخش دیوارنگاری همچنین می‌تواند جاذب گردشگر باشد همان‌طور که در کشورهای آمریکایی و اروپایی تور بازدید از نقاشی دارند ما نیز باید از آن استفاده مثبت داشته باشیم و تلاش ما این است که جریان دیوارنگاری را به سمتی سوق دهیم که به‌جای کثرت و تعداد روی محتوا و کیفیت آن تأکید داشته باشیم.برای ارتقاء و بالا بردن مطلب یا موضوعی باید برای آن مطالعات نظری داشت، جشنواره خانه بهار در سه سال گذشته نیز با برگزاری سخنرانی‌ها و کارگاه‌های متفاوت به‌صورت سازمان‌دهی و برنامه‌ریزی‌شده برای ارتقاء تلاش می‌کند.
اورنگی ادامه داد: یکی دیگر از اهداف برگزاری بخش دیوارنگاری در جشنواره خانه بهار کاهش استرس برای لحظه‌ای در مخاطب بود، آوردن تصاویر طبیعت و تصاویری که با نوستالژی افراد در ارتباط است راهکاری برای کاهش استرس و تعمیم توجه می‌شود. این کار یکی از رویکردهایی است که قبل از شروع جشنواره روی آن مطالعاتی صورت گرفته و موضوعات بر اساس آن تعیین‌شده است.
دیوارنگاری تخصصی مددرسان تقویت هویت شهری
توسعه فیزیکی شهر مشهد بدون توجه به شاخص‌های محیطی، فرهنگی و زیباشناختی از یکسو و مدیریت چندگانه در ایجاد محیط مصنوع و بالاخره رقابت غیر کارشناسانه در تکثیر و نمایش تبلیغات فرهنگی- سیاسی- اجتماعی و خاصاً تجاری از سوی دیگر، متأسفانه امروزه کارکرد دیوارنگاری را به چالش کشانده و نقش آن‌ها در ساماندهی محیط بصری موردتردید قرار داده است. به همین منظور، ضرورت تشکیل کمیته‌های تخصصی زیر نظر اساتید از کارهای پراکنده ( از طریق مسابقات و فراخوان‌ها و برگزاری مناقصات و…) نمایان می‌شود. در حقیقت این جشنواره دیوارنگاری که باهدف ارائه الگوهای دیوارنگاری شهری منطبق بر ساختار زیباشناختی هویت اسلامی –ایرانی و منطبق بر هویت فرهنگی مشهد و منطبق بر ساختار کاربردی محیط اختصاصی دیوار و معماری همچون؛ تزئین، ایجاد تنوع، اطلاع‌رسانی، آموزش، تبلیغ و ارائه دیوارنگاره‌های هماهنگ با عناصر بصری منظر شهری در حال اجراست گامی مؤثر در جهت پر کردن چالش‌ها و خلاءهای موجود میان ساختار بصری محیط طبیعی و مصنوعی بوده و بر تقویت هویت شهری مدد می‌رساند.