خلاء نمایشنامه نویسی با جشنواره اقتباسی گام دوم شکسته شد
سرویس فرهنگ و هنر
در چهار دهه اخیر هنرهای نمایشی در بخش‌های مختلف رشد یافته است اما نمایشنامه‌نویسی همواره در خلاء بوده و این درحالی است که درام‌نویسی پایه و اساس هنرهای نمایشی است. جشنواره ملی نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم که با اعلام نفرات برگزیده آن به ایستگاه پایانی خود رسید در حالی به اجرا در آمد که بتواند این خلا را بشکند، در واقع طی این مدت درام و نمایشنامه‌نویسی به عنوان رویدادی مستقل در دنیای هنر و نمایش کمتر مورد توجه بوده تا جایی که حتی تا کنون جشنواره مستقلی در این حوزه برگزار نشده است اما برای نخستین بار در کشور در حوزه نمایش و تئاتر جشنواره‌ای ویژه نویسندگان کلید خورد جشنواره‌ای که در آن به نمایشنامه نویسان به عنوان بنیادین ترین بخش تئاتر و نمایش توجه شد.
جشنواره ملی نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم به همت انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی و با حمایت و مشارکت نهادهای مختلفی مانند مرکز هنرهای نمایشی کشور، انجمن نمایش کشور، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، حوزه هنری خراسان رضوی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان، در سه بخش صحنه‌ای، نوجوان و خیابانی انجام شد.
حمایت از تولید متون نمایشی ملی، اقتباس از کتب ادبیات ایران و جهان، بهره‌گیری از ابزار نمایش در راستای اشاعه فرهنگ اسلامی و ایرانی و همچنین کشف استعدادهای متعهد و جوان، اهداف برگزاری این جشنواره بود و این جشنواره مورد توجه فعالان این حوزه قرار گرفت.
این جشنواره از دو بخش نمایشنامه‌خوانی و مسابقه تشکیل شد که در بخش نمایشنامه‌خوانی آن ۱۱ نمایشنامه در حضور داوران در مشهد خوانش شد. در آیین پایانی جشنواره ملی نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم ضمن اعلام برگزیدگان، مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چند نفر از مسئولین برگزاری این جشنواره به ایراد سخنرانی پرداختند.
تحقق اهداف پیش روی بیانیه گام دوم انقلاب با جشنواره اقتباسی
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی جعفر مروارید با اشاره به محوریت بیانیه گام دوم انقلاب که از ویژگی‌های برجسته این جشنواره بود عنوان کرد: برگزاری این جشنواره همزمان با آغاز دهه پنجم انقلاب، از اقدامات مهم در تحقق اهداف پیش روی بیانیه گام دوم انقلاب و آشنایی جامعه به ویژه نسل جوان با ۴۰ سال فعالیتهای این نظام است.
فقط جشنواره نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم به شکل خاص به درام اهمیت داد
مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرام کرمی گفت : باید اعتراف کرد که در میان جشنواره‌هایی که در کشور برگزار شده، فقط جشنواره نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم به شکل خاص به درام اهمیت داد امیدوارم این امر تداوم داشته باشد و حمایت از درام‌نویسی و نمایشنامه‌نویسان یکی از راه‌های ورود به آگاهی برای مخاطب است.
وی با اعلام این خبر، نقش رویدادها و جشنواره‌های متنوع سراسر کشور را در رشد و اعتلا و توسعه تئاتر انکارناپذیر خواند.
او با اشاره به پیشینه و اهمیت نمایشنامه‌نویسی گفت: تئاتر جهان و آثار برگزیده نمایشی از زمان یونان باستان تا دوران معاصر متکی بر حوزه درام‌نویسی بوده است و ما اساسا تئاتر را با درام به عنوان عامل مهم شکل‌گیری یک اثر دراماتیک می‌شناسیم.
کرمی ضمن یادآوری ظهور درام‌نویسانی مهم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، افزود: آن‌ها در همان ابتدای دهه ۶۰ نقش خود را در تئاتر کشور به‌خوبی نشان دادند. با این حال، نمی‌توان به این نکته بی‌توجه بود که ظهور نمایشنامه‌نویسان در آن زمان، به جریانی فعال و مؤثر نینجامید و دراین‌باره سهم زیادی از این امر به ما در حوزه مسئولیت اجرایی برمی‌گردد که نتوانستیم برای رشد بنیادی‌ترین اصل حوزه هنرهای نمایشی برنامه‌ریزی کنیم.
مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم که تئاتر برای آگاهی است و یکی از راه‌های ورود به آگاهی برای مخاطب، حمایت از جریان درام‌نویسی و نمایشنامه‌نویسان است.
مظلوم‌ترین وجه هنر، فرهنگ و ادبیات نویسندگی است
نویسنده و عضو هیئت داوران این جشنواره سید مهدی شجاعی گفت: مظلوم‌ترین وجه هنر، فرهنگ و ادبیات در کشور ما که اصلی‌ترین وجه آن نیز هست نویسندگی است.
وی محدود نبودن آثار ارسالی به مرزهای جغرافیایی، سیاسی و … را نکته مثبت این جشنواره دانست و اضافه کرد: این جشنواره نشان داد کارهای بزرگ را انسان‌های بزرگ انجام می‌دهند در حالی که بسیاری از اتفاقاتی که در کشور ما می‌افتد ناشی از این است که کارهای بزرگ به دست افراد کوچک سپرده می‌شود.
این نویسنده ابراز امیدواری کرد: که در این جشنواره صرفا برندگان دیده نشوند بلکه اتفاق مهم بعد از این و برای کسانی نیز که مقام نیاوردند رخ بدهد. شجاعی اظهار کرد: باید کسانی که استعداد و قابلیت دارند زیر نظر مربیان و نویسندگان پیش‌کسوت رشد کنند و ارتقا یابند. کشف استعدادها و توجه و پرداختن به آن‌ها و رشد و اعتلایشان از اهداف جدی جشنواره نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم است.
زنده بودن تمدن تئاتر در مشهد
در بخشی دیگر از برنامه، دبیر علمی این رویداد سعید تشکری از تلاش‌های بسیارِ دست‌اندرکاران جشنواره برای آوردن صداهای مختلف از سطح کشور به شهر مشهد یاد کرد و گفت: تمدن تئاتر در شهر مقدس مشهد همچنان زنده است.
مشهد قطب اصلی تئاتر کشور
همچنین رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره گام دوم محمدعلی چمی‌گو، مشهد را قطب اصلی تئاتر کشور معرفی کرد و یادآور شد: دبیرخانه جشنواره نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم به دستور آتش‌به‌اختیار رهبر معظم انقلاب آغاز به کار کرد.
او ادامه داد: این دبیرخانه به ۲ منظور فعالیت خود را ادامه خواهد داد. نخستین هدف آن ادامه این حرکت است که مورد تشویق استادان قرار گرفت. مأموریت دوم ما این است که سال آینده دست‌کم ۵ اجرا از نمایشنامه‌‌های منتخب جشنواره روی صحنه تئاتر کشور برود.
اعلام برگزیدگان جشنواره
در انتها، دبیر جشنواره مرتضی ملتجی گفت: در یک سال گذشته و در مرحله اول، ۱۸۴ طرح و ایده نمایشی و در مرحله بعد ۵۴ نمایشنامه مکتوب به دبیرخانه رسید تا کار بررسی آثار و انتخاب کارهای برتر صورت گیرد. به این ترتیب، در آیین پایانی جشنواره ملی نمایشنامه‌نویسی اقتباسی گام دوم، هیئت داوران متشکل از نادر برهانی مرند، سعید تشکری، شهرام زرگر، سیدمهدی شجاعی و نصرا… قادری، برگزیدگان هر بخش را به این شرح اعلام کردند:
در بخش نمایشنامه‌نویسی بزرگ‌سال، مریم رمضانی برای نمایشنامه «معماری مارگریتا» شایسته تقدیر، و محمود مرادی جهان برای «پدری شبیه پسر» و سعید بادینی برای نمایشنامه «شهربانو» به طور مشترک نفرات سوم شدند. محمد اسکندرزاده برای «شنا در رؤیای مردی در تبعید ابدی» و محمد عارف برای «مزارشریف» مشترکا جایگاه دوم را کسب کردند. جایزه نفر اول این بخش به لیلی عاج برای نمایشنامه «کجایی ابراهیم؟» تعلق گرفت.
در بخش موسیقی، مهدی حسنی برای نمایش «یک جور دیگه یعنی همین» و در بخش اکت‌خوانی، رها جعفری برای نمایش «خاخام» نفرات برگزیده اعلام شدند. همچنین پرستش سلطانی با نمایش‌های «فرنگیس» و «شهربانو» جایزه نفر برگزیده بخش خوانشگر زن را به خود اختصاص داد. در قسمت خوانشگر مرد، علی ضمیری برای نمایش‌های «شنا در رؤیای مردی در تبعید ابدی» و «شهربانو» و سعید صادقی برای نمایش «تردست» جایگاه نفر اول را شریک شدند.
امیراحسان امیرپور برای نمایش «یک جور دیگه یعنی همین» در بخش خوانش‌گردانی عنوان اول را به دست آورد. همین نمایش برنده جایزه بهترین خوانش نمایشنامه نیز شد.
در ادامه اعلام برگزیدگان، بتول پادام برای نمایشنامه «تارا» در بخش نمایشنامه‌نویسی نوجوان و سیدجواد اشکذری، نویسنده پیش‌کسوت روزنامه شهرآرا، با نمایشنامه «عکاس‌باشی» در نمایشنامه‌نویسی خیابانی به عنوان برگزیده دست پیدا کردند.
در این برنامه، از شادی غفوریان و علی حاتمی‌نژاد به عنوان ۲ درام‌نویس استان خراسان رضوی تجلیل شد. همچنین کمال‌الدین غراب و محمدحسین زاهدی نامقی، پیش‌کسوتان تئاتر و نمایشنامه‌نویسی مشهد و استان، مورد تقدیر قرار گرفتند.
اجرای بخشی از کتاب «سلام بر ابراهیم»، برگرفته از خاطرات شهید ابراهیم هادی، و مراسم گرامیداشت یاد و خاطره این شهید و تجلیل از خانواده ایشان از دیگر قسمت‌هایی بود که در این آیین اجرا شد.