مامان اگر جنگ بشه چی؟
عاطفه خوافیان
امنیت روانی در کودکان عبارت است از داشتن شرایط مناسب برای رشد ذهنی و شخصیتی کودکان و دور بودن آنها از انواع آسیب‌های احتمالی فیزیکی و یا روان شناختی. به گونه‌ای که یک کودک در فضای خانواده یا در اجتماع و یا حتی در مدرسه بدون ترس از بروز هر نوع آسیب احتمالی بتواند در آن فضاها حضور داشته و از بودن در آن فضاها لذت ببرد. لذا توجه به عوامل تأثیر گذار بر ایجاد و حفظ امنیت روانی کودکان و آسیب‌ها و تبعاتی که ناشی از عدم وجود چنین احساسی است، توجه بسیاری از کارشناسان و متخصصان این حوزه را برای ارائه راهکارهایی مؤثر به خود جلب کرده است.
یک جامعه‌شناس می‌گوید: این روزها به وفور از طرف کودکان از والدین و بزرگترها پرسیده میشود و می تواند حاکی از اضطراب و احساس ناامنی کودکان در نتیجه حادثه اخیر باشد.
به گزارش صبح امروز طاهره جعفری می‌افزاید:پیش از اینکه به روشهای مقابله با این احساس ترس و نگرانی در کودکان بپردازم، ضروری است، دو مفهوم “نا امنی” و “احساس نا امنی” را تعریف و از یکدیگر تفکیک کنم.
نا امنی و احساس نا امنی
وی تصریح می‌کند: نا امنی عبارت است از وضعیتی واقعی که ممکن است یکی از وجوه امنیت به خطر بیفتد، امنیت جانی، امنیت غذایی، امنیت جغرافیایی و … بنابراین گریز از موقعیت های نا ایمن امر مهمی است.
جعفری بیان می‌کند: اما مفهوم ” احساس نا امنی” عبارت است از نگرش و ذهنیت فرد درباره شرایط نا ایمن. به عبارت دیگر ممکن است اصلا موقعیت واقعی ناامن وجود نداشته باشد ولی ما به دلایلی در این مورد نگران هستیم.
وی اظهار می‌کند: هر یک از ما شاید در طول عمر خود اصلا مورد کیف قاپی یک‌موتور سوار قرار نگرفته باشیم یا حداکثر یک بار، چنین تجربه ای داشته باشیم ولی بی تردید تعداد زیادی از ما هنگام تردد در خیابان و پیاده رو با شنیدن صدای موتور سیکلت خود را به کناری میکشیم و کیف و وسایل خود را محکم نگه میداریم. کیف قاپی واقعی همان نا امنی و احساس نگرانی در این مورد، احساس نا امنی می باشد که به مراتب آزار دهنده تر است.
جعفری ادامه می‌دهد: پس باید در زندگی بیش از پیش در مدیریت ترس و احساس نا امنی های مختلف تلاش کنیم.
کودکان و احساس نا امنی از شروع جنگ
وی درخواست می‌کند: خانواده های گرامی تا حد ممکن کودکان را از دریافت اطلاعات و اخباری که حاوی پیام های خشونت بار و تهدید آمیز است و به تکرار از رسانه های مختلف در حال انتشار است، دور نگه داریم.
سعی کنیم در حضور کودکان این مباحث را کمتر طرح کنیم یا اصلا طرح نکنیم.
جعفری ابراز می‌کند: به کودکان اطمینان بدهیم که ما به اندازه کافی قوی هستیم و میتوانیم از خانواده و کودکمان مراقبت کنیم.
وی می‌افزاید: به کودکان بگوییم که این امور مربوط به دنیای بزرگترهاست و بهتر است به این موارد فکر نکنند.
اخبار جنگ را با صدای اهسته گوش دهید
این جامعه شناس توضیح می‌دهد: ترجیحا اخبار مرتبط با حوادث مختلف که احساس نگرانی همراه دارد را در ساعات خواب کودکان و با صدای آهسته تر تلویزیون، رادیو و … گوش بدهیم.
وی اظهار می‌کند: بهتر است با زبان کودکانه تفاوت حادثه و ترس از حادثه را برای کودکان شرح بدهیم و از کودکان بخواهیم که نشخوار ذهنی در این رابطه نداشته باشند.
جعفری تاکید می‌کند: لطفا مراقب دنیای کودکان باشیم تا بتوانیم شخصیت های ناب تری پرورش دهیم.
آسیب‌های ناشی از عدم امنیت روانی در کودکان
علی اکبر ارجمندنیا، روان شناس و استاد دانشگاه می‌گوید: اگر کودکی از امنیت روانی لازم برخوردار باشد، طبعاً می‌تواند در زمینه‌های مختلف رفتاری- ارتباطی و تحصیلی و نیز در حوزه‌های مختلف، زندگی بهتری، رشد بهتری و احساس آرامش بیشتری داشته باشد. در مواقعی که احساس نا امنی در بچه‌ها وجود دارد، فعالیت‌های ارتباطی و اجتماعی آنها محدود میشود و در حوزه مسائل تحصیلی با مشکل برخورد می‌کنند و دچار اضطراب‌های مختلف، افسردگی و مشکلات مختلف روان شناختی می‌شوند.
وی بیان می‌کند: احساس نا امنی و تأثیرات آن، فقط در سطح کودکی باقی نمی‌ماند. اگر فردی در دوران کودکی احساس نا امنی شدیدی کند، این امر باعث میشود که وی نتواند متناسب با سن اش رشد کند. به مرور این فرد در بزرگسالی با چالش بزرگی مواجه خواهد شد. برای مثال افرادی که نمی‌توانند ارتباطات خود را با والدین شأن تنظیم کنند و استقلال فردی و اجتماعی در سن خود کسب کنند، معمولاً در بزرگسالی دچار مشکلات اضطرابی می‌شوند و به راحتی نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند. دخترانی که احساس نا امنی می‌کنند نمی‌توانند همسران و مادران خوبی باشد و پسرانی که احساس نا امنی می‌کنند، نخواهند توانست همسران و پدران خوبی باشند و فعالیت‌های اجتماعی این افراد در سطح جامعه هم تحت تأثیر این احساس نا امنی قرار می‌گیرد.
این روان شناس می‌افزاید: عدم وجود امنیت روانی می‌تواند آسیب‌های متنوعی برای کودکان ایجاد کند. طبعاً انتظار داریم کودکان در دوران کودکی از عهده یکسری از تکالیف وابسته به سنشان برآیند و این تکالیف وابسته به سن امکان ارتباط گرفتن با اطرافیان، داشتن تفکر خلاق و جست و جو گر و استفاده از توانمندی‌های ذهنی برای کسب دانش، ایجاد ارتباط با دوستان و هم کلاسی‌ها و مهمتر از همه اینها لذت بردن از زندگی است. اگر عدم احساس امنیت اتفاق بیفتد طبیعی است که در موفقیت کودکان در برآوردن این چالش‌ها تأثیر گذار میشود و رشد آنها را چه به لجاظ جسمی و چه رشدی و عاطفی به تأخیر و یا بن بست می‌اندازد. و این امر باعث ایجاد یکسری نگرانی‌ها نه تنها در میان کودکان بلکه برای خانواده‌های آنها هم میشود.