چهل بازه و چهل مدعی

 

اراضی چهلبازه با مساحت 115 هکتار از پل نمایشگاه تا پل دانشجوی مشهد کشیده شده است. این اراضی اکنون چندین مدعی دارد و 15 سال است که سند آن در گیرودار راهروهای دادگاه ها است. شرکت چهلبازه وابسته به سازمان جهاد سازندگی، ستاد فرامین امام، بنیاد شهید و امور ایثارگران، شهرداری مشهد و سازمان آب منطقه ای مدعیان این ملک هستند. اراضی چهلبازه در گذشته متعلق به فردی به نام محمدیان خراسانی بوده که اموالش به دلیل غیرقانونی بودن پس از انقلاب مصادره شده بود.

بنابر اصل 49 قانون اساسی محمدیان خراسانی به دفاع از خود برای بازپسگیری بخشی از اموال مصادره شده که به طور شرعی و قانونی به دست آمده بود پرداخت. در نهایت بین دستگاه قضایی و این فرد صلح نامه ای با شرط اهدای 80 درصد اموال به بنیاد شهید و امور ایثارگران امضا شده و این فرد مجاز به فروش 20 درصد باقی مانده اموال خود شد. در سال 77 سازمان مسکن و امور شهرسازی حکم به دولتی بودن این زمین داد که با ارائه مدارک و اسناد کافی توسط محمدیان خراسانی مبنی بر خرید زمین از نوه حاج حسین ملک دادگاه به نفع ایشان رای داده و محمدیان خراسانی مجددا بعنوان مالک زمین شناخته شد.

خرید اراضی توسط سازمان جهاد سازندگی

در سال 82 موسسه اقتصادی ایثارگران سازمان جهاد سازندگی که بعدها به شرکت چهلبازه تغییر نام داد اراضی چهلبازه را به قیمت 7 میلیارد تومان به طور قانونی از این فرد که مجاز به فروش 20 درصد باقی مانده اموال خود بود برای فروش به 5 هزار نفر از کارمندان خود خریداری کرد. ستاد اجرایی فرامین امام در یک پنجم این اراضی به عنوان خمس زمین شریک سازمان جهاد سازندگی بوده است.

ورود سازمان آب و تملک اراضی

سازمان آب منطقه ای خراسان سه ماه پس از این معامله اراضی چهلبازه را به پنج پلاک قطعه بندی کرد و این پنج پلاک را با وجود تعلق داشتن به شرکت چهلبازه به نام حریم رودخانه و زمین دولتی به نام سازمان آب سند زد. این سازمان 60 متر را به عنوان حریم رودخانه در نظر گرفت.

طبق ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب حریم و بستر رودخانه در اختیار وزارت نیرو است. با در نظر گرفتن 60 متر برای حریم رودخانه همچنان بخش زیادی از زمین باقی می ماند که در بستر رودخانه قرار ندارد و در اختیار نهادهای دولتی نیست. اما این سازمان با تغییر کاربری و با استناد به ماده 10 آیین نامه تعیین حریم رودخانه ، یکی از پلاک های اراضی چهلبازه را علی رغم ادعای اولیه مبنی بر دولتی بودن به اعضای تعاونی مسکن خود فروخت. لازم به ذکر است ماده فوق به دلیل وضع مقررات خارج از حدود اختیار وزارت نیرو توسط رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری باطل شده است.

اجاره اراضی به شهرداری

سازمان آب منطقه ای همچنین در سال 84 طی قراردادی اراضی چهلبازه را به شهرداری مشهد اجاره داد. هم اکنون شهرداری یکی دیگر از مدعیان این ملک است.

طرح شکایت شرکت چهلبازه

شرکت چهلبازه که به طور قانونی زمین ها را خریداری کرده بود در دیوان عدالت اداری علیه سازمان آب شکایت کرد و پیگیری این شکایت از سال 82 تا 89 ادامه داشت. تا این که بالاخره رای دادگاه مبنی بر تملک غیرقانونی اراضی چهلبازه توسط سازمان آب صادر شد. هیئت هفت نفره دادگاه اصل 49 که متشکل از هفت نفر از اعضای منتخب ولایت فقیه برای صدور حکم شرعی اموال مصادره شده است نیز با بررسی پرونده چهلبازه این حکم را تایید کرد.

مصادره اراضی به نفع بنیاد شهید و امور ایثارگران

پس از صدور رای دادگاه، بنیاد شهید و امور ایثارگران که متولی اموال مصادره شده است با نظر به عدم انجام تعهدات محمدیان خراسانی در معرفی کامل 80 درصد اموال خود حکمی مبنی بر مالکیت این بنیاد بر تمام اراضی چهلبازه صادر کرد.

پس از صدور این حکم با توجه به شرعی و قانونی بودن خرید زمین توسط سازمان جهاد سازندگی از شخص محمدیان خراسانی بین این سازمان و بنیاد شهید و امور ایثارگران مذاکراتی صورت گرفت و در نهایت علی رغم این مسئله که سازمان جهاد سازندگی تمام اراضی را به طور قانونی خریداری کرده بود تنها 52.5 درصد آن به این سازمان تعلق گرفت و بقیه به نفع بنیاد شهید و امور ایثارگران مصادره شد.

پیگیری مجدد سازمان آب

پس از صدور رای دادگاه مبنی بر غیرقانونی بودن تملک سازمان آب بر اراضی چهلبازه و مصادره شدن حدود نیمی از زمین به نفع بنیاد شهید و امور ایثارگران و تعلق نیمی دیگر به سازمان جهاد سازندگی بود که سازمان آب خود را موظف به دادن معوض به اعضای تعاونی مسکن خود در عوض پلاک فروخته شده کرد و پس از آن مجددا ادعای دیگری برای تملک بر اراضی بر مبنای بودن در حریم رودخانه مطرح کرد.

نامه نگاری ها و توقیف اراضی توسط دادستان

در سال 96 با پیگیری مجدد سازمان آب علی رغم حکم دادگاه مبنی بر غیرقانونی بودن تملک سازمان آب بر اراضی چهلبازه دادستان کل کشور حکم توقیف اراضی چهلبازه را صادر کرد و پس از وقوع سیل در سال گذشته بود که دادستان مشهد نیز با توجه به پیگیری سازمان آب حکمی مبنی بر توقیف این اراضی و عدم تعلق آن به بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان جهاد سازندگی را صادر کرد.

علی رغم ماده هشت قانون آیین دادرسی مدنی که بر اساس آن هیچ مقامی نمی تواند جلوی رای صادر شده دادگاه را بگیرد این نامه نگاری ها صورت گرفت و در این نامه ها و احکام صادرشده از سوی دادستان بر عدم اجرای رای دادگاه تاکید شد. اما در نهایت چهار پلاک از اراضی توسط دادگاه باطل شد و یک پلاک باقی مانده که سازمان آب به اعضای تعاونی مسکن خود فروخته است در حال بررسی است.

درخواست بررسی مجدد رای دادگاه

چندی پیش مجددا با پیگیری های سازمان آب برای توقیف اراضی چهلبازه به بهانه پیشبینی وقوع سیل وزیر نیرو و استاندار خراسان رضوی در نامه هایی به رییس قوه قضاییه طبق ماده 477 قانون اساسی درخواست بررسی مجدد رای دادگاه به نفع این سازمان را دادند که با دستور رییس قوه قضاییه در حال بررسی مجدد توسط هیئت هفت نفره دادگاه اصل 49 متشکل از نمایندگان منتخب ولایت فقیه است.

چند سوال

لازم به ذکر است پیگیری های آب منطقه ای  برای پیش بینی وقوع سیل و توقیف اراضی چهلبازه فقط برای اراضی پل نمایشگاه تا پل دانشجو است و این سازمان برای ادامه مسیر رودخانه که عرض آن بعد از پل دانشجو به شدت کم می شود هیچ گونه پیگیری ندارد. آیا واقعا این پیگیری ها برای سیل است یا چشم طمع عده ای به این زمین ها دوخته شده است. اگر واقعا سازمان آب این پیگیری ها را برای وقوع سیل انجام می دهد ایا نباید ادامه ی مسیر رودخانه بعد از پل دانشجو را نیز مد نظر داشته باشد

چرا این سازمان طبق ساماندهی که خود انجام داده و فقط 60 متر را به عنوان حریم رودخانه در نظر گرفته اکنون بعد از رای اولیه دادگاه علیه سازمان آب درخواست توقیف کل زمین به نفع خود به بهانه بودن در حریم رودخانه را دارد.

آب منطقه ای حاضر به مصاحبه نشد

البته برای شنیدن نظرات و پاسخ ای آب ممنطقه ای خراسان رضوی پیگیری شد اما مدیرعامل آب منطقه ای خراسان رضوی در این باره حاضر به مصاحبه نشد.

اگر رای دادگاه اصل 49 به نفع بنیاد شهید و امور ایثارگران و شرکت چهلبازه باشد باید سازمان آب زمین های معوضی که در عوض پلاک فروخته شده به اعضای تعاونی مسکن خود داده است را برگرداند. اما در صورتی که رای دادگاه به نفع سازمان آب باشد امیدواریم دوباره این سازمان با تغییر کاربری زمینی که ادعای دولتی بودن آن را دارد و در نظر گرفتن تنها 60 متر برای حریم رودخانه و فروش باقی قطعات آن به اعضای خود و یا اجاره دادن آن، این همه پیگیری و ادعا برای پیش بینی وقوع سیل را فراموش نکند.

15 سال، 5 هزار سهامدار معترض

در این بین 15 سال است که 5 هزار نفر سهامدار شرکت چهلبازه متعلق به سازمان جهاد سازندگی که این اراضی را به طور قانونی خریداری کرده اند نسبت به ادعای سازمان آب مبنی بر تملک و توقیف اراضی و ندادن زمین معوض به ایشان به جای چهلبازه و این که هر روزه به مدعیان این زمین ها اضافه می شود معترض اند.