دست صداوسیما در جیب صندوق توسعه ملی
سرویس اقتصاد
صندوق توسعه ملی ایران یک نهاد حکومتی است که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. حساب ذخیره ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایرو کاهش تلاطم‌های ارزی دارد.
بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است، که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیش‌بینی شده کاهش پیدا کند. همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تأمین کسری ناشی از عواید غیرنفتی بودجه عمومی ممنوع است.
سهم صندوق توسعه ملی از بودجه 99 واقعی نیست
طبق قانون باید سالانه سهمی از درآمدهای نفتی به صندوق توسعه ملی واریز شود که در قانون برنامه پنجم، این رقم ۲۰ درصد تعیین شد و باید سالانه تا سه درصد به آن اضافه می‌شد، اما در قانون برنامه ششم توسعه کف رقم واریزی ۳۰ درصد شد و باید در ادامه هر سال دو درصد به این رقم اضافه شود.
آنچه طی این سال‌ها اتفاق افتاده با توجه به کاهش درآمدهای نفتی و کمبود منابع دولت، سهم صندوق توسعه ملی نیز به روال قانونی پرداخت نشده است. این در حالی است که دولت برای سال آینده پیشنهاد واریز ۲۰ درصد از درآمد نفت را به صندوق توسعه ملی مطرح کرده است.
در سال جاری نیز ۲۰ درصد از منابع نفتی به صندوق توسعه ملی واریز می‌شود، در حالی که این رقم در سال اول اجرای برنامه ششم توسعه که سال ۱۳۹۶ بود باید ۳۰ درصد، سال ۱۳۹۷ حدود ۳۲ و در سال جاری به ۳۴ درصد می‌رسید که در سال آینده ۳۶ درصد باشد.
از منابع نفتی سال آینده در کنار ۲۰ درصد صندوق توسعه ملی ۱۴.۵ درصد برای شرکت ملی نفت ایران از کل صادرات نفت خام و مایعات گازی و سهم ۱۴.۵ درصد شرکت‌های دولتی تابعه وزارت نفت از وزارت خالص صادرات گاز طبیعی تعیین شده است.
دولت از صندوق توسعه ملی برداشت می‌کند
با توجه به شرایط خاص بین‌المللی در سال‌های گذشته و کاهش درآمدهای نفتی در برخی سال‌ها دولت با ارائه‌ی پیشنهاد واریز ۲۰ درصد و دریافت مجوزهای لازم این مبلغ را از درآمدهای نفتی به حساب صندوق پرداخت کرده است. درعین حال که کاهش درآمدها موجب شده تا دولت در طی سال با دریافت مجوزهای لازم نسبت به دریافت تسهیلات و برداشت از منابع صندوق توسعه ملی اقدام کند.
در این شرایط در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ حدود ۳.۴ میلیارد دلار برای تخصیص ۱۰ بخش تعیین شده است که یکی از آنها برای صداوسیما است که البته این تبصره در سال گذشته و امسال در قانون بودجه قرار داشت.
آنچه که حائز اهمیت است اینست که با توجه به گله‌هایی که مقام معظم رهبری در رابطه با وضعیت صندوق توسعه ملی داشتند و اخیرا اعلام کردند که “صندوق بی‌اثر شده و دولت‌ها همواره برای برداشت از منابع و دریافت مجوز آن درخواست و التماس دارند”، آیا باز هم قابل توجیه است که از منابع صندوق برای کمبودهای منابع مالی برداشت شده یا این‌که حدود ۱۵۰ میلیون یوروی آن سالانه به صداوسیما اختصاص پیدا کند؛ آن هم در شرایطی که ریال این مبلغ قابل توجه بوده و دولت می‌تواند در مناطق محروم به کار گیرد. در عین حال که در اساسنامه صندوق نیز چنین مصرفی وجود ندارد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری که طبق سنت معمول سازمان برنامه و بودجه، یک روز پس از ارائه لایحه بودجه به مجلس، به میزبانی سازمان با حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه و برخی معاونان وی برگزار شد؛ در این باره توضیح داد که در سال آینده حدود هشت میلیارد دلار از منابع نفتی به صندوق توسعه ملی واریز خواهد شد و ۱۶ میلیارد دلاری که قرار است از محل مازاد صندوق در اختیار دولت قرار بگیرد به صورت تسهیلات خواهد بود.
محمدباقر نوبخت در رابطه با صداوسیما نیز گفت: برداشت از منابع صندوق برای صداوسیما در لایحه بودجه و با تصویب مجلس شورای اسلامی بوده و این مجوز نیز از سوی رهبری صادر شده است به هرحال مقام معظم رهبری به منابع صندوق بسیار حساس هستند و هرگونه برداشتی به طور حتم با صدور مجوز از سوی ایشان انجام خواهد شد.