سیب‌هایی که خاک می‌شوند
انسیه سروش
یک کشاورز ماه‌ها به صورت شبانه روزی خودش و حتی خانواده‌اش زحمت می‌کشند تا در پایان زمان برداشت محصول با گرفتن دستمزد خود بتواند چند ماهی بدون دغدغه معاش، زندگی کند و دوباره برای کاشت محصول جدید تلاش خود را آغاز کند.
اگر از تمام دلواپسی‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به شرایط طبیعی و غیر طبیعی برای به بار نشستن محصولاتشان بگذریم، بعد از برداشت محصول نگرانی جدیدی به آنها اضافه می‌شود و آن اینکه آیا این محصول خواهانی خواهد داشت یا نه؟
در یکی از روستاهای اطراف شهرستان درگز به نام میان‌ده که سیب آن دارای کیفیت بالا و معروف به سیب دربندی است، نگرانی شب و روز را از روستاییان گرفته وآنها را وادار کرده است که حاصل دسترنجشان با بهایی بسیار کمتر از آن چه که باید به خریداران بفروشند و یا شاهد از بین رفتن آن باشند. بر همین اساس سعی کردم این موضوع را از جنبه‌های مختلف بررسی کنم.
خریدار نداریم
باغ‌داری در گفتگو با خبرنگار روزنامه صبح امروز گفت: علی رغم کیفیت بالای سیب‌های این منطقه به دلیل مسیر سخت و صعب العبور خریداری زیادی نداریم و مجبور هستیم محصولات خود را با قیمتی پایین‌تر از نرخ واقعی آن بفروشیم. امسال با کسادی بازار ضرر ما هم بیشتر شده و همان تعداد معدودی از خریداران که مراجعه می‌کنند به دلایل مختلف از خرید صرف نظر می‌کنند و وقتی دلیل را می‌پرسیم شرایط نابسامان و نوسان قیمت‌ها و عدم صادرات را بهانه می‌کنند.
از یکی از باغ‌داران در مورد سردخانه پرسیدم که در پاسخ گفت: قرار است سردخانه‌ای احداث شود که هنوز هم افتتاح نشده‌است اما باز هم وجود این سردخانه کمکی به ما نمی‌کند چراکه مسئله مسیر سخت و صعب العبور است و وجود سردخانه در این منطقه اساسا اشتباه است. درواقع مردم تفاوتی بین اینکه محصولاتشان در باغ بماند یا به این سردخانه برده شود احساس نمی‌کنند.
یکی دیگر از این باغ‌داران که بخشی از محصول خود را به خریدارانی که از طرف کمرگ و نماینده مجلس معرفی شده‌بودند، فروخته بود گفت: بخش کوچکی از محصول منطقه به این شکل فروخته می‌شود. نماینده مجلس به جای اینکه در لحظه آخر و نزدیک به خرابی میوه‌ها مشتری بیاورد راه را برای فروش مردم باز کند و سیب را به عنوان محصول کلیدی شهر خود در رایزنی‌های مختلف و در تمام طول سال معرفی کند.
مردم منطقه از مسئولین بخاطر کم‌توجهی به این منطقه گله داشتند و عدم رسیدگی به راه‌ها را یکی از دلایل عدم رفت‌و‌آمد افراد دیگر و دیده نشدن این منطقه می‌دانستند.
بعضی از باغ‌داران این منطقه امسال دیگر محصول خود را از درختان جمع نکرده‌اند که حداقل هزینه کارگر پرداخت نکنند درحالی که درواقع هزینه‌هایی که صرف کود، آب و سایر موارد تا رسیدن محصول شده‌است، از بین رفته‌است.
بازهم داستان مسیر حمل‌ونقل
با چند نفر از خریداران صحبت کردیم که در چند مورد اتفاق نظر داشتند. عده‌ای از افزایش قیمت‌ها گفتند و اینکه با توجه به هزینه‌های حمل و نقل، دستمزد کارگران، خرید جعبه و کرایه سردخانه خرید برایشان سودی ندارد و امسال خرید کمتری داشتند و یا اصلا خرید نکردند.
چند تن از خریداران دلیل کاهش خرید از منطقه مورد نظر را وجود لکه‌های سیاه بر روی سیب‌هاخواندند و اینکه بعضی از باغ‌داران به دلیل عدم سم‌پاشی در مقابل آفت لکه سیاه نتوانستند محصولات خود را از این آفت حفظ کنند. قطعا چنین محصولی خواهانی نخواهد داشت و ارزش صرف کردن هزینه‌های گزاف نگهداری را ندارد.
مردم این منطقه همبستگی و اتحاد ندارند
نماینده مردم درگز در مجلس شورای اسلامی ضمن گله‌مندی از روستاییان بابت عدم همکاری‌های لازم گفت: مردم این منطقه
همبستگی و اتحاد ندارند و برخلاف تلاش من حاضر نشدند برای رفاه خود یک تعاونی تشکیل بدهند.
عبدا… حاتمیان با اشاره به اینکه امسال حدود 700 نفر خرده تولید‌کننده سیب داریم گفت: علاوه برسیب که بین 15هزارتن تا 20هزار تن تولید شده و به فروش نرسیده است، برنج و پیاز هم هر کدام در حدود 2 تا 3 هزار تن فروخته نشده‌است.
وی افزود: روستاییان هیچ تلاشی برای فروش محصول خود ندارند و هرساله ما با هماهنگی گمرک مرزی لطف آباد، آستان قدس رضوی و جهاد کشاورزی خریداران و صادرکننده‌ها را به منطقه برده و محصول کشاورزان را به آنها می‌فروشیم.
وی افزود: روستاییان حتی در خصوص سردخانه‌ای که با پیگیری ویژه من احداث شده، تبلیغات منفی می‌کنند و از وجود آن بهره نمی‌برند. آنها به توصیه‌های من بی‌توجه هستند واین موضوع نتیجه‌ای جز ورشکستگی نخواهد داشت. بارها به آنها توصیه کرده‌ایم که باید برای محصولات خود مشتری کلی پیدا کنند و یا سعی کنند با هم متحد و با یک برند خاص وارد تعامل با میادین شهر‌های بزرگ شوند و محصولات خود را بفروشند.
حاتمیان گفت: علی رغم استیصال کشاورزان در خصوص به فروش نرفتن محصولاتشان امسال نیز همچون سال‌های گذشته به همت مدیر کل گمرک تعدادی از تاجران به منطقه رفتند و سیب‌ها را با توجه به کیفیت آنها قیمت‌گذاری کردند. به این ترتیب که سیب درجه یک کیلویی 2500 تومان، سیب درجه دو کیلویی 1800 تومان و سیب درجه سه کیلویی 900 تومان را خریداری کنند.
نجات باغ‌دار وحفظ منافع ملی
نفر بعدی که در این رابطه به گفت‌و‌گو با او نشستیم رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد است که با هر دو طرف این موضوع ارتباط دارد و بی‌طرف سخن می‌گوید.
رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد گفت: این مشکل در مناطق دیگر مثل منطقه فریمان و باجگیران نیز وجود دارد و از بخش‌داری و گمرک آنجا با تماس گرفتند و خواستار قیمت‌گذاری و خرید محصول باغ‌داران شدند.
حیدر ساکن برجی در ادامه افزود: مشکل اساسی این است که به دلیل شرایط مساعد آب‌و‌هوا سیب زیادی تولید شده‌است و از طرفی به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و مصرف آنها تقاضای این محصول نسبت به سال‌های گذشته کاهش داشته‌است، از طرفی باغ‌داران انتظار دارند همانند سال‌های گذشته محصول خود را بفروشند و این کاهش قیمت را نمی‌پذیرند.
وی خاطر نشان کرد: عدم برنامه‌ریزی و یا حتی تاخیر در برنامه‌ریزی، عدم ارائه راهکار مناسب از طرف دولت، بی‌توجهی به تناسب بین مقدار تولیدی و مصرفی، نوع توزیع و عدم وجود انگیزه صادرات برای بخش خصوصی سبب اتفاقاتی نظیر این می‌شود.
وی تصریح کرد: در چنین مواقعی برای نجات باغ‌دار وحفظ منافع ملی باید جهاد کشاورزی و دولت شرایط را برای صادرات فراهم کنند تا این حجم عظیم محصول از حالت راکدی خارج شود.
ساکن افزود: راهکار این مسئله این است که جهاد کشاورزی بعد از دریافت مجوز از دولت، مشوقی برای صادرات در بخش‌های خصوصی در نظر بگیرد و البته به تعهدات تشویقی خود نیز عمل کند و یا به پوشش تولید فرآورده‌های سیب مثل کمپوت، آبمیوه و.. بپردازند.
سخن پایانی
واضح است که در این بین علاوه بر باغ‌داران که سرمایه و عمر خود را صرف محصولاتشان می‌کنند مردم هم متضرر می‌شوند چراکه کود و آب یارانه‌ای و… صرف محصولاتی شده‌است که در نهایت پای درختان خود دفن می‌شوند.
تلاش ما بر این است که با پیگیری این موضوع از مقامات مسئول جلوی اتلاف سرمایه‌های ملی و زحمات باغ‌داران را بگیریم و با پرداختن به درد این قشر تلاش‌گر رسالت رسانه‌ای خود را به انجام برسانیم.