تعیین پاداش برای اخلال در کار سپاه
علی روغنگران
در حالی که فرانسوی‌ها در لحظات آخر تلاش می‌کردند مقامات آمریکایی را به صدور معافیت نفتی برای ایران مجاب کنند، وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای، بار دیگر تحریم‌های نسبتا گسترده‌ای علیه صنعت نفت و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. به موازات این تحریم‌ها، آمریکا پیشنهاد فرانسه برای موافقت با راه اندازی خط اعتباری 15 میلیارد دلاری برای ایران را رد کرد. فرانسه در هفته‌های اخیر، به منظور جلوگیری از گام سوم ایران در زمینه کاهش تعهدات هسته‌ای، طرحی را پیشنهاد کرد که به موجب آن، از محل فروش نفت ایران، یک خط اعتباری 15 میلیارد دلاری برای این کشور راه اندازی می‌شود. فرانسوی‌ها گفته‌اند موفقیت این طرح منوط به موافقت آمریکاست. چرا که این آمریکاست که باید برای فروش نفت و در نتیجه تامین اعتبارات این خط، معافیت‌هایی صادر کند. اما آمریکا با اعمال تحریم‌های جدید نفتی، آشکارا طرح فرانسه را رد کرد. تحریم‌های جدید نفتی، بخشی از سلسله اقداماتی است که آمریکا در روز‌های اخیر برای تشدید فشار‌ها بر ایران انجام داده است. همین چند روز پیش، آمریکا سازمان فضایی ایران را تحریم کرد. همزمان، خبر‌هایی درباره تلاش آمریکا برای رشوه دادن به ناخدایان نفتکش‌های ایرانی منتشر شد. افزون بر این، آمریکا برای اخلال در کار سپاه پاسداران، میلیون‌ها دلار جایزه تعیین کرد. روزنامه فاینشال تایمز، در گزارشی که بعد‌ها توسط مقامات آمریکا تایید شد، از ایمیل برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، به ناخدای هندی‌تبار نفتکش آدریان دریا-1 خبر داد. هوک در این ایمیل نوشت: «من برایان هوک نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران هستم و برای شما خبر خوشی دارم.» این مقام آمریکایی به ناخدای نفتکش ایرانی وعده دریافت پول نقد در ازای همکاری با دولت آمریکا داده و از او خواسته است که نفتکش را به سمت کشوری هدایت کند که امکان بازداشت آن وجود داشته باشد. وزارت خارجه آمریکا، پیشنهاد پرداخت پول به ناخدای نفتکش‌های ایرانی را تایید کرد. هوک در ادامه اقدامات غیرمعمولش، روز چهارشنبه به وقت آمریکا، گفت: آمریکا حاضر است به هر کسی که اطلاعاتی درباره شبکه مالی سپاه پاسداران ارائه کند، 15 میلیون دلار پول نقد بپردازد. این اولین بار است که آمریکا برای اخلال در یک نهاد رسمی یک کشور دیگر جایزه تعیین می‌کند. تحرکات و تحریم‌های جدید آمریکا در شرایطی اعلام شد که بسیاری از ناظران منتظر نتایج میانجیگری فرانسه در آستانه گام سوم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران بودند. فرانسوی‌ها با ارائه یک طرح چند مرحله‌ای، در پی این بودند که ابتدا با گرفتن معافیت نفتی از آمریکا، ایران را از توقف اجرای تعهدات بیشتر هسته‌ای منصرف کنند و سپس راه را برای گفتگو‌های همه جانبه درباره سایر مسائل مورد اختلاف هموار کنند. اما اظهارات دونالد ترامپ و مقامات بلندپایه دولتش نشان داد که امکان موفقیت طرح فرانسه بسیار اندک است. ترامپ در عین ممکن دانستن دیدار با همتای ایرانی‌اش، حسن روحانی، اعلام کرد دولتش تحریم‌های ایران را رفع نخواهد کرد. این اظهارات در حالی بیان شد که موفقیت وساطت فرانسه کاملا به کاهش تحریم‌های نفتی ایران از سوی کاخ سفید بستگی دارد. دولت ترامپ، نه تنها پیشنهادات فرانسه را نپذیرفت، بلکه با اصرار بیشتری بر اجرای کارزار فشار حداکثری علیه ایران تاکید کرد. ترامپ گفت: او نمی‌خواهد از طریق امانوئل ماکرون با ایران تعامل کند. همزمان با اعلام تحریم‌های جدید نفتی آمریکا علیه ایران، هوک تصریح کرد: «دیگر واضح‌تر از این نمی‌توانیم بگوییم که به این کارزار فشار حداکثری پایبند هستیم و ما قصد نداریم هیچگونه معافیتی بدهیم.» همین محافل تندرو، اخیرا در گفتگو با فرانسوی‌ها، راه اندازی خط اعتباری برای ایران را به دیدار حسن روحانی و دونالد ترامپ مشروط کرده‌اند و در واقع توپ را به زمین فرانسه و ایران انداخته‌اند. تندرو‌های آمریکا احتمالا می‌دانند که چنین دیداری اتفاق نمی‌افتد و بنابراین امیدوارند که با مطرح کردن چنین شرطی، مسئولیت شکست طرح فرانسه را به گردن ایران بیندازند؛ لذا محتمل است که فرانسوی‌ها برای موفقیت وساطتشان بار دیگر پیشنهاد دیدار با ترامپ را به دولت ایران بدهند. یک دیپلمات بلندپایه فرانسوی اخیرا گفت: «همه اینها به جایی نخواهد رسید مگر اینکه در یک زمانی روحانی دیدار با ترامپ را بپذیرد. اگر نپذیرند، این (خط اعتباری) برقرار نخواهد شد.» با تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران، وساطت فرانسه ضربه سهمگینی خورد. آمریکایی‌ها با حرف و عمل به فرانسوی‌ها گفتند که تمایلی به کاهش تنش با ایران ندارند. اما پرسش مهمی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا دولت آمریکا اینقدر بر تحریم‌ها اضافه می‌کند و از تشدید تنش‌ها واهمه‌ای ندارد؟ پاسخ این سوال را می‌توان از لابلای اظهارات اخیر مقامات آمریکا استنباط کرد. روز چهارشنبه به وقت آمریکا، همزمان با اعلام موج جدیدی از فشار‌ها علیه ایران، ترامپ در مورد وضعیت اقتصادی ایران گفت: «آنها به لحاظ مالی، در حال کشته شدن هستند.» او چندین بار این ادعا را مطرح کرده و گفته اقتصاد ایران در حال فروپاشی است. علاوه بر این، هوک در گفتگو با الجزیره، گفت: «ایران باید بین فروپاشی اقتصاد و رفتار مسئولانه (یکی را) انتخاب کند.» مقامات آمریکا به وضوح اعلام کرده‌اند که تحریم‌های کاخ سفید علیه ایران کارآمد بوده و ایران را تضعیف کرده است. آنها بر این باور هستند که این تحریم‌ها سرانجام ایران را به میز مذاکرات بازمی‌گرداند. هوک در همان گفتگو مدعی شد که ایران زبان دیپلماسی را نمی‌فهمد و به لحاظ تاریخی، هنگامی که تحت فشار قرار گیرد، رفتار آن عوض می‌شود. در همین رابطه، هوک ادعا کرد: «بدون انزوای دیپلماتیک، فشار اقتصادی و تهدید استفاده از نیروی نظامی، ایران هرگز به میز مذاکرات بازنمی‌گردد. این تاریخ آنان است؛ بنابراین ما مثل امروز، (فشارهایمان) را ادامه می‌دهیم. معتقدیم که این فضای مناسبی ایجاد می‌کند که نهایتا به گفتگو‌ها ختم می‌شود.»
در این میان، یک نکته قابل توجه است. تحریم‌های جدیدی که وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه صنعت نفتی و کشتیرانی ایران اعلام کرده است، فروش نفت ایران را با «فعالیت‌های تروریستی» مرتبط می‌کند. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) ادعا می‌کند شبکه نفتی که تحریم کرده از سپاه قدس و حزب الله لبنان حمایت مالی می‌کند. این ادعا از این منظر مهم است که هر دو نیرو در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا قرار دارند. بنابراین، مرتبط کردن صادرات نفت ایران به این گروه‌ها ممکن است زمینه را برای افزایش فشار‌ها بر صادرات نفت ایران فراهم کند. برخی کارشناسان معتقدند این مرتبط سازی، با هدف بدنام کردن صادرات نفت ایران صورت گرفته و مشتریان احتمالی نفت ایران را نگران می‌کند. در همین رابطه، الیزابت روزنبرگ، مقام سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا که در زمینه اعمال تحریم مسئولیت داشت، گفت: «این (تحریم‌ها) آشکارا با هدف لکه دار کردن نام ایران و فروش نفت از طریق مرتبط ساختن آن با حمایت از تروریسم و بی‌ثبات‌سازی منطقه‌ای اعمال شده است.»