تخلف شده است
سرویس فرهنگ
اصلی‌ترین سوالی که این روزها از وزیر ارشاد پرسیده می‌شود، نحوه توزیع کاغذ بین رسانههای مکتوب است. کمبود کاغذ و تغییر شدید قیمت‌های چاپ، بسیاری از رسانه‌ها را تعطیل و حیات رسانه‌هایی که درحال حاضر با سیلی صورت خود را سرخ نگه می‌دارند تهدید می‌کند.
مسئولان این وزارتخانه بارها درباره نحوه توزیع کاغذ و حواشی آن مورد سوال رسانه‌ها قرار گرفتند تا اینکه شائبه‌ها و فشارها باعث شد تا سید عباس صالحی وزیر ارشاد، دستور بررسی ابهامات مطرح شده پیرامون پرداخت یارانه و اختصاص کاغذ به پاره‌ای از نشریات براساس مقررات و ضوابط موجود را صادر کند.
دفتر مدیریت عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز که مورد خطاب این دستور بود، تخلف در برخی از موارد را تایید نمود.
حسن صفرخانی، مدیرکل این دفتر طی نامه‌ای که در کانال باشگاه روزنامه نگاران ایران منتشر شده است، توضیحاتی را به وزیر ارشاد ارائه داده است.
در این نامه آمده است: در بررسی‌های انجام گرفته درخصوص اشخاص و موسساتی که بیش از ١٠ نشریه را منتشر می‌نمایند و از یارانه معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی بهره‌مند شده‌اند؛ صرفا ٩ موسسه و یا شخص حقیقی هستند که بیش از ١٠ نشریه منتشر می‌نمایند که از این مجموعه، سه موسسه خصوصی حقوقی و دو مجموعه متعلق به اشخاص حقیقی هستند و مابقی در شمار نهادهای عمومی غیر دولتی قرار می‌گیرند؛ در بررسی انجام گرفته و بر طبق شیوه‌نامه‌های موجود ابتداء نسخه پی دی اف نشریه توسط چاپخانه در سامانه بارگذاری و با نظر کارشناس در انتظار تایید قرار می‌گیرد و پس از ارائه فیزیک یک نسخه چاپی و بررسی و اعلام وصول توسط کارشناس معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی و تایید نهایی در سامانه؛ نشریه مذکور از حمایت‌های یارانه‌ای بهره‌مند می‌شوند؛ این رویه در مورد این نشریات اعمال شده است.
اما شاخص‌ها و سنجه‌های پرداخت یارانه و حمایت از نشریات و رسانه‌ها بیشتر کمی بوده و به معیارهای کیفی و محتوایی توجه لازم نشده است و در اجرا نیز شاخص‌های کیفی موجود در شیوه‌نامه در پاره‌ای از مقاطع مورد توجه لازم واقع نشده است.
صفرخانی در تشریح نحوه کمک به رسانه‌ها در این نامه گفته است: حمایت از نشریات در چهار قالب انجام می‌شود که شامل پرداخت یارانه نقدی، توزیع کاغذ، خرید نشریات برای اهداء و توزیع آگهی می‌گردد.
با توجه به بررسی‌های به عمل آمده و براساس شیوه نامه‌های موجود؛ در توزیع یارانه‌های نقدی؛ کاغذ؛ آگهی و خرید برای اهداء (که اطلاعات آن در سایت معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی منتشر و قابل دسترسی برای عموم است)؛ ملاحظاتی وجود دارد.
در فرآیند تدوین شیوه نامه‌ها، مقررات و رویه‌های مرتبط؛ پاره‌ای از اشکالات به چشم می‌خورد که زمینه‌ساز برخی از مشکلات هستند که جزییات اشکالات درباره هر یک از آیین‌نامه و مقررات به تفکیک خدمت جنابعالی و برای دستور مقتضی تقدیم خواهد شد.
ساز و کار لازم برای راستی آزمایی شمارگان اعلامی توسط نشریات وجود ندارد
او درباره سهم رسانههای ناکارآمد و مشکوک از کاغذ خاطرنشان کرده است: میزان اختصاص یارانه به این نشریات (مجموعه صاحبان بیش از ١٠ نشریه) با سایر نشریات مشابه براساس ضوابط موجود انجام گرفته است و تفاوتی در این خصوص مشاهده نشد و حتی بر اساس آمار و اطلاعات منتشره؛ موسسات با بیش از ١٠ نشریه ٢٥ تا ٤٠ درصد کمتر از سایر موسسات دریافتی داشته‌اند؛ اما در این خصوص نیز ملاحظاتی وجود دارد.
یکی از معیارهای تعیین کننده در میزان تخصیص یارانه‌ها و حمایت‌های موجود؛ شمارگان نشریات است که متأسفانه ساز و کار لازم برای راستی آزمایی شمارگان اعلامی توسط نشریات پیش‌بینی نشده است که این موضوع زمینه‌ساز بروز برخی تخلفات می‌شود؛ کما اینکه با بررسی میدانی توسط همکاران این دفتر مشخص شد در موارد معدودی اطلاعات ارائه شده توسط برخی از نشریات با واقعیت سازگار نیست.
*صدورمجوزهای متعدد برای افراد و موسسات فاقد صلاحیت
مدیرکل دفتر مدیریت عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه خود به صراحت اعلام کرده است که بخشی از مشکل موجود به خاطر وجود مجوزهای متعدد صادره برای افراد و موسساتی است که فاقد صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای لازم در زمینه روزنامه‌نگاری هستند و افزون بر این چنین افراد یا موسساتی مجوزهای متعددی دریافت داشته و با در دست داشتن مجوزها از حمایت‌های دولتی برخوردار می‌شوند.
ضروری است؛ ضمن توجه به معیارهای فنی و حرفه‌ای در صدور مجوز و در بهره‌مندی از یارانه‌ها و حمایت‌ها؛ برای افراد و موسسات سقف در نظر گرفته شود.
همچنین بررسی‌های انجام گرفته این دفتر نشان می‌دهد که تعداد زیادی از نشریاتی که از حمایت‌های دولتی بهره‌مند می‌شوند فاقد کیفیت حداقلی در محتوا و شکل بوده و بخش زیادی از آنها از تجمیع مطالب منتشر شده در سایت‌ها و نشریات دیگر استفاده می‌نمایند و مورد حمایت یارانه‌ای قرار گرفته‌اند و اغلب نیز قوانین و مقررات کپی رایت را رعایت نمی‌کنند؛ ضروری است با حذف این دسته از نشریات از فهرست دریافت‌کنندگان حمایت و یارانه وزارت متبوع با هدف توسعه زیر ساخت‌ها و رشد نشریات حرفه‌ای؛ زمینه تقویت امنیت پایدار شغلی برای موسسات و روزنامه‌نگاران حرفه‌ای فراهم شود.
نشریات فاقد کیفیت از حمایت‌ها و پرداخت یارانه‌ی دولتی حذف شوند
صالحی در واکنش به محرز شدن برخی تخلفات در پرداخت یارانه مطبوعات به تعدادی از نشریات در نامه‌ای خطاب به معاون امور مطبوعاتی گفت: از این تاریخ تمامی حمایت‌ها براساس سیاست‌های و شیوه‌نامه‌های جدید اعمال شود.
در متن نامه سید عباس صالحی خطاب به محمد خدادی آمده است:
با توجه به گزارش جناب آقای صفرخانی نسبت به اجرای مفاد زیر در اسرع وقت اقدام و نتیجه آن به اینجانب اعلام شود.
الف) سیاست‌های حمایتی از نشریات و شیوه نامه‌های مرتبط باتوجه به نکات ذیل بازنگری اساسی شود.
١_ توجه کافی به سنجه‌های کیفی و حذف نشریات فاقد کیفیت فنی و حرفه‌ای، غیرضرور و همچنین نشریاتی که حقوق مولفان را رعایت نمی‌کنند، از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه‌ها و حمایت‌ها
٢_ مشورت با صنوف تخصصی و کارشناسان زبده داخل و بیرون از وزارتخانه
٣_ تدوین ساز و کارهای لازم برای راستی آزمایی شمارگان اعلامی
٤_ تعیین سقف تعداد نشریات مورد حمایت برای موسسات و افراد
٥_ رعایت ضوابط و فرآیند قانونی در تدوین و تصویب سیاست‌ها و آئین‌نامه‌ها و شیوه‌نامه‌ها
٦_ توجه ویژه به امنیت پایدار شغلی روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و توسعه زیرساخت‌ها
ب) بدیهی است از این تاریخ تمامی حمایت‌ها براساس سیاست‌ها و شیوه‌نامه‌های جدید اعمال خواهد شد.
ج) تدوین و ارائه پیشنهادهای لازم جهت طرح در هیئت نظارت بر مطبوعات، در صلاحیت‌های علمی، فنی و حرفه‌ای متقاضیان و تعیین سقف در صدور مجوزها برای اشخاص و موسسات
د) ضمن استمرار نظارت ها و بازرسی های موثر، با توجه به گزارش مدیریت عملکرد وزارت متبوع، مسیر بازرسی نسبت به موضوع نامه شماره ١٧٠٠٧١/٩٨ مورخ ١/٥/٩٨ مفتوح بوده و در صورت احراز هرگونه تخلف برخورد قانونی لازم با متخلفان صورت پذیرد.
جامعه رسانههای مکتوب منتظرند تا به دستورات وزیر ارشاد جامه عمل پوشانده شده و سازوکارهای لازم برای جلوگیری از تخلفات، ایجاد شود. باید دید چه کسانی قرار است برای تحقق وعده‌ها به معاون مطبوعاتی مشاوره بدهند.