آمادگی روانی والدین لازمه فرزندآوری
تولد فرزند یکی از شیرین ترین اتفاقاتی است که در زندگی مشترک یک زوج بوقوع می پیوندد و این شیرینی تداوم و کمال مییابد اگر با آگاهی و آمادگی والدین همراه باشد. متاسفانه نظام آموزش رسمی، ما را برای اتفاقات مهمی چون ازدواج، فرزندآوری و فرزندپروری آماده نمی کند. خوشبختانه در سال های اخیر آگاهی عمومی در خصوص لزوم آمادگی برای فرزندآوری و فرزندپروری افزایش یافته است.
پدر و مادر بودن از مهمترین و سخت ترین وظایفی است که بیشتر افراد بالغ در طول زندگی خود تجربه می کنند. هدف از پدرومادر خوب بودن، تربیت فرزندی سالم و رشد یافته ست به گونه ای که مهارت های مورد نیاز در زندگی بزرگسالی را کسب کند.
فرزندآوری یک تحول بزرگ و تاثیرگذار بر روی زندگی زوجین است و آمادگی برای فرزندآوری در مقوله‌های کلی به نام جسمی و روانی و اجتماعی می گنجد؛ مادران باید از لحاظ جسمی خود را آماده کند: مثلا در نظر داشته باشد که باید پیش از بارداری تکلیف بیماری‌های احتمالی روشن شود؛ چرا که بسیاری از داروها در دوران بارداری نباید مصرف شود.
با توجه به اهمیت آگاهی پیش از بارداری با یک روانشناس کودک به گفات‌وگو نشسته تا با او به حل چالش‌های پیش روی زوجین بپردازیم.
یک روانشناس کودک می‌گوید: پدر و مادر شدن یکی از فرآیندهای رشد بوده چرا که افراد با پدر و مادر شدن بیش از گذشته با جریان زندگی درگیر می‌شوند.
به گزارش صبح امروز اصغری نکاح در مصاحبه با خبرنگار این رسانه پیرامون ضروریت آمادگی قبل از فرزندآوری می‌افزاید : فرزندآوری یک فرصت رشد بوده و با افزایش مسئولیت در زندگی مشترک سبب رنگ و بویی تازه شده اما نمی‌توان فرزند آوری را قاعده اصلاح زندگی دانست.
وی تصریح می‌کند: فرزندآوری سبب افزایش انگیزه زندگی در افراد خانواده شده و زوجین را به یکدیگر نزدیک کرده و تولد هر فرزند گرمی خانواده را گسترش داده اما نباید هدف از فرزندآوری بهبود زندگی مشترک باشد.
اصغری نکاح اظهار می‌کند: زوجینی که دچار بحران روابط هستند باید قبل از فرزندآوری به حل و رفع این بحران پرداخته و به‌جای فرزنداوری در کلاس‌های ثبات زندگی شرکت کرده و مشکلات خود را مرتفع سازند.
وی بیان می‌کند: اگر خانواده‌ای برای حل مشکلات خود به جای خشونت‌های کلامی به حل تفاوت‌ها و تضادهای زندگی خود با گفت‌گو بپردازند بدون شک خانواده با ثباتی بوده و قطعا فرزندآوری در این خانواده به رفع برخی از تفاوت‌ها کمک کرده و سبب گرم شدن روابط زوجین می‌شود.
آمادگی روحی و روانی والدین قبل از فرزندآوری
اصغری نکاح ابراز می‌کند: آمادگی والدین برای فرزندآوری یک ضرورت بوده اما واقعیت امر این است که چرخه این آمادگی هرگز کامل و بدون نقص وجود ندارد و اگر توانایی مدیریت هیجانات و رفتارها و اصل گفتمان در خانواده وجود داشته باشد این خانواده آمادگی فرزند آوری را دارند.
وی ادامه می‌دهد: افزایش آگاهی و مهارت در خصوص تربیت فرزند باید قبل از اقدام به بارداری باید آغاز شده و با مطالعه کتاب و مقالات در این خصوص و نیز شرکت در کلاس‌های آمادگی در جهت افزایش آگاهی کوشیده تا بتوانیم فرزندانی با تربیت صحیح و روانی سالم تحویل جامعه بدهیم.
گفتمان در نوع تربیت
این روانشناس کودک توضیح می‌دهد: والدین قبل از اقدام به بارداری باید در این خصوص با یکدیگر به گفتمان پرداخته تا به یک تفاهمی در حوزه تربیتی و نوع سبک زندگی کودک رسیده تا پس از تولد با چالش‌های تربیتی روبرو نشوند.
وی اشاره می‌کند: البته باید در نظر داشت که در این حوزه نباید دچار وسواس شد، برخی از والدین به ما مراجعه کرده که نوع زندگی این زوجین کمال گرا و تمام گرا بوده و در وهله اول کمال‌گرا بودن خوب بوده چرا که موجب حرکت به سمت کمال شده اما اینکه در لحظه حال تمام کمالات را یک‌جا بخواهیم امکان پدیر نبوده و این یک آسیب بر بدنه زندگی خانواده است.
اصغری نکاح عنوان می‌کند: والدین بدانند که فرآیند فرزندپروری سبب پخته شدن و افزایش تجربیات زندگی شده و تجربه مادری که فرزند یک‌ماهه داشته با مادری که فرزند یکساله دارد متفاوت بوده و هر لحظه از فرزندپروری کسب تجربه جدید است.
فرآیند فرزندآوری و فرزند پروری
وی می‌افزاید: فرزند آوری و فرزندپروری یک فرآیند بوده که پدر و مادر در حین این فرآیند نیز رشد می‌کنند و والدین با انگیزه تربیت صحیح فرزند و حس مسئولیت پذیری می‌توانند فرزند مناسبی را به جامعه تحویل دهند.
لزوم شرایط اقتصادی در فرزند آوری
اصغری مطرح می‌کند: بدون شک کسی که اقدام به فرزندآوری کند تلاش برای کسب درآمد بیشتر افزایش پیدا کرده و ما در آموزه‌های دینی خود این اصل را داشته که خداوند روزی هر کودک را با تولد او به والدین او می‌بخشد.
وی تبیین می‌کند: مسئولین باید بدانند ما از یک فرزند برای یک خانواده صحبت نکرده بلکه از یک عضو برای جامعه سخت گفته و مسئولین نیز باید اقدامات لازم برای افزایش فرزنداوری را انجام دهند چرا که اگر چه هرم جمعیتی کشور در حال حاضر جوان بوده اما طی ۱۰ سال آینده با افزایش سن این هرم وارونه شده و جمعیت کشور به سمت پیری رفته پس مسئولین از الان باید به فکر راه‌حلی برای جبران این هرم باشند.
در ادامه با مهدی دولتی روانشناس به مصاحبه نشستیم.
وی بیان می‌کند: فردی را تصور کنیم که زندگی خوبی داشته و در رفاه و اسایش زندگی کرده و زیست خوبی را تجربه کرده است و اکنون نیز شرایط و امکانات خوبی برای بچه دار شدن دارد و می تواند رفاه و اسایش فرزندش را مهیا کند. اینکه چنین فردی تصمیم به بچه دار شدن بگیرد اصلا غیرطبیعی و غیر منطقی نیست چرا که هم خود تجربه زیسته خوبی داشته و هم این دورنمای مثبت را برای فرزند خود مهیا می بیند که زندگی و زیست خوبی را تجربه نماید بنابراین این اقدام خود را هدیه ای به فرزند خود تلقی می نماید که به او فرصت لذت بردن از زیبایی ها و رفاه و خوشی های زندگی را می دهد.
دولتی توصیح می‌دهد: حال فردی را تصور کنیم که خودش زندگی خوبی نداشته و در شرایطی بد و غیراستاندارد زندگی کرده و سختی ها و مشقت های زیادی را از سر گذارنده است و تجربه زیسته سراسر تلخی را داشته. اکنون نیز شرایط و امکانات مناسبی برای بچه دار شدن ندارد و شرایط مادی و روانی لازم برای فرزند اوری برایش مهیا نیست. اینکه چنین فردی تصمیم به بچه دار شدن بگیرد کاملا غیرمنطقی و عجیب و در عین حال غیرانسانی و غیراخلاقی خواهد بود. گویی بچه دار شدن چنین فردی نوعی دیگر ازاری یا به عبارت دقیقتر مصداق بارز کودک ازاری است. اینکه با علم و اگاهی به ناتوانی در تحقق شرایط مطلوب و استاندارد برای رشد فرزند اقدام به ایجاد وی نماییم چیزی جز اقدام اگاهانه در جهت کودک ازاری نیست.
دولتی اظهار می‌کند: از اینرو فرزنداوری اقدامی است که از یکسو میتواند هدیه و لطفی از سوی والدین به فرزند تلقی شود و در سوی دیگر می تواند به مثابه مصداق بارز کودک ازاری تلقی شود و این تفاوت دقیقا در تفاوت شرایط و امکاناتی است که والدین می توانند برای فرزند خود مهیا کنند.
وی ابراز می‌کند: بنابراین فرزنداوری به خودی خود واجد ارزش والا نیست و این شرایط و امکانات ماست که می تواند به این عمل ما ارزش و اعتبار لازم را بدهد و یا برعکس عمل ما را در حیطه و زمره کودک ازاری قرار دهد.
کوتاه سخن انکه متولیان امر و فرهیختگان جامعه به جای انکه برای فرزنداوری بصورت کلی و عام از بار معنایی و ارزشی خاصی استفاده نمایند بایستی به تبیین و تشریح این مهم برای جامعه برایند که فرزنداوری زمانی واجد ارزش والایی است که بتوان از دل آن انسانی رشد یافته، خودشکوفا، سالم از نظر روانی و با تجربه هایی مثبت و شیرین از زندگی را بیرون اورد. فرزندی که هم بتواند تجربه زیسته خوبی را پشت سر گذارد و هم بتواند برای رشد و اعتلای جامعه یار آن باشد نه بار آن!