ثبت ملی «نقش اشعار جعفرقلی زنگلی در فرهنگ عامه کرمانج های خراسان»
ثبت”نقش اشعار جعفرقلی زنگلی در فرهنگ عامه کرمانج های خراسان”، در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ملی کشور، به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی ابلاغ شد.
گلی شادکام، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی ناملموس خراسان در این مورد اظهار کرد: جعفرقلی زنگلی، پُرآوازهترین شاعر کرد کرمانج شمال خراسان است که با گذشت نزدیک به صد سال از درگذشتش، اشعارش همچنان زینت بخش مجالس شادی و محافل عرفانی بوده و بخش با ارزشی از گنجینه شفاهی هنرمندان کرمانج و مردمان این خراسان است. اشعار وی نه تنها منبع الهام شاعران که تاثیر فراوانی نیز بر هنر اجرای موسیقی و ترانه کردی این خطه گذاشته است.
وی ادامه داد: جعفرقلی زنگلی متولد روستای گوگان قوچان و از طایفه زنگلان بوده که بر اساس آنچه در اشعارش اشاره نموده، در فاصلۀ سالهای 1266 تا 1304 هجری قمری شعر میسروده است.
شادکام تصریح کرد: جعفرقلی در اوایل جوانی عاشق دختری به نام “مِلواری” شده که نام او را در بسیاری از اشعارش آورده است. همین عشق است که مسیر زندگی او را عوض میکند، همچنانکه در زندگی بسیاری از عرفا حادثۀ عشق نقش بیدارکنندگی داشته است. این دگرگونی روحی و به دنبال آن آوارگیها و سفرهای فراوان و تحصیل علوم دینی و آشنایی با قرآن و متون ادب فارسی سبب شده است که امروزه او را انسانی عارف و صاحب کمال و شاعری صاحب سبک بدانند.
این پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی ناملموس خراسان در مورد مضامین این اشعار اظهار کرد: موضوع اشعار جعفرقلی زنگلی عمدتا عاشقانه و عارفانه است، البته مذهب جعفرقلی مانند تمام کردهای شمال خراسان شیعه اثنی عشری است و در اشعار او مدح ائمه معصومین(ع) موج میزند و به حضرت عباس(ع) ارادت خاصی داشته است.
شادکام یادآور شد: او مانند بسیاری از کرمانج های خراسان زبان‌های ترکی و فارسی را هم میدانسته است. به علاوه زبان عربی را هم در حوزۀ علمیه فراگرفته بوده است و به این چهار زبان نیز شعر سروده است که در نوع خود کمنظیر است، هم چنین او نوازنده ای چیرهدست دوتار بوده است و اشعار خویش را با نوای دوتار اجرا میکرده است. وی دارای مقام بخشی بوده است و گروهی از سرشناسترین بخشیهای کرد خراسان در محضر ایشان کسب هنر و دانش نمودهاند.
وی گفت: جعفرقلی تخلصهای گوناگونی مانند “جعفرقلی، جعفرقلی بیچاره، جعفرقلی عندلیب، جعفرقلی مختار، جعفرقلی زنگلی و کردو” برای خود اختیار کرده است.