مرزها خط قرمز ماست
سپاه پاسداران می‌گوید در نخستین ساعات بامداد پنجشنبه 30 خرداد یک فروند پهپاد جاسوسی “گلوبال هاوک “آمریکا بعد از تجاوز به حریم سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در منطقه روبروی کوه مبارک استان هرمزگان، هدف آتش پدافند نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و سرنگون شد. سپاه در این رابطه اطلاعیه ای صادر کرده است. در این اطلاعیه آمده است: “پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت 14 دقیقه بامداد امروز ( پنجشنبه) از یکی از پایگاه های نیروهای آمریکایی در جنوب خلیج فارس با مختصات معلوم به هوا برخاسته و بر خلاف قوانین هوانوردی کلیه تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش نموده و در نهایت پنهان‌کاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد.”
این اطلاعیه افزوده است: «این هواپیمای بدون سرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران ، مشغول جمع آوری اطلاعات و جاسوسی می شود. در ساعت 4 و پنج دقیقه بامداد در حالی که هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوا فضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون گردید.»
خبرگزاری فارس در گزارشی با تیتر «گلوبال‌هاوک؛ غول 200 میلیون دلاری که سپاه آن را ساقط کرد» این پهپاد را از جمله تسلیحات گران قیمت ارتش آمریکا ارزیابی کرده است که قیمت هر فروند آن با احتساب هزینه‌های عملیاتی و نگهداری، به بیش از 220 میلیون دلار می‌رسد.
براساس گزارش خبرگزاری تسنیم این پهپاد توسط سامانه پدافند موشکی سوم خرداد ساقط شده است. سامانه پدافندی سوم خرداد یک سامانه پدافندی ارتفاع متوسط بومی است که به دست متخصصان صنایع دفاعی کشور طراحی و تولید شده است و برای اولین مرتبه در سال 1393 و در جریان بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه دستاورد‌های نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد.
محلی که پهپاد آمریکایی مورد حمله قرار گرفت
کوه‌مبارک (محلی که پهپاد مورد حمله قرار گرفته است) یکی از شهر‌های استان هرمزگان در جنوب ایران و شرق استان هرمزگان است. این شهر در بخش بیابانی شهرستان جاسک و در کرانه دریای عمان واقع شده است. از طریق راه اصلی در 155 کیلومتری میناب و 65 کیلومتری جاسک قرار دارد. کوه‌مبارک در دهانه ورودی دریای عمان به تنگه راهبردی هرمز واقع شده است و هر شناوری که بخواهد وارد تنگه هرمز و خلیج فارس شود باید از مقابل این منطقه عبور کند که همین امر بر اهمیت راهبردی کوه‌مبارک می‌افزاید. آب وهوای منطقه کوه‌مبارک از نوع گرم و مرطوب می‌باشد و پوشش گیاهی بسیار ناچیزی در منطقه دیده می‌شود و میزان بارندگی‌های منطقه بسیار کم است. عمده فعالیت ساکنان این منطقه ماهیگیری است که این مسئله اهمیت بنادر صیادی این خطه از کشور را دوچندان می‌سازد.
تایید و تکذیب آمریکا
پس از اعلام سرنگونی پهپاد آمریکایی در آسمان ایران ارتش ایلات متحده خبر سرنگونی پهپاد را تائید کرد، اما مدعی شد که این پهپاد در آبهای بین المللی ساقط شده است. کاپیتان «بیل اوربان» در نیروی دریایی آمریکا و سخنگوی ستاد فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده «سنتکام» (که از سوی ایران تروریستی اعلام شده است) با تایید هدف قرار گرفتن یک پهپاد خود در جایی نزدیک ایران، اما مدعی شد که هیچ هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی امروز در حریم ایران پرواز نمی‌کرده است.
لوکاس تاملینسون خبرنگار شبکه فاکس‌نیوز نیز به نقل از یک مقام ارتش آمریکا که خواست نامش فاش نشود، گزارش دادکه پهپاد مورد نظر توسط موشک زمین به هوای ایرانی‌ها بر فراز تنگه هرمز در حریم هوایی بین‌المللی هدف قرار گرفته است.
ترامپ: ایران اشتباه بزرگی مرتکب شد
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا روز پنجشنبه در اولین واکنش به ساقط شدن پهپاد متجاوز این کشور توسط سامانه پدافندی جمهوری اسلامی ایران، اقدام ایران را «اشتباه بسیار بزرگ» توصیف کرد.
وی در توییتر نوشت: «ایران اشتباه بسیار بزرگی مرتکب شد.»
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا روز پنجشنبه در واکنشی دیگر گفت این حادثه می‌تواند محصول یک اشتباه فردی بوده باشد.
وی که در دیدار با «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا در کاخ سفید صحبت می‌کرد، گفت: «ایران مرتکب اشتباه بزرگی شد. این پهپاد در آبهای بین‌المللی بود و این مسئله مستند شده است، ما آن را مستند ثبت کرده‌ایم، آن هم به طور علمی، نه فقط به حرف. اشتباه بدی مرتکب شدند.»
ترامپ درباره اینکه واکنش آمریکا به این حادثه چه خواهد بود، گفت: «خواهید فهمید. روشن است که می‌دانید که در این مورد زیاد صحبت نمی‌کنیم، اما آن‌ها مرتکب اشتباه شدند.»
وی همچنین گفت اگر این هواپیما سرنشین داشت، وضعیت «بسیار بسیار متفاوت» می‌شد.
ظریف: قطعات پهپاد نظامی آمریکا را در آبهای خودمان جمع آوری کردیم
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران عصر پنچشنبه در صفحه خود در توییتر به تعرض یک فروند پهپاد متجاوز آمریکایی به فضای سرزمینی ایران واکنش نشان داد و ضمن اعلام شکایت ایران از آمریکا به سازمان ملل، مختصات هدف قرار دادن و سقوط پهپاد گلوبال هاوک را منتشر کرد.
وزیر امورخارجه کشورمان در صفحه توییتر خود در این ارتباط نوشت: «ایالات متحده علیه ایران تروریسم اقتصادی به راه انداخته، علیه ما اقدامات پنهانی انجام داده و اکنون به قلمرو ما دست‌درازی کرده است. ما به دنبال جنگ نیستیم ولی غیورانه از آسمان، زمین و آبهای خود دفاع خواهیم کرد. ما این تجاوزگری جدید را به ملل متحد خواهیم برد و نشان خواهیم داد که ایالات متحده درباره آبهای بین‌المللی دروغ می‌گوید.»
او همچنین در توییت دیگری درباره جزئیات این اقدام که در حریم هوایی ایران رخ داده نوشت: «در ساعت 00:14 پهپاد ایالات متحده از امارات متحده عربی به حالت مخفی بلند شد و حریم هوایی ایران را نقض کرد. در ساعت 04:45 در مختصات 25°59’43″شمالی 57°02’25″شرقی و در نزدیکی کوه مبارک مورد هدف قرارداده شد. ما قطعات پهپاد نظامی ایالات متحده را در آبهای سرزمینی خودمان -جایی که به آن شلیک کردیم- جمع‌آوری کردیم.»
نامه ایران به سازمان ملل
تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل گفت: “در نامه ای به دبیرکل سازمان ملل متحد مختصات دقیق محل اصابت پهپاد آمریکایی را که در حریم ایران بود، ارائه داده و تاکید کرده ایم که به دنبال جنگ نیستیم اما در برابر هرگونه تعدی، دفاع خواهیم کرد. این نامه به دبیرکل و رئیس شورای امنیت ارسال شده و باید در دبیرخانه بررسی شود. در گفت و گوهایی که در آینده با مسئولان دبیرخانه سازمان ملل متحد داریم هم این مسئله را پیگیری می‌کنیم.»
تصرف پهپاد آرکیو 170 آمریکا
این اولین بار نیست که برخورد ایران با یک پهپاد آمریکایی خبرساز می‌شود. مقامات نظامی ایران در تاریخ یکشنبه 13 آذر 1390 اعلام کردند که یک فروند هواپیمای جاسوسی از نوع لاکهید مارتین آر کیو 170 سنتینل را در شرق ایران با کمترین خسارت ممکن سرنگون کرده و اکنون آن را در اختیار دارند.
گزارش‌هایی مبتنی بر اینکه پهپاد آر کیو 170 در حال جاسوسی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران بوده از سوی مقامات ایرانی مطرح شد، ولی از سوی مقامات آمریکایی تایید نشد. همچنین گفته شده بود که در اختیار قرار گرفتن این هواپیما با استفاده از در اختیار گرفتن کنترل هواپیما صورت گرفته‌است. مقامات آمریکا نقص در سیستم موقعیت‌یاب را علت سقوط اعلام کردند.
تقابل‌های نظامی ایران و آمریکا
سرنگونی پهپاد آمریکایی در حالی رخ داده است که ایران و آمریکا درگیر تنش سنگین سیاسی هستند و ناظران درباره امکان وقوع درگیری نظامی هشدار داده اند. در هفته‌های اخیر به تعدادی کشتی نفتکش در خلیج فارس و دریای عمان حمله شده است. آمریکا و متحدانش این حملات را از جانب ایران می‌دانند، اما ایران می‌گوید این حملات کار آن‌ها نبوده است. با این حال مقامات ایرانی می‌گویند هیچ گونه جنگی در خلیج فارس به راه نمی‌افتد و در طرف مقابل آمریکا نیز می‌گوید به دنبال راه اندازی جنگ نیست. نیروهای زمینی ایران و آمریکا بعد از انقلاب تقابل ویژه‌ای نداشته اند. در دریا و گاهی در هوا تقابل‌هایی وجود داشته که آن‌ها هم بیشتر شبیه به اصطکاک‌های کوچک بوده است. حتی گاهی نیروهای نظامی ایران و آمریکا علیه یک دشمن مشترک جنگیده اند. تقابل‌ها در خلیج فارس و دریای عمان نیز بسیار اندک بوده است. در خلیج فارس بیش از 31 سال از آخرین درگیری بین نیروهای دریایی ایران و آمریکا در سال 1367 در پایان جنگ ایران و عراق می‌گذرد. پس از آن آمریکا و ایران به سمت یک رویارویی سرد در خلیج فارس حرکت کردند در 31 سال گذشته آمریکا و ایران بزرگترین نیروهای نظامی را در دو سوی خلیج فارس مستقر کرده‌اند. در یک سو نیروی دریایی سپاه پاسداران و پنج منطقه دریایی آن در بندرعباس، بوشهر، ماهشهر، عسلویه و بندر لنگه قرار دارد که راه‌های تجاری ورود و خروج به خلیج فارس از منطقه جزایر ابوموسی و تنب‌های بزرگ و کوچک را کنترل می‌کند. در طرف مقابل ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین مستقر است که در اغلب اوقات شامل یک ناو هواپیمابر و گروه رزمی همراه آن و ده‌ها شناور نظامی بزرگ و کوچک دیگر است. علاوه بر این مقر فرماندهی سنتکام (نیروهای مرکزی آمریکا) هم در قطر است که محدوده وسیعی شامل خلیج فارس، دریای عمان، افغانستان و آسیای مرکزی و بخشی از شمال آفریقا را فرماندهی می‌کند. با وجود این، تمرکز نیروی گسترده دو طرف در خلیج فارس، آن‌ها در 31 سال گذشته درگیری نظامی با یکدیگر نداشته‌اند. گاهی شاخ و شانه‌هایی برای یکدیگر کشیده اند. در این بین ناو‌های جنگی آمریکایی نیز رفت و آمد‌هایی به منطقه داشته اند. هر وقت تنش بالا گرفته است سروکله ناو‌های آمریکاییپیدا شده است. در آخرین مورد نیز اخیرا ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن وارد خلیج فارس شد. برخی تحلیلگران معتقدند که همین تقابل‌های کوچک می‌تواند زمینه ساز تقابل بزرگی میان ایران و آمریکا باشد. برخی حتی در شبیه سازی شروع جنگ احتمالی میان ایران و آمریکا می‌گویند این جنگ با تحولاتی اینگونه آغاز می‌گردد. با این وجود نمی‌توان این ادعا‌ها را قطعی و درست تلقی کرد چرا که ایران و آمریکا سالهاست که از این تنش‌های کوچک دارند، اما هیچ کدام به ایجاد بحران در روابط دو کشور مبدل نشده است. حتی دستگیری ملوانان آمریکایی در سال 94 در آبهای ایران نیز منتهی به یک تنش دامنه دار نشد و ایران و آمریکا توانستند با مذاکره مسئله را حل کنند. البته آن زمان روز‌های اوج روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی بود.
پیام این حمله چیست؟
سرلشکر سلامی فرمانده سپاه روز پنجشنبه پیام سرنگونی پهپاد آمریکایی توسط سپاه را اینگونه تشریح کرد “این روش و منش و قاعده ملت ایران در برخورد با دشمنان است. سرنگون کردن پهپاد آمریکا شامل یک پیام آشکار و قاطع و صریح بود و آن اینکه مدافعان مرز‌های میهن اسلامی ایران در مقابل تعرض هر بیگانه‌ای به این سرزمین عکس‌العمل‌ها و واکنش‌های قاطع و تمام‌کننده خواهند داشت. مرزها خط قرمز ما است و هر دشمنی که به این مرزها تعرض کند بر نخواهد گشت. ما اعلام می‌کنیم بنای جنگ با هیچ کشوری نداریم، اما برای جنگ کاملا آماده‌ایم و حادثه امروز نشان روشنی داشت از این پیام دقیق.”
جدای از این پیام که از سوی سرلشکر سلامی مطرح شده است. سرنگونی پهپاد آمریکایی در وضعیت کنونی نشان می دهد که ایران حاضر به عقب نشینی از مواضعش در قبال آمریکا نیست. آمریکا در هفته های گذشته از طرق مختلف از جمله اعزام میانجی به تهران تلاش کرده که هر طور شده ایران را به پای میز مذاکره بکشاند. اما رهبر ایران آب پاکی را روی دست آمریکا ریخت و گفت که ایران با آمریکا مذاکره نخواهد کرد. و هیچ پیامی برای ترامپ ندارد. به نظر می رسد سرنگونی پهپاد آمریکایی در راستای آن موضع رهبری است. نه مذاکره ای در کار است و نه اقدامات طرف مقابل نادیده گرفته می شود. سومین پیامی که می توان در این حمله یافت این است که ایران اگر بخواهد، آشکارا علیه مواضع آمریکا اقدام می کند. اگر بخواهد تنگه هرمز را آشکارا می بندد و اگر بخواهد به پهپاد آمریکایی شلیک می کند. ردپای این پیام را آنجا می توانیم ببینیم که اخیرا سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح درباره ادعای نقش ایران در حمله به نفکش‌ها گفت: “آن‌ها باید با این واقعیت آشنا شوند که جمهوری اسلامی ایران چنانچه اراده‌ای مبنی بر جلوگیری از صدور نفت از خلیج فارس داشته باشد، به دلیل قدرتمندی کشور و نیروهای مسلح، آن اراده را به طور کامل محقق و به طور علنی و آشکار اعلام خواهد کرد و همچون آمریکای تروریست، فریبکار و نا امن کننده جهان و اذناب منطقه‌ای و بین المللی آن، فریب کاری و پنهان کاری نخواهد کرد.”
روغنگران