فقر، زنگ خطری برای جامعه
فقر و انحرافات اجتماعی از جمله پدیده‌هایی هستند که به نظر بسیاری از صاحب نظران با هم مرتبط می‌باشند. تحقیقات و پژوهش‌ها در عین حال که مؤید وجود رابطة مستقیم بین فقر و انحرافات نیست، اما وجود همبستگی میان آن دو را تأیید می‌نماید. بر این اساس فقر به عنوان یکی از مسائل اجتماعی، در وقوع انحرافات و افزایش میزان آن به ویژه در زمینه جرائم زنان، اعتیاد و سرقت تأثیر گذار است. در رویکرد دینی نیز این همبستگی میان فقر و انحرافات اجتماعی مورد تأیید است. بر این اساس فقر انگیزش روی‌آوری به کجروی را افزایش می‌دهد؛ همچنان که رفاه طلبی در روی آوری به جرائم، انگیزة بسیار قوی می‌باشد.
بدون تردید فقر و نابرابری‌های اقتصادی از زمرة مهم‌ترین معضلات جامعه بشری است که از جایگاه ویژه‌ای در بین سایر مسائل اجتماعی برخوردار است. فقر از بنیادی‌ترین مشکلات و ناهنجارترین دردهای زندگی انسان است که با وجود پیشرفت و توسعه گسترده در زندگی بشری، میزان آن نه تنها کاسته نشده بلکه بر طبق آمارهای موجود در حال افزایش است. مشکلات فقر صرفاً منحصر به پیامدهای خود فقر نمیباشد، بلکه مشکلات این مساله اجتماعی زمانی شدت پیدا میکند که آن بسترساز انحرافات میگردد.
رابطه فقر با بزه
ارتباط بین فقر و انحرافات اجتماعی، موضوعی نو و بدیع نیست. جوامع انسانی در طی حیات خویش به شکلی، با این دو مقوله درگیر بودهاند. ارتباط بین فقیران، گرسنگان و بی‌خانمان‌ها با سارقان، قاتلان، معتادان در حوزه‌های مختلف علمی از قبیل، علوم اجتماعی، اقتصادی و روان‌شناسی، موضوع تحقیق و پژوهش‌های مختلف قرار گرفته و از منظرهای گوناگون به آن توجه گردیده است؛ به گونه‌ای که در هر زمان و به تناسب شرایط، امکانات و فضای جامعه، راه‌حل‌هایی در برخورد با آن در نظر گرفته شده است. با شکلگیری «نهضت علمی» و آغاز بررسی‌هایعلمی پدیده‌های فیزیکی، طبیعی، انسانی و اجتماعی، فقر و انحرافات اجتماعی نیز از موضوعاتی بود که به طور تقریبی از یکصد سال پیش، با کمک ابزارهای علمی جدید، مورد کنکاش علمی قرار گرفته و نظریه‌ها و تئوری‌های جدیدی در این رابطه ارائه گردیده است.
با توجه به شیوع فقر و افزایش آمار افرادی که زیر این خط و یا منطبق با خط فقر هستند از یک کارشناس ارشد جزا و جرم‌شناسی برای توضیح و واکاوی رابطه فقر وانحرافات اجتماعی کمک گرفته که در ادامه به آن می‌پردازیم.
کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی گفت: فقر را می توان نداشتن قدرتکافی اقتصادی برای رفع نیاز های اساسی برشمرد و جز تاثیرگذار ترینپدیده های اجتماعی محسوب می شود که آثار و تبعات گوناگونی را در پیدارد.
به گزارش روزنامه “صبح امروز” بتول سلیمی‌منش پیرامون رابطه فقر و بزه در جامعه افزود: توزیع نابرابر ثروت و درآمد نه تنها باعث عمیق ترشدن شکاف طبقاتی می شود بلکه این پدیده می تواند از عوامل تعیینکننده در بروز بزه به شمار آید و آسیب های جدی را متوجه جامعه کند بهگونه ایی که دور از انتظار نیست که میزان کجروی و بزهکاری در جامعهفقیر افزایش یابد.
وی تصریح کرد: در واقع هنگامی که ساختار اقتصادی به عنوان یکی ازمولفه‌های نظام اجتماعی دچار بی ثباتی گردد اقشار ضعیف و متوسطجامعه بیش از گذشته تحت فشار اقتصادی قرار می‌گیرند و بروز بزه دوراز انتظار نیست و این وضعیت میتواند منشا بروز بسیاری از انحرافاتاجتماعی باشد .
افزایش سرقت یکی از پیامدهای فقر
سلیمی منش اظهار کرد: وقوع بروز سرقت را میتوان به‌عنوان یکی ازپیامدهای فقر و مشکلات اقتصادی نام برد همانطور که در سال های اخیرنرخ فزاینده ایی نسبت به سایر جرایم داشته است.
وی ادامه داد: هر چند که در خصوص ریشه‌یابی جرم سرقت می توان بهارتباط آن با مواد مخدر و اعتیاد اشاره داشت اما در این بین وضعیتاقتصادی و مالی حاکم بر جامعه از جمله بیکاری نیز از عوامل موثر برافزایش آن است.
سلیمی منش ابراز کرد: به عبارتی دیگر،جرم حاصل یک فرایند معناداراست و نوعی همبستگی بین بروز بزه و عوامل موثر در آن وجود دارد که درخصوص تاثیرگذاری فقر در بروز بعضی از جرایم از جمله سرقت میتوان با بررسی دقیق به ارتباط نزدیک آن دو دست یافت و اگر این مقولهمورد واکاوی قرار نگیرد قطعا رابطه مستقیمی را بین این دو پدیده در آیندهشاهد خواهیم بود.
وی عنوان کرد: از دیگر آثار سوء فقر می توان به گسترش حاشیه‌نشینیاشاره داشت ،معضلی که بنیان بسیاری از آسیب‌های اجتماعی محسوبشده و به دلیل تورم و نرخ بالای مسکن استقبال اقشار کم درآمد به سمتسکونت در این امکان غیر رسمی بیش از گذشته است و در واقع فقر ازمشخصه های بارز در این مناطق است که غالبا افراد کم درآمد و مهاجردر آنجا سکونت دارند.
سلیمی منش گفت: مسئله حاشیه نشینی به دلیل پیامدهای منفی که برایجامعه دارد از جمله افزایش جرم و بزهکاری که در نتیجه باعث کاهشامنیت اجتماعی می شود باید مورد توجه قرار گیرد.
وی توضیح می‌دهد: این مناطق به دلیل نبود نظارت کافی محل مناسبیبرای بزهکاران محسوب می‌شود و کودکانی که طبق ارزش و نگرش‌هایحاکم این مناطق رشد می یابند گرایش آنها به رفتار بزهکارانه بیش ازسایرین بوده و بدین ترتیب شایسته است که با توانمند سازی اقشار کمدرآمد و کنترل نرخ تورم از گسترش آن جلوگیری بعمل آید.
این کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی از دیگر تبعات منفی فقراقتصادی که شخص و جامعه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد را این‌گونهمطرح کرد: پایین بودن سطح سواد اقشار فقیر جامعه و همچنین سطحسلامت و مراقبت‌های شخصی نیز بسیار پایین آمده و با این تفاسیر باتوجه به روند کنونی و گرانی‌های اخیر فقر و مشکلات اقتصادی اقشارضعیف و متوسط را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی اشاره کرد: طبیعتاً با چنین اوضاع اقتصادی بروز برخی از جرایمروند رو به رشدی پیش گرفته و بدین ترتیب آنچه مهم است توجه وساماندهی وضعیت کنونی است که در صورت عدم برنامه ریزی آیندهجامعه به شدت تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و امید است که مسئولین امرنسبت به واقعیت جامعه با مدیریت بهتری عمل نمایند.
عاطفه خوافیان