گزینه‌های جانشینی وزیر جنتلمن
استعفای وزیر آموزش و پرورش از جهتی غیر منتظره بود و به‌خصوص علتی که به‌طور رسمی برای استعفا اعلام شده یعنی کاندیداتوری ایشان تا حدودی عجیب به نظر می‌رسد. استعفایی که در ابتدا از سوی روابط عمومی این وزارتخانه تکذیب شد، سپس درباره دلیل آن گمانه‌زنی‌هایی همچون عدم همراهی دولت با برخی مسائل موردنظر سیدمحمد بطحایی همچون صدور مصوبه طرح رتبه‌بندی فرهنگیان مطرح شد و در نهایت از سوی دفتر سخنگوی دولت، با اشاره به دلیل طرح شده در نامه استعفا – یعنی شرکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی – از سوی رئیس‌جمهوری پذیرفته شده اعلام شد. نکته جالب توجه این که ساعتی قبل از مطرح شدن این خبر در رسانه‌ها، بطحایی مطلبی را در صفحه اینستاگرام و توئیترش منتشر کرده بود مبنی بر اینکه «در آخرین روز قبل از تعطیلات در جلسه‌ای با حضور رئیس و همکاران سازمان امور اداری و استخدامی، موضوع اصلاح حقوق همکاران جوانم در دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی را بررسی کردیم و با نظر مثبت جناب انصاری امیدوارم به‌زودی نتیجه موردنظر به دست آید». در نتیجه اعلام استعفای ناگهانی عجیب به نظر می‌رسید.
پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دوازدهم، در شرایطی که در دولت یازدهم، علی‌اصغر فانی و فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی کرسی وزارت آموزش و پرورش را در اختیار داشتند، سیدمحمد بطحایی به عنوان وزیر پیشنهادی برای این وزارتخانه جهت کسب رای اعتماد به مجلس معرفی شد. بطحایی که پیشتر قائم مقامی وزیر و معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش را بر عهده داشت، درنهایت با 238 رای موافق، 35 رای مخالف و 13 رای ممتنع از مجموع 288 رای به عنوان وزیر آموزش و پرورش دولت دوازدهم انتخاب شد.
وزارت آموزش و پرورش به طورکلی از وزارتخانه‌های دارای شرایط دشوار در دولت به حساب می‌آید. این وزارتخانه بیشترین نیروی استخدامی دولتی کشور را در اختیار دارد و در عین حال، تصمیم‌های آن با زندگی میلیون‌ها نفر از دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها مرتبط است. چالش‌های موجود از گذشته تا به حال در این وزارتخانه، آن را به میدانی سخت برای بطحایی بدل کرد. بطحایی از زمان حضور بر کرسی وزارت آموزش و پرورش، چالش‌های فراوانی را پیش رو داشت و تجربه کرد. در افتادن با مافیای کتاب‌های کمک درسی و کنکور یکی از مهمترین چالش‌های این وزارتخانه در دوره بطحایی بود که با تصمیم جدی درباره تغییر شکل تدریس و محتوای کتب درسی آغاز شد. ماجرا حتی به حضور برخی از ناشران کتاب‌های کمک درسی و کنکوری نزد مراجع عظام و اخذ و انتشار سخنانی درباره روند مطلوب این موسسات هم انجامید، اما به نظر می‌رسید که آموزش و پرورش مصمم به اجرای برنامه خود است. در حوزه دانش‌آموزی، بروز حادثه برای چند مدرسه و دانش‌آموزان آن، وقوع سیل فروردین 98 که منجر به تخریب تعدادی از مدارس و ایجاد وقفه و مشکل در تحصیل دانش‌آموزان مناطق سیل‌زده شد، شهریه مدارس غیرانتفاعی لوکس، موضوع تکراری همیاری والدین در مدارس دولتی و اخذ وجه در ازای ارائه کارنامه، حذف یا ادامه فعالیت مدارس استعدادهای درخشان و… از جمله اصلی‌ترین حاشیه‌های دوران وزرات بطحایی بود. در یک ماه گذشته نیز انتشار کلیپ‌هایی از شادی دانش‌آموزان با آهنگ یک خواننده خارج‌نشین به مناسبت روز معلم حواشی قابل توجهی برای این وزارتخانه به وجود آورد.
در حوزه امور مربوط به فرهنگیان، عمده چالش‌های این وزارتخانه میراث سال‌های گذشته بوده‌اند. اعتراض و اعتصاب معلمان در دو برهه طی یک سال گذشته که منجر به بازداشت چند تن از فعالان حقوق فرهنگیان شد اصلی‌ترین محور این چالش‌ها بود. این اعتراض‌ها البته به مسائل صنفی برمیگشت که مواردی مثل طرح رتبه‌بندی فرهنگیان می‌توانست بخشی از آنها را پاسخگو باشد، اما این طرح علی‌رغم گذشت چندین ماه از اعلام آماده شدن آن از سوی وزیر، مصوبه هیات وزیران را کسب نکرد تا از نگاه برخی، یکی از دلایل استعفای بطحایی نیز مطرح شود. مطالبات فرهنگیان و بازنشستگان و البته ماجرای پرونده فساد در صندوق فرهنگیان که از گذشته به ارث رسیده بود و در حال حاضر دادگاه آن در حال برگزاری است، از دیگر مسائل حوزه فرهنگیان دوران وزارت بطحایی بود. بطحایی همچنین چالش استخدام معلمان حق التدریس و تعیین وضعیت دانشجو-معلمان را هم پیشرو داشت که تصمیم‌گیری‌های وزارت دوره او در این موارد، تا حدی مثبت ارزیابی شد.
آموزش و پرورش پرجمعیت‌ترین وزارتخانه کشور است و آینده میلیون‌ها دانش آموز به سرنوشت این وزارتخانه بستگی دارد؛ شاید همین دو دلیل کافی باشد که بتوان مهمترین موضوع در آموزش و پرورش را انتخاب سرپرست و سپس وزیر دانست. انتخاب وزیر از این جهت اهمیت دارد که چالش‌های وزارت آموزش و پروش تمامی ندارد؛در دولت روحانی سه بار وزیر این وزارتخانه تغییر کرده است و فرهنگیان امیدوارند شاید با انتخاب چهارمین وزیر، کمی روی آرامش ببینند. خود روحانی نیز تصور نمی‌کرد در پرجمعیت‌ترین وزارتخانه دولت تا این حد با چالش مدیریتی مواجه شود و روزی در آموزش و پرورش مجبور شود چهار وزیر انتخاب کند. حالا که بطحایی با بهانه شرکت در انتخابات مجلس [که به گفته تحلیلگران صرفا توجیهی برای خروج او از کابینه بود] دولت را ترک کرده، نگاه کارشناسان به گزینه بعدی وزارت آموزش و پرورش است. در چند روز گذشته، اسامی چون مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، علی زرافشان معاون سابق وزارت آموزش و پرورش، حسین خنیفر رئیس دانشگاه فرهنگیان، علیرضا کاظمی معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، غلامرضا کریمی رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور و مجتبی زینی‌وند رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی برای جانشینی بطحایی مطرح شده‌اند. به نظر می رسد شانس انتخاب مجتبی زینی وند معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی و غلامرضا کریمی رئیس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور بیش از بقیه گزینه‌هاست. مجتبی زینی وند گزینه جوان‌تر و البته هماهنگ تر با دولت است و این موضوع باعث شده تا شانس وزارت او با توجه به شرایط حساس دولت بیش از دیگران باشد. زینی وند که در همه سطوح آموزش و پرورش حضور داشته و شناخت کامل و جامعی از این وزارتخانه پرچالش دارد تعاملات بهتری هم با نمایندگان مجلس داشته است.
مجتبی زینی وند کیست؟
مجتبی زینی وند دارای دکترای مدیریت فرهنگی است که تا کنون با سمتهایی همچون مشاور وزیر و سرپرست دفتر وزارتی وزارت آموزش‌وپرورش، مدیرکل مدارس غیردولتی آموزش‌وپرورش، دبیر شورای معاونان آموزش‌وپرورش، معاون اداری مالی اداره کل پشتیبانی وزارت آموزش پرورش، دبیر شورای نظارت مرکزی سازمان مدارس و مراکز غیردولتی وزارت آموزش‌وپرورش، عضویت در کمیته اتباع شورای عالی آموزش‌وپرورش، عضویت در کمیته خاص شورای عالی آموزش‌وپرورش، معاون آموزشی اداره آموزش‌وپرورش، مسئولیت حراست اداره آموزش‌وپرورش و مسئولیت امور ایثارگران و اداره آموزش پرورش فعالیت کرده است. در سوابق علمی زینی وند، بیش از ده‌ها تحقیق و مقاله علمی پژوهشی، چاپ ده‌ها مقاله علمی پژوهشی در روزنامه‌های کثیرالانتشار به چشم می‌خورد. او پژوهشگر برتر مراکز تربیت‌معلم تهران در سال 73، رئیس دفتر نشر آثار استاد مطهری در دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشجوی نمونه کشور در سال 69 بوده است. زینی وند عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه است و در کارنامه سیاسی او، سمت دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهید چمران و فرمانده گردان 120 عاشورا در ایلام ثبت شده است.
غلامرضا کریمی کیست؟
غلامرضا کریمی دانشیار روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی است که به عنوان قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین الملل فعالیت می‌کند؛ خاستگاه او از دانشگاه خوارزمی است و هم اکنون عضو هیات رئیسه و مشاور امور بین الملل این دانشگاه نیز هست. سوابق کریمی بیشتر در حوزه دانشگاهی است؛ عضویت در شورای علمی کارگروه مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت در کمیته تخصصی جذب موسسه آموزش عالی علمی – کاربردی شهرداری تهران از دیگر سمت‌های او بوده است. کریمی همچنین دبیرکل کمیسیون ملی آیسسکو، معاون دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت آموزش و پرورش؛ دبیر سیاسی مجله بصائر و کارشناس معاونت سیاسی سازمان صدا و سیما نیز بوده است. مقایسه سوابق زینی وند و کریمی نشان می‌دهد وزن سیاسی و اجتماعی زینی وند بیش از سایر گزینه‌هاست؛ با این حال بایست منتظر بود و دید که رئیس جمهور چه کسی را به عنوان وزیر پیشنهادی به مجلس معرفی می کند. شاید بالاخره شاهد آن باشیم که وزارت آموزش و پرورش بیش از هر زمان دیگری روی آرامش به خود بگیرد.
علی روغنگران