تغییر فرماندهی سپاه چه پیامی دارد؟
- «فرمانده کل قوا» روز یکشنبه اول اردیبهشت، سرتیپ حسین سلامی را با اعطای درجه سرلشکری به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب کرد. او جانشین سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده سابق سپاه پاسداران شده است.
حسین سلامی در سال 1339 و در شهرستان گلپایگان در استان اصفهان متولد شد. او در آستانه انقلاب اسلامی در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت قبول شد. دو سال پس از انقلاب و در 20 سالگی، به نهاد تازه تاسیس سپاه پاسداران پیوست. سرلشکر سلامی فرمانده با سابقه‌ای در سپاه پاسداران است. او همه رده‌های فرماندهی را از پایین تا بالا طی کرده است. سلامی در دوران دفاع مقدس در لشکر‌های 14 امام حسین اصفهان و 25 کربلای مازندران فرمانده بوده است. او مسئول عملیات قرارگاه دریایی نوح در جنگ ایران و عراق بود. سرلشکر سلامی پس از پایان جنگ، دوره دانشکده فرماندهی و ستاد را گذراند و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی و نیز عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی شد. او از سال 71 تا سال 76 فرمانده دانشکده فرماندهی ستاد (دافوس) سپاه را برعهده داشت. سلامی طراح دوره عالی جنگ در سپاه است. او پس از آن به مدت هشت سال یعنی سال 76 تا 84 معاونت عملیات ستاد مشترک سپاه را برعهده داشت، 84 تا 88 فرمانده نیروی هوایی سپاه شد و نهایتا از 88 تا 98 جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران شد. این کارنامه‌ای درخشان و کافی برای سلامی به حساب می‌آید تا به فرماندهی کل سپاه پاسداران برسد. با این حال انتصاب سرلشکر سلامی به این سمت بازتاب گسترده‌ای در رسانه ها و افکار عمومی داشته است. بسیاری معتقدند که این انتصاب به این معناست که سپاه پاسداران در وضعیتی قرار گرفته که نیازمند تغییر بوده است. برخی رسانه‌ها و فعالان فضای مجازی که از مخالفان نظام هستند در تلاشند که القا کنند این تغییر ناشی از وجود اختلاف در فرماندهی نیروهای مسلح است. البته کمترین دلیلی برای ادعای خود ارائه نمی‌کنند. با این حال درباره انتصاب سرلشکر سلامی نکاتی را می‌توان در نظر داشت که به نظر می‌رسد واجد اهمیت است:
1- این تغییر مهم در فرماندهی سپاه پاسدارن غیر منتظره بود چرا که سرلشکر جعفری تا سال آینده از رهبر معظم انقلاب برای فرماندهی حکم داشت. رهبر انقلاب در حکم سردار سلامی به “ابراز ضرورت جابجایی در فرماندهی سپاه از سوی سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری” اشاره کرده اند. شاید در آینده روشن شود که ضرورت مد نظر سرلشکر جعفری برای جابه جایی زودهنگام چه بوده است.
2- سلامی در شرایطی به این پست رسیده که در سال‌های اخیر تغییرات مهمی در حوزه ساختار و فرماندهی نیروهای مسلح صورت گرفته است. در سال 95 سرلشکر باقری فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح شد. پیش از باقری سال‌ها سرلشکر بسیجی فیروزآبادی این سمت را برعهده داشت. تغییری که همزمان با انتصاب سرلشکر غلامعلی رشید به عنوان فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا و جانشین او سرلشکر حسین حسنی سعدی است. این قرارگاه در دوران دفاع مقدس نهاد بالادستی سپاه و ارتش به حساب می‌آمد مدتی آیت الله خامنه‌ای فرماندهی آن را برعهده داشت پس از ایشان آیت الله هاشمی مسئول این قرار گاه شد. به این ترتیب با انتصاب سرلشکر رشید به عنوان فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا به نوعی این قرارگاه دوباره احیا شد. اما تغییر مهم دیگری که اخیرا در نیروهای مسلح رخ داده انتصاب امیر عبدالرحیم موسوی به عنوان فرمانده ارتش بود. این تغییر نیز تابستان دو سال پیش اتفاق افتاد. به این ترتیب در سه سال اخیر تحولات مهمی در حوزه فرماندهی نیروهای مسلح رخ داده که آخرین آن تغییر فرمانده سپاه است. می‌توان این تغییرات را راهبردی و در راستای تکمیل یکدیگر تحلیل کرد.
3- انتصاب سردار سلامی از این جهت جالب توجه است که در هفته‌های اخیر سپاه پاسداران از سوی آمریکا به عنوان گروهی تروریستی شناخته شده و تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته است. این تغییر را می‌توان در ارتباط مستقیم با تازه‌ترین تهدیدات آمریکا علیه ایران دانست. سردار سلامی از جمله نظامیانی به حساب می‌آید که بیشترین اظهارات ضد آمریکایی و ضد صهیونیستی را در کارنامه خود دارد. او همیشه و از هر فرصتی برای تاختن به آمریکا و اسرائیل استفاده می‌کند. تندترین تعابیر ممکن را علیه آنها به کار می‌برد. سردار سلامی بار‌ها از نابودی اسرائیل و رویارویی ایران با آمریکا حرف زده است، انتصاب او می‌تواند حاوی پیامی برای آمریکا باشد، “ایران عقب نشینی نمی‌کند.”
4- نکته دیگر این است که سردار سلامی هر چقدر علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی سخن گفته است، به همان نسبت درباره مسائل سیاست داخلی سکوت کرده است. او به جز در موارد معدودی همچون حوادث بعد از انتخابات سال 88، درباره دیگر مسائل سیاست داخلی ایران حرفی نزده است. بسیاری از فرماندهان سپاه پاسداران در مقاطع مختلف به انتقاد از عملکرد دولت و سیاستمداران پرداخته اند، اما سرلشکر سلامی به ندرت وارد این وادی می‌شود. تاکنون دیده نشده او از دولت حسن روحانی و یا دولت‌های دیگر گلایه و یا انتقادی کند. انتخاب سلامی با این خصوصیت بارز را می‌توان در راستای حفظ وحدت نیروهای سیاسی و نهاد‌های سیاسی، امنیتی و نظامی در داخل کشور تحلیل کرد. شاید در دوران فرماندهی سرلشکر سلامی در سپاه پاسداران شاهد نظامی‌تر شدن این نیرو و ورود کمتر آن به حوزه‌های دیگر باشیم.
5- در سپاه پاسداران سرلشکر سلامی به خاکی بودن و ساده زیستی و حسن رفتار شهرت دارد. شیوه مدیریت او تفاوت‌هایی با سرلشکر جعفری دارد، با این حال احتمالا مسیر حرکت سپاه را تغییر نخواهد داد چرا که او ده سال است که جانشین فرمانده سپاه است و در روند درون سپاه نقش بارزی داشته است. ظاهرا سلامی از محبوبیت بالایی در میان نیروهای سپاه برخوردار است. انتصاب سردار سلامی این پیام را دارد که روند کنونی در درون سپاه پاسداران ادامه خواهد یافت، اما با مدیریتی متفاوت.
علی روغنگران