ابر سیاه ازدواج سفید روی آسمان شهر
ازدواج سفید برگرفته از فرهنگ غرب و در نتیجه “جنبش آزادی زنان“تشکیل شد که امروزه به عنوان یک ناهنجاری اخلاقی و اجتماعی در کشورهایی شرقی و خصوصا ملیت‌های مذهبی به شمار می آید و بر خلاف آداب و رسوم حاکم و آموزههای شرعی در جامعه رخ میدهد.
بسیاری از جوانان، غافل از تاثیرات روانی مخرب این اقدام، با ورود به این بیراهه، سعی در دور زدن تمامی قوانین و مقررات یک زندگی مشترک و دست یابی سریعتر به خواستههای خود در مسائل جنسی و روانی را دارند.
آغاز زندگی مشترک به صورت یک قرارداد رسمی بین زن و مرد و تحت تاثیر روابط عاطفی صورت میگیرد و ازدواج سفید با الگوبرداری از همه جوانب این رویکرد، و حذف تمامی تعهدات این قرارداد، راه را برای بروز هنجار شکنیهای اخلاقی و اجتماعی گشوده است.
در این خصوص به گفتگو با جعفر شاهرخی کارشناس ارشد ارتباط اجتماعی و جامعه شناس حوزه علوم انسانی پرداختیم. وی با تاکید با روند افزایشی این رویکرد در جامعه مدنی حال حاضر ایران گفت: واقعیت بسیار تلخ ازدواج سفید در اجتماع، مبیّن رابطه بین زن و مرد، بدون ازدواج رسمی و یک همخوابگی بدون تعهد و بیتوجه به سنت، اخلاق و قانون نگهداری ثبت رویداد ازدواج و طلاق است که در سایه هزینههای کم برای جوانان اتفاق میافتد. این مساله یک زنگ خطر بزرگ و بسیار جدی است که اگر نشنویم در آینده نزدیک با مشکلات جبران ناپذیری مواجه خواهیم شد.
وی افزود: در بحث ریشهیابی و آسیب شناسی این مساله می توان گفت، جوامع سکولار و غربی و بخشی از جوامع اروپایی، به نوعی وارد این فضا شدهاند و جامعه ما نیز متاثر از فرهنگ آنهاست. با نگاه به شبکههای ترکیه، علی‌رغم اینکه به تازگی بحث تفکیک جنسیتی در ترکیه نیز مطرح شد، اما هیچ مجازاتی برای موضوع ازدواج سفید در نظر گرفته نشده است.
جامعه شناس حوزه علوم انسانی خاطرنشان کرد: به دلیل همجواری ما با کشور ترکیه، متاسفانه خانوادهها به شدت تحت تاثیر و پیگیر فیلمهای ترکی هستند. با توجه به قوانین سختگیرانهتر و آموزههای دینی ما در جامعه، بروز و ظهور این ارتباطات در لایههای زیرین جامعه به صورت مویرگی در حال افزایش است. اگرچه این محدودیتهای بدون آموزش لطمات غیرقابل جبرانی به اجتماع وارد میآورد.
وی اذعان کرد: اگر بتوان آمار درستی از وجود روابط آزاد، کمهزینه و بدون تبعات قانونی در سطح جامعه گرفت، وضعیت فعلی ما به نسبت سایر کشورهای درگیر این معضل، چندان مساعد نیست. هرچند که در دین اسلام صیغههای محرمیت و ازدواج موقت به دلیل هزینهها و حق و حقوقات کمتر روی میدهد، اما وجه شرعی دارد و در دفاتر معتبر ثبت میشود.
جامعه شناس حوزه علوم انسانی ابراز کرد: عوامل زیادی در شیوع ازدواج سفید نقش دارند که تهاجم فرهنگی و یا فارغ از هجمه آن، تزاحمهای فرهنگی در سالهای اخیر، روابط افراد در خانواده و عدم ارائه اطلاعات و آموزشهای لازم برای ازدواج رسمی و مدت دار به جوانان، تحمیل تشریفات بسیار سنگین در ازدواجهای رسمی بر زوجهای جوان و خانوادهها، پایبندی به سنتهای پیچیده و غیر ضرور، تنوع طلبی به ویژه در پسران و وجود شرایط دشوار برای ازدواج، از برخی این دلایل به حساب میآید.
وی در پایان گفت: در نتیجه جوان که حس میکند دست و پای او بسته شدهاست، به دنبال آزادی عمل بیشتر، هزینه کمتر و آرمانخواهی در ازدواج میگردد. دختران نیز به دنبال ازدواج دایم و رویایی هستند که هرگز اتفاق نمیافتد. این مساله مستلزم مطالعات بیشتری در حوزه جامعه شناسی است و نخبگان جامعه باید برای کمرنگ نمودن و حذف ریشهای این معضل همگام و همراه شوند.
پس از هم صحبتی با این کارشناس خانواده به گفتگو با چند تن از شهروندان پرداختیم و نظر ایشان را در این خصوص جویا شدیم.
یک دختر جوان کارمند گفت: روابط بین دختر و پسر در خارج از کشور نیز تحت تاثیر نیازهای جنسی است. نیاز جنسی جزو ظواهر یک رابطه محسوب میشود. اما در بحث زندگی به دلیل تعهدات متفاوتی که طرفین را درگیر میکند، باید افراد از سنین کودکی برای پذیرش مسئولیتهای متعدد آن آماده شوند.
وی افزود: در جوامع غربی افراد از سنین کمتری اجازه ورود به این رابطه را دارند چرا که کودکان از دوران دبستان درباره مسائل جنسی آموزش میبینند و در دبیرستان وارد رابطه دوستی میشوند که اغلب ممکن است به مدت یکسال یا بیشتر به طول انجامد و حتی در همین دوران این روابط به ازدواج ختم میشود. ازدواج در سن کم فقط مختص جوامع آسیایی و اسلامی نیست.
وی خاطرنشان کرد: در نتیجه گسترش فضای مجازی و با نگاه به زندگی سلبریتیهای غربی، به عنوان الگوی جوانان جوامع مختلف، آنها قبل از ازدواج وارد روابط عاطفی و زناشویی شده و حتی پس از تولد یک یا چند فرزند، رابطه خود را رسمی میکنند. این در فرهنگ غربی جا افتاده است. اما این روابط براساس موازین عقلی پیریزی نمیشود و تحت تاثیر مسایل ظاهری مانند زیبایی دختر و پسر، پول و یا قدرت طرفین اتفاق میافتد.
وی ادامه داد: رفته رفته دو طرف با شناخت نسبت به همدیگر و احساس و درک متقابل نسبت به ادامه رابطه جدی و رسمی و یا قطع و جدایی از یکدیگر تصمیم میگیرند. این مساله کاملا در این کشورها طبیعی و پذیرفته شده است. اما تمایل پسران غربی به رابطه با دختران شرقی به دلیل کاهش روابط پیش از ازدواج آنها، خط بطلانی بر پدیده ازدواج سفید است. چرا که هر فردی به فطرت تعهد و مسئولیت پذیری خود برمیگردد.
وی در ادامه با اشاره به نیاز قطعی جوانان به امر ازدواج اذعان کرد: اما در فرهنگ ما به دلیل حساسیت روی روابط دختران حتی در خانواده های روشنفکر، این رویداد جایگاهی ندارد و جواب نمیدهد. در بدو ازدواج سنتی ایرانی، فارغ از جایگاه و شخصیت و رتبه علمی و اجتماعی یک دختر، اولین مساله مورد اهمیت برای همسر و خانوادهها، باکره بودن اوست.
وی ابرازکرد: در شرایط کنونی جامعه و با شیوع بیکاری و اعتیاد بین جوانان و عدم استطاعت آنها برای تشکیل یک زندگی سالم متوسط، حق انتخاب دختران کاهش یافته است و متاسفانه با ورود به این روابط، آب بر آتش فحشا میریزند. بنابراین ازدواج سفید نتایج بسیار مخرب و روانی منفی فراوانی در کشور ما دارد.
وی بیان کرد: بسیاری از جوانان بیکار با فریب دخترانی که تمول کافی و یا کار مناسب دارند، بدون اطلاع خانوادهها وارد روابط موازی میشوند. این موارد حتی در خانوادههایی که دختران اجازه کمترین آرایش در جامعه را ندارند شایعتر است چراکه اعتماد بیشتری به فرزند خود دارند. اما دختران با فریب خانواده خود به بهانههایی مانند ماموریت کاری، سفر با دوستان، اضافه کاری و … این رابطه را در خفا حفظ میکنند.
وی در پایان گفت: از جمله تبعات این روابط میتوان به سقط جنینهای نامشروع، تعلقات عاطفی کنترل نشده و وابستگی‌های مادی معنوی و حتی ادامه این روابط در زیر سایه ازدواج رسمی خود با دیگری نیز اشاره کرد.
سمیه سادات حسینی