رابطه معکوس مدرک و اشتغال
یکی از شایع‌ترین مشکلات گریبان‌گیر جوانان عدم وجود شغل مرتبط با تخصص دانشگاهی و تحصیلی آنان است و این در حالیست که هنوز اغلب جوانان رفتن به دانشگاه و حتی تحصیلات تکمیلی را در دانشگاههای آزاد و غیردولتی با وجود شهریه های بالا اتخاب می‌کنند.
متاسفانه این روند محدود به همین چرخه نافرجام نمی‌شود بلکه سرقت‌های علمی از جمله خرید و فروش پایان نامه و مقالات علمی نیز موجب پدیدآمدن مشاغل کاذب دیگری نیز شده است. مهمترین مسئول اینگونه مشکلات را می توان ناکارآمدی نظام آموزشی و رشد بی رویه تعداد آموزشگاه‌های عالی کشور دانست.
هر سطح از جامعه نتیجه بی اما موضوع این است اغلب فارغ التحصیلان بعد از طی دوران تحصیل در واقع در انتهای صف بازارکار و حتی اولویت بعد از متخصصین غیر دانشگاهی قرار می‌گیرند. در نتیجه همه این رویدادها، همه روزه شاهد خطاهای انسانیبیشماری در بخش های مختلف علمی پژوهشی آموزشی و… هستیم که ناشی از ضعف تخصص و دانش در دانشگاه هاست. در این خصوص به گفتگو با چندتن از فعالین حوزه کسب و کار پژوهشی و همچنین دانشجویان پرداختیم.
مسئول آزمایشگاه یک مرکز درمانی با تاکید بر اهمیت تخصص علمی در هر حوزه ای گفت: اگر مدرک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با نوع فعالیت اجتماعی فرد باشد به معنای تخصص هرچه بیشتر وی در آن حوزه کاری است. به طور مثال در بخش درمان اگر نیروهای مربوطه دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و یا کارشناسی ارشد علوم آزمایشگاهی باشند در زمان اورژانسی بودن حال یک بیمار درک و توانایی بیشتری از خود نشان می دهند تا که دارای مدرک زیستشناسی باشند.
احمدی افزود: صرفا، داشتن مدرک دانشگاهی به معنای تخصص نیست. چه بسا افرادی که به واسطه داشتن مدرک در جایگاه های مهمیقرارگرفتند اما به دلیل نداشتن تخصص لازم از عهده مسئولیت هایمحول شده برنیامدند و آن بخش ها دچار سوء مدیریت شدند.
وی با بیان اینکه هر فردی در هر جایگاهی که هست باید تخصص لازم را دارا باشد، اذعان کرد: یک مهندس، یک پزشک حتی یک مدیربرای ارائه خدمات هرچه بهتر باید به لحاظ دانش و تجربه، اندوخته هایغنی داشته باشد، حال آن که آنچه در جامعه می بینیم گذر از تخصص و تجربه است و محوریت مدرک های کاغذی است که هیچاعتباری در عرصه تخصص و تجربه ندارد و به راحتی خرید و فروش میشود.
در ادامه دانشجوی ترم چهارم مدیریت صنعتی دانشگاه پیام نور مشهد که به عنوان پذیرش در یک مهمانپذیر مشغول به کار است، در پاسخ به چرایی ورود به دانشگاه گفت: امروزه لازمه استخدام در هر مجموعهای داشتن مدرک تحصیلی دانشگاهی است اگرچه که اینمدرک نامرتبط باشد. متاسفانه دانسته‌های دانشگاهی من کمکی به فعالیت شغلی حال حاضرم ندارد اما بدون وجود این مئارک امکان ورود به بازار کار وجود ندارد.
وی افزود: از نظر یک کارفرما باید نیروی کار روند اجتماعی شدن را از طریق ورود به دانشگاه سپری کرده باشد و داشتن مدرک کارمندان برایکارفرمایان از اهمیت فراوانی برخوردار است. سعی دارم که با آموختن مدیریت صنعتی که به لحاظ محتوا به رشته حسابداری نزدیک است در آینده بتوانم مدیریت امور مالی مهمانپذیر را نیز در دست گیرم.
وی با اشاره به 9 ساعت کار در طول روز خاطر نشان کرد: در تلاش برایبرنامه ریزی مرور دروس عقب افتاده هستم. چرا که روزهایی مجبورم تا 12 ساعت کار کنم و امکان برای مطالعه میسر نیست و به دلیل مشغله های فراوانی کاری مجبور به گرفتن دو ترم مرخصی از دانشگاه شدم که این علاوه بر عقب افتادن از تحصیل ضررهای مالی نیز برای من به ارمغان خواهد آورد.
دانشجوی ترم چهارم مدیریت صنعتی دانشگاه پیام نور مشهد اذعان کرد: روی آوری جوانان به سوی دانشگاههای غیر انتفاعی برای دریافتصرف یک مدرک ، توجیهی برای ادامه فعالیت آنان در جامعه، پشت میز نشینی و ساختن بنای آیندهای در خور شأن آنهاست. اما داشتن مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد دلیلی بر توانایی فردی و اجتماعی جوانان نیست. چراکه اغلب این مدرک گرایی بدون در نظر گرفتن استعداد و علایق فرد صورت می گیرد.
وی تاکید کرد: در بازار کار امروز برای جوانانی که مدرک دیپلم و یازیر دیپلم دارند به سختی کار فراهم می شود و این جوان چگونه میتواند به تشکیل خانواده در آینده فکر کند؟ درصد کمی از جوانانی که مدرکی در دست دارند نیز در بازار کار موفق خواهند بود.
وی در پایان گفت: من از زمانی که خود را به یاد می آورم همواره کار میکردم و لذتی از دوران جوانی ام نبرده‌ام. دوستانی که دارم همه از محیط کار با من اشنا شده اند و تفاوت سنی زیادی باهم داریم و دنیای متفاوت جوانان دو سه دهه اخیر همواره در بحران خاکستری نبود بازار مرتبط کار و دانشگاه گذشته است.
در ادامه دانشجوی انصرافی ارشد رشته بیوشیمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: به عقیده من مسیر موفقیت از راه تحصیل در دانشگاه نمی گذرد و بنا براین ترجیح دادم که از ادامه تحصیل انصراف دهم . اگرچه که برای اشتغال در هر مجموعه ای نیاز به مدرک تحصیلیاحساس می شود. اما واقعا رشته دانشگاهی من هیچ ارتباطی به کاری که امروز انجام می دهم ندارد. حتی برخی از کارها نیازی به داشتن مدرک تحصیلی ندارد اما جامعه به سوی مدرک گرایی سوق داده شده است.
این خانم تاکید کرد: اگر به گذشته برگردم هرگز انتخاب رشته دانشگاه را انجام نمی دهم چراکه با این کار فقط هزینه و زمان را هدر دادم. و ترجیح می دهم که به دنبال آموختن یک رشته فنی یا کاردانش در دبیرستان باشم چراکه معتقدم این رشته‌ها فرد را سریعتر به هدف خود می‌رساند.
در شماره بعدی این گزارش به گفتگو با چندتن از اساتید دانشگاه و همچنین مسئولین آموزش عالی استان خواهیم پرداخت و نظر آنان در خصوص این چالش را به بحث خواهیم گذاشت.
سمیه سادات حسینی