پیشگیری با اصلاح سبک زندگی
هشتم تا پانزدهم بهمن ماه به نام «هفته ملی مبارزه با سرطان» نامگزاری شده است. تنها شنیدن نام «سرطان» بار سنگینی را به فرد مبتلا و اطرافیانش وارد می‌کند. این بیماری غیرواگیردار که دومین عامل مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و سومین عامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است، 250هزار نفر را در جامعه گربانگیر کرده است و متاسفانه هر سال 110هزار نفر مورد جدید ابتلا به این بیماری شناسایی می‌شود.
سرطان يك معضل بزرگ جهاني است، در سال گذشته ١٨ ميليون نفر در دنيا به بيماري سرطان مبتلا شده اند و برآورد مي شود كه اين ميزان تا سال ٢٠٤٠ به ٣٠ ميليون نفر برسد.
طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ايران در سال ٢٠١٧، حدود ٣٨٠ هزار نفر فوت كرده اند كه ١٦ درصد از اين مرگ و ميرها بر اثر ابتلا به بيماري سرطان بوده است. يعني بعداز بيماري‌هاي قلب و عروق كه ٤٣ درصد علت مرگ‌ها در ايران را شامل مي شود، دومين علت مرگ به سرطان‌ها اختصاص دارد.
دخانیات پای ثابت سرطان
متاسفانه ٣٤ درصد از افرادي كه براثر سرطان فوت مي كنند، زير ٧٠ سال و ١١ درصد آنها زير ٥٠ سال سن دارند، شايع ترين سرطان در مردان، سرطان معده و شايع ترين سرطان در زنان، سرطان سينه است. دخانیان به عنوان عامل خطر ثابت شده در ایجاد حداقل 8نوع سرطان از جمله دهان، حنجره، ریه، پانکراس، مثانه، کلیه، مری و معده و عامل احتمالی در سرطان‌های روده بزرگ،دهانه رحم،سرطان خون،کبد، غددفوق کلیوی،کیسه صفرا، حفره بینی و سینوس‌ها به اثبات رسیده است.
در برنامه ملی ثبت و شناسايي بيماري سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نظر دارد به طور دقيق نوع و تعداد بيماران سرطاني در أقصي نقاط كشور را رصد و آمارگیری کند.
چرایی افزایش آمار مبتلایان به سرطان
چرا که اثبات شده محیط و شیوه زندگی نقش اساسی در ابتلا به سرطان دارند. هفت سرطان بیشترین رواج را در ایران دارند؛ سرطان سينه، معده، ركتوم، ريه، مثانه، پروستات و خون. مهمترين عواملي كه در ابتلاي به سرطان معده و مري موثر است، شامل دخانيات، آب غيربهداشتي، بهداشت دهان پايين، چاقي، آلودگي هوا، عفونت‌ها، مصرف زياد گوشت قرمز، عوامل ژنتيكي و نوشيدني داغ است.
سرطان مری در ایران رو به کاهش و سرطان کولون به دلیل تغییر سبک زندگی رو به افزایش است. برآورد می‌شود که آمار سرطان در سال 2030 به تعداد 155 هزار نفر برسد.
افزایش آمار مبتلایان به سرطان به دلیل افزایش امید به زندگی، افزایش كنترل عفونت در بيماري‌هاي واگير، كاهش مرگ نوزادان، تغيير سبك زندگي، تشخيص بهتر بيماري‌ها و ثبت موفق تر اطلاعات در این سال‌ها نمود داشته است.
تغییر سبک زندگی و پیشگیری از سرطان
یک خبر خوب این است که با تغییر سبک زندگی می‌توان از سرطان پیشگیری کرد، امری که شابی دشوار باشد ولی قطعا سلامتی به زحمتش می‌ارزد.
چاقي، مصرف دخانيات، عفونت‌ها، رژيم غذايي نامناسب (مصرف بي رويه نمك، چربي‌ها، فست فودها و گوشت قرمز) و استرس از جمله عوامل محيطي است كه ابتلا به سرطان‌ها را تسريع مي كند و با تغییر سبک زندگی قابل پیشگیری است.
در حال حاضر 90درصد ایرانیان تحرک بدنی کافی را ندارند و 35درصد حجم غذایی که می‌خورند اضافی است ضمن این که میوه و سبزیجات به عنوان کاهش دهنده ریسک ابتلا به سرطان در سبد غذایی ایرانیان جای کمی دارد.
برنامه‌های دولت برای مقابله با سرطان
دولت و وزارت بهداشت نیز همان گونه که گفتیم برنامه‌هایی را برای مبارزه با سرطان در دستور کار قرار داده است، روز گذشته پنج مرکز پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان و بیماری‌های غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد طی مراسمی همزمان با سراسر کشور از طریق ارتباط ویدئو کنفرانس با حضور سرپرست وزارت بهداشت بهره برداری شدند.
مراسم بهره برداری از 75 مرکز پیشگیری و تشخیص سرطان در سطح کشور به صورت همزمان با حضور معصومه ابتکار معاون رئیس جمهوری، سفیر ژاپن در ایران، معاونان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و روسای دانشگاههای علوم پزشکی کشور برگزار شد.
سرپرست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این مراسم گفت: نخستین مرکز پیشگیری و تشخیص زودهنگام کشور در شهر مشهد و در پیشگاه محضر آقا امام رضا(ع) افتتاح شده است.
سعید نمکی افزود: امیدوارم افتتاح این مراکز که زیرساخت‌های آن به همت دکتر سید حسن قاضی زاده‌هاشمی وزیر پیشین بهداشت انجام شده در پیشگیری و تشخیص سریع سرطان در کشور نقش بسزایی داشته باشد.
140میلیارد هزینه برای افتتاح 5مرکز پیشگیری از سرطان در مشهد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این مراسم گفت: عملیات ساخت پنج مرکز پیشگیری و تشخیص سرطان در فضایی به مساحت سه هزار مترمربع از سال 1394 آغاز و امروز بهره برداری شد.
محمدرضا دارابی افزود: این مراکز با هزینه 140 میلیارد ریال در بیمارستانهای مشهد و کاشمر دایر شده اند. مراکز پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان در بیمارستانهای امام رضا(ع)، امید و‌هاشمی نژاد مشهد و بیمارستانهای مدرس و موسی بن جعفر(ع) کاشمر فعالیت می‌کنند.
وی ادامه داد: با راه اندازی کامل این مراکز تا نیمه نخست سال آتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد دو سال زودتر از «برنامه سند ملی سرطان» به حد انتظار توسعه مراکز تیپ یک سرطان نایل خواهد شد.
رتبه 15ام خراسان رضوی در ابتلا به سرطان
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: سالانه 10 هزار مورد جدید سرطان در خراسان رضوی شناسایی می‌شود. این استان با شیوع 188 در صدهزار نفر جمعیت رتبه 15 کشوری را در این زمینه دارد.
وی افزود: سرطان دومین عامل مرگ و میر در ایران و جهان است. دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان قطب بهداشت و درمان در منطقه شمال شرق کشور نقش مهمی در شناسایی و ارائه خدمات تشخیصی درمانی به بیماران مبتلا به سرطان دارد.
سرطان‌های شایع در خراسان رضوی
دارابی سه سرطان شایع در خراسان رضوی را در مردان شامل سرطان معده، پوست و کولورکتال و در زنان سرطان پستان، کولورکتال و پوست ذکر و بیان کرد: برنامه تشخیص زودهنگام و غربالگری سه سرطان شایع پستان، سرویکس و روده بزرگ توسط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حال اجر است.
وی گفت: همچنین در پنج بیمارستان امید، دکتر شیخ، شهید‌هاشمی نژاد، امام رضا(ع) و قائم(عج) مشهد بخش شیمی درمانی و در بیمارستانهای امید و امام رضا(ع) بخش رادیوتراپی فعال وجود دارد. در بیمارستان رضوی و در دو مرکز خصوصی شامل بیمارستان رضوی و مرکز رادیوتراپی انکولوژی رضا(ع) نیز این خدمات ارائه می‌شوند.
سرویس اجتماعی