مکارم شیرازی: اینها راه را اشتباه می روند
گزارش‌ها از شهر مذهبی قم نشان می‌دهد سازماندهی‌هایی برای انتقاد و اعتراض به دولت در قم وجود دارد. برگزاری تجمع ضد دولتی توسط طلاب، سردادن شعار‌های ضد دولتی در راهپیمایی 22 بهمن، انتشار بیانیه‌ها و نامه‌های انتقادی باعث شده است که این گمانه تقویت شود که قرار است قم در ردیف اول صف منتقدان و مخالفان دولت باشد. سال گذشته این مشهد بود که موقعیت اپوزیسیون دولت را داشت، اما حالا ظاهرا قم این نقش را در اختیار گرفته است. روز پنجشنبه آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید، در جلسه درس خارج فقه خود از برخی شعار‌ها در راهپیمایی 22 بهمن این شهر انتقاد کرد. او گفت: “اعتقاد من این است که اسلام و انقلاب و نظام به وسیله دشمنان خارجی از بین نخواهد رفت، ولی به وسیله دوستان ممکن است این اتفاق بیفتد و ضربه بخورد که از جمله این عوامل، تندور‌ها هستند که با پیمودن راه اشتباه مردم را از انقلاب جدا می‌کنند.”
این مرجع تقلید افزود: «رهبر معظم انقلاب قبل از راهپیمایی 22 بهمن با صراحت فرمودند؛ شعار‌های اختلاف انگیز و شخصی ندهید، اما در همین راهپیمایی قم عده‌ای چه شعار‌هایی دادند، با این که رهبر معظم انقلاب فرموده بودند مراقب باشید.»
به گفته مکارم شیرازی “این تندروی‌ها خیلی ضرر دارد، اینها راه را اشتباه می‌روند.”
در راهپیمایی روز 22 بهمن و در شهر قم شعار‌های بسیار تندی علیه دولت سر داده شد و پلاکارد‌هایی در راستای حذف دولت در دست راهپیمایان دیده شد.
براساس گزارش رسانه‌ها پلاکارد‌های ضد دولتی در قم خط و شکل یکسان داشته اند. با کنایه از تکه‌کلام روحانی که می‌گوید علی برکت‌الله، بر روی یکی از این پلاکارد‌ها نوشته شده بود: “مردم در مسیر انقلابند، ماشاالله آقایان به فکر بخور بخورند، علی برکت الله.” برخی دیگر از دست‌نوشته‌ها که حاوی شعار‌های کنایه‌آمیز بود عبارت‌اند از: «این منطق رئیسه گرونی که مهم نیست.»
دیگر شعار‌ها عبارت بودند از: «ای آنکه تو عامل گرانی تا عید خدا کند نمانی»، «ملت ما نجیب است وزیر به فکر جیب است»، «ملت شده بدنام، گور پدر برجام» و «کی گفته برجام بده گوشت کیلویی یکصده.» شعار‌هایی علیه FATF هم در راهپیمایی دیده شد.
این درحالی است که رهبر معظم انقلاب در روز جمعه در جمع افسران نیروی هوایی تاکید کردند که راهپیمایی 22 بهمن جای “تسویه حساب” نیست.
در تحولی دیگر روز چهارشنبه خبرگزاری فارس گزارش داد که 7271 نفر از طلاب، فضلا و اساتید حوزه علمیه قم، طی نامه‌ای به رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دبیر و اعضای شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، خواستار برگزاری تجمع در مدرسه فیضیه قم در دفاع از معیشت مردم و مخالفت با لوایح “استعماری” موسوم به FATF شدند. امضا کنندگان این نامه به شدت از دولت انتقاد کردند و نوشتند: ««غربگرایان لیبرال، پس از تجربه تلخ خسارت محض برجام که حاصلی جز کوچک‌تر کردن سفره مردم در کنار تخریب تاسیسات هسته‌ای، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های قدرت و امنیت ملی نداشت؛ اکنون به‌دنبال تحمیل خسارت محض دیگری به مراتب خطرناک‌تر از برجام، با عنوان کنوانسیون‌های بین‌المللی همچون پالرمو و CFT می‌باشند.”
آن‌ها همچنین خواستار سخنرانی “یکی از مراجع عظام تقلید حضرات آیات مکارم شیرازی، نوری همدانی و حضرات آیات محمد یزدی، سید احمد خاتمی، سیفی مازندرانی، اعرافی، محسن اراکی” شده اند. هنوز جامعه مدرسین به این نامه واکنشی نشان نداده، اما روز پنجشنبه روزنامه ایران این نامه را در راستای “حاشیه سازی” تازه در قم تفسیر کرده است. قم ماه هاست صحنه اعتراض ضد دولتی است. بار‌ها طلاب و برخی گروه‌ها با برگزاری تجمع نسبت به گرانی، پیوستن به FATF، پالرمو و CFT ابراز نارضایتی کرده اند. در یکی از این تجمع‌ها که ششم بهمن ماه بعد از اقامه نماز جمعه برگزار شد حجت الاسلام ذوالنوری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی سخنرانی کرد.
نماینده مردم قم در مجلس، در مخالفت از ارسال نامه توسط برخی وزرا به رهبر معظم انقلاب انتقاد کرد و گفت: «القای اینکه با تصویب این لوایح وضع معیشت مردم بهبود می‌یابد نادرست است چرا که پس از تصویب این لوایح اوضاع اقتصادی کشور و مراودات اقتصادی در مقایسه با وضع کنونی پیچیده‌تر می‌شود.» روز دوازدهم بهمن ماه هم غلامعلی حداد عادل در پیش خطبه های نماز جمعه شهر قم از رئیس جمهور و دولت انتقاد کرد. او با تاکید بر اینکه این افتخار نیست که عده ای بگویند هرگز انگشت ما روی فیلتر نخواهد رفت،گفت: “دشمن برای جنگ اقتصادی خود پیوست فرهنگی تعریف کرده که با ابزار شبکه ها و فضای مجازی به دنبال تحقق اهداف شوم خود است.”
این رویکرد در قم از تابستان آغاز شده است. حدود 7 ماه پیش در روز 25 مرداد ماه تعدادی از طلاب حوزه علمیه قم در اعتراض به وضعیت معیشتی مردم دست به تجمع زدند، اما نهایتا حمله رحیم پورازغدی، سخنران این مراسم به حوزه‌های علمیه و در کنار آن شعار‌ها و پلاکارد‌های تهدیدآمیز، باعث حاشیه‌ساز شدن این تجمع تا چندین هفته بعد از آن شد. در آن تجمع از پلاکارد و شعار مشهور “ای انکه مذاکره شعارت استخر فرح در انتظارت” رونمایی شد. شعاری که اشاره به نحوه درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی دارد. وضعیت و فضای سیاسی قم در ماه‌های اخیر یادآور وضعیت و فضای سیاسی شهر مشهد در زمستان سال گذشته است. فضایی که باعث شد در روز هفتم دی ماه سال 96 در این شهر مذهبی تظاهراتی ضد دولتی برگزار شود که مانند جرقه عمل کرد. همان روز تظاهرات مشهد به صحنه اعتراض علیه نظام تبدیل شد و با حضور نیروی انتظامی به پایان رسید.
روز پس از آن تظاهرات، در حمایت از اعتراض‌های مشهد بسیاری از شهر‌های کشور به صحنه اعتراض تبدیل شد. اعتراضی که با نام گرانی آغاز گردید و ظاهرا هدفش انتقاد از عملکرد دولت بود، اما نهایتا به اعتراض‌هایی علیه نظام بدل گردید. اعتراض‌های دی ماه تا چند روز به طول انجامید و در آن شعار‌هایی در حمایت از حکومت پهلوی نیز سر داده شد. جرقه آن اعتراض‌ها از مشهد زده شد، دولت به تظاهرات مشهد به شدت انتقاد کرد و حسن روحانی رئیس جمهور معتقد است فشار‌های اخیر آمریکا و متحدانش به کشور تحت تاثیر حوادث دی ماه سال گذشته است. انتقادات از فضای سیاسی مشهد موجب شده است که حساسیت‌ها نسبت به آن افزایش یابد و از ابتدای سال جاری آرامش بیشتری بر فضای سیاسی مشهد حاکم شود، با این حال به نظر می‌رسد این فضای سیاسی از مشهد به قم رسیده است و عده ای نگرانند که مبادا “غائله” بعدی از قم کلید زده شود.