سازه مکشوفه در منطقه ثامن مشهد دارای قدمت تاریخی است

به تازگی در محدوده اطراف حرم مطهر رضوی شهرداری حین حفاری به آثاری از بنایی تاریخی برخورد کرد که به سرعت در فضای مجازی فیلم و عکس‌های آن منتشر شد، اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی اعلام کرد که این حفاری بدون دیافت مجوز از میراث فرهنگی انجام شده است البته با پیدا شدن بخش‌هایی ازاثر که به نظر تاریخی است، عملیات اجرایی در محدوده اثر متوقف شد. اداره کل میراث فرهنگی هم چنین اعلام کرده بود که کارشناسان بررسی‌هایی را انجام خواهند داد تا ماهیت اثر و دوره تاریخی آن مشخص شود.

سازه و طاق کشف شده تاریخی است

روز گذشته مدیر پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی پیرامون حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) گفت: سازه و طاقی که در پی اجرای پروژه جمع آوری آبهای سطحی دهم دی ماه جاری در منطقه ثامن مشهد کشف شد، دارای قدمت و ارزش تاریخی و معماری است.

وفا ثابتی افزود: تعیین دقیق قدمت تاریخی و هویت این اثر مستلزم تهیه طرح تحقیق و انجام عملیات حفاری و گودبرداری است که این امر به زمان نیاز دارد.
وی اظهار داشت: در مرحله اول ادامه اجرای بخشی از مسیر پروژه جمع آوری آبهای سطحی بلامانع اعلام شد و محدوده بقایای اثر معماری کشف شده به وسعت حدود 200 متر دست نخورده باقی خواهد ماند.
وی با بیان اینکه آجرهای مربع شکل به کار برده شده در طاق کشف شده قدمت بیش از 100 سال را نشان می‌دهد گفت: چند نمونه آجر برای انجام آزمایشات دیرینه شناسی به آزمایشگاه میراث فرهنگی انتقال داده شده است.
ثابتی افزود: به هم ریختگی و به هم پاشیدگی در محل به واسطه اجرای عملیات حفاری موجب شده نتوان اظهار نظر دقیق در باره قدمت و معماری این اثر ارائه داد به همین دلیل نیازمند زمان بیشتری برای انجام اقدامات کارشناسی در این زمینه هستیم.
معاون میراث فرهنگی خراسان رضوی: تیم تخصصی میراث فرهنگی به زودی ماهیت اثر تازه مکشوف را مشخص خواهد کرد

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: به زودی تیم تخصصی میراث فرهنگی تشکیل خواهد شد و ماهیت اثر تازه مکشوف در حوالی کوچه چهارباغ مشهد را روشن خواهد کرد.

مرجان اکبری در خصوص ماهیت اثر کشف شده در حوالی کوچه چهار باغ مشهد، اظهار کرد: طبق مشاهداتی که در این سطح از حفاری نظاره‌گر بودیم این موضوع است که آجرهای چهارگوش قدیمی، پوشش گنبدی، طاق، پایه‌ها و دیواره‌های آن مشخص شده است.

وی در این خصوص ادامه داد: اساسا محتوای این اثر مشخص و معلوم نیست برای آن‎که ماهیت و دوره آن مشخص شود نیاز به اطلاعات بیشتری است که در این مورد درحال رایزنی هستیم و کارگاهی که در آن منطقه مشغول به کار بود، تعطیل شده تا بتوان مطالعات بیشتری را زیر نظر باستان‌شناس انجام دهیم.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با اشاره به اضطراری بودن موضوع و اخذ مجوزهای مربوطه درباره آن، افزود: شروع مطالعات محور این اثر بستگی به مجهز کردن یک گروه دارد که بتوانیم با توجه به آن، کار اطلاع رسانی را داشته باشیم.

اکبری خاطر نشان کرد: باید با شهرداری هماهنگی انجام و مجوز اخذ شود زیرا طرف قراردارد پروژه شهرداری است ولی به لحاظ تخصصی باید بخش مطالعات باستان شناسی عهده‌دار آن باشد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این خصوص تصریح کرد: برای این کار باید پروپزالی بنویسند چرا که باید بدانند به دنبال چه مواردی هستند، نگاه تخصصیِ پژوهشیِ باستان شناسی عوامل خود را می‌خواهد که نقشه‌بردار، کسی که بتواند اطلاعات را مدون کند، نیروهای کارگری و خدماتی و…از آن جمله هستند وهمه آن‌ها زیر نظر یک باستان شناس قرار می‌گیرند.

وی درباره حفاظت‌ این اثر تازه کشف شده، افزود: اثر طوری قرار دارد که در خاک مدفون است و در حال حاضر تاکیدی بر آن نیست که اثر در موقعیتی خاص قرار دارد و باید حفاظتی از آن صورت دهیم، مهم آن است که در ابتدا ماهیت اثر مشخص شود تا درباره بافت تاریخی مشهد به ما کمک کند.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی در این باره اضافه کرد: اکنون در پهنه همان کارگاه، پیمانکار از آن محافظت می‌کند و همچنین یگان حفاظت ما هر روزه سرکشی خود را به این اثر دارد.

اکبری متذکر شد: ممکن است کشف آثاری در حین حفاری، کشاورزی و … صورت بگیرد، مهم این است که باید همیشه آمادگی خود را حفظ کنیم تا بتوانیم تیم پژوهشی‌ای داشته باشیم که سرعت عمل را در آن بخش افزایش می‌دهد.

وی تصریح کرد: قانون برای چنین وضعیتی سه ماه فرصت می‌دهد یعنی بر اساس قانون 102 شهرداری‌ها، این موضوع پیش‌بینی شده است که در مکان‌هایی مانند معابر اگر با فضایی تاریخی مواجه شویم کار باید متوقف شود و پس از اعلام به به میراث فرهنگی، این ارگان سه ماه وقت دارد که درباره آن اثر اظهار نظر کند و امیدوار هستیم تا این وقت را نیز به ما بدهند.

هم اکنون حدود یک هزار و 500 اثر تاریخی استان خراسان رضوی در فهرست آثار ملی ثبت شده است.، کهن ‌ترین دست افزارهای مکشوفه در این استان متعلق به 800 هزار سال پیش است، قدمت اغلب محوطه‌ها در خراسان رضوی نیز از حدود 6 هزار سال پیش آغاز می‌شود و تا دوران اسلامی را در بر می‌گیرد.