تنها کشوری نیستیم که با طالبان مذاکره می کنیم
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان روز دوشنبه در نشست خبری با رسانه‌های داخلی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی از اخبار بیانگر این موضوع است که گروهی از طالبان به تهران سفر کرده‌اند و مذاکراتی را در تهران داشته‌اند گفت: من تایید می‌کنم که بعد از سفر آقای شمخانی به افغانستان و دیدارهایی که ایشان در سه شهر داشتند و اخبار آن نیز منتشر شد، روز یکشنبه نیز هیاتی از افغانستان با حضور در وزارت خارجه مذاکرات مفصلی را با معاون سیاسی وزیر خارجه آقای عراقچی داشتند.
سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه این مذاکرات با اطلاع دولت افغانستان بوده و هدف از انجام آن رسیدن و یافتن راهکاری برای ایجاد صلح در افغانستان و تسهیل زمینه برای انجام گفتوگو بین گروه‌های افغانستانی با دولت این کشور جهت پیشبرد دولت است، اظهار کرد: این مذاکرات و رایزنی‌ها با این گروه به معنای یکسان بودن مواضع و همسویی با این گروه نیست. با توجه به شرایط منطقه و وضعیت جاری لازم بود که این گفت‌وگوها انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با انجام مذاکرات صورت گرفته بین ایران و طالبان افغانستان و اینکه آیا انجام این مذاکرات به این معنا است که ایران معتقد است باید طالبان در پروسه حکومت در افغانستان مشارکت داشته باشد و به این گروه هویت داده است و از سوی دیگر گروه طالبان جزو گروه‌های تروریستی در فهرست سازمان ملل است و آیا مذاکره با این گروه ممکن نیست که تبعات حقوقی برای ایران به همراه داشته باشد؟ خاطر نشان کرد: همانطور که پیش از این اعلام کردم گفتوگو با طالبان با اطلاع دولت افغانستان انجام شده است و ایران سعی می‌کند زمینه‌های لازم را برای انجام گفتوگو بین دولت افغانستان و گروه‌های مختلف افغانستانی ایجاد کند و در پیشبرد این روند کمک کند. اکنون 50 درصد خاک افغانستان در اختیار طالبان است و ما اقداماتی که انجام داده‌ایم را در راستای کمک به دولت افغانستان و گروه‌های افغانستانی می‌دانیم تا بتوانند به صورت مسالمت‌آمیز در پای میز مذاکره مسائل خود را حل و فصل کنند چنانچه ما شاهد افغانستانی با ثبات‌تر باشیم. ما تنها کشوری نیستیم که با طالبان صحبت می‌کنیم تاکنون بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین کشورهای منطقه با طالبان مراودات و گفت‌و‌‌گوهایی را داشتند بنابراین ایران، اولین کشور و تنها کشوری نیست که با طالبان مذاکره می‌کند .
مذاکرات طالبان با دیگر کشورها
تایید مذاکرات ایران با طالبان در حالی انجام می‌شود که هفته گذشته، مذاکرات نمایندگان گروه طالبان و آمریکا در ابوظبی انجام شد. در این مذاکرات سه روزه نمایندگانی از دفتر سیاسی طالبان در قطر، نمایندگانی از شاخه‌های نظامی این گروه، نمایندگان آمریکا و نمایندگانی از کشورهای پاکستان، عربستان و امارات شرکت داشتند. هر چند دولت افغانستان هم در این مذاکرات نمایندگان خود را فرستاده بود اما طالبان با انتشار چند اطلاعیه تاکید کرد که حاضر نیستند با هیات دولت افغانستان گفتوگو کنند.
علاوه بر این، در آبان ماه سال جاری نیز گفت‌وگوهای صلح چند جانبه افغانستان در مسکو با مشارکت نمایندگانی از گروه طالبان و شورای عالی صلح افغانستان برگزار شد. این نخستین بار بود که هیاتی از گروه طالبان به صورت رسمی در نشستی در مسکو شرکت می‌کرد. دولت افغانستان در این نشست حضور رسمی نداشت و شورای عالی صلح به عنوان نهاد مستقل تصمیم به شرکت در این نشست گرفت. در همین حال، سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به افغانستان در حالی انجام شد که مذاکرات مهم پیرامون سند راهبردی میان دو کشور در حال انجام و پیگیری است و قرار است بر اساس این سند اختلافات بسیاری میان کابل و تهران در زمینه‌های مختلف حل و فصل شود.
چرا ایران با طالبان مذاکره می کند؟
ایران به عنوان کشور همسایه که مرز مشترک زمینی با افغانستان دارد، همواره اعلام کرده است در زمینه های مختلف از جمله اقتصادی، و امنیتی آمادگی دارد به دولت افغانستان کمک کند تا این کشور به ثبات بیشتری دست پیدا کند، تا اینکه افغانستان به عنوان همسایه ایران کشوری امن و به دور از هر تنش باشد.
این روند باید با در نظر گرفتن معادلات چند جانبه اعلام خروج آمریکا از افغانستان، خروج نیروهای خارجی به عنوان شروط طالبان برای مذاکره، تمایل دولت کابل به مذاکره با طالبان، تمایل انتقال بقایای داعش به افغانستان و همچنین استراتژی آمریکای ترامپ در خاورمیانه مورد تحلیل قرار گیرد.
شاید در این میان برخی کشورهای غربی دیگر که با شکست داعش در منطقه نگران بازگشت تروریست‌های غربی به کشورهای خود هستند، با انتقال تروریست‌های باقیمانده به کشورهای دیگر از جمله افغانستان مشکلی نداشته باشند.
این طرح و تلاش‌ها برای محقق ساختن آن، می‌تواند سرآغاز فرآیندی خطرناک باشد که منطقه را در آشوب امنیتی جدیدی فرو برد. به همین دلیل است که همکاری و هم افزایی کشورهای منطقه بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می رسد. در مذاکرات میان حمدالله محب رئیس شورای امنیت ملی افغانستان و دریابان شمخانی نیز موضوعاتی از جمله؛ حمایت از نشست امنیتی منطقه‌ای که با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی ایران، افغانستان، روسیه، چین و هند که چندی پیش در تهران برگزار شد و قرار است دومین نشست آن در کابل برگزار شود. همچنین تاکید بر خطر گسترش دامنه نفوذ داعش در افغانستان و حفظ، تقویت و گسترش پاسگاه‌های مرزی برای حفظ امنیت مرزها، تاکید بسیاری شد که نشان از درک دو جانبه این خطر دارد.
با علنی کردن مذاکرات ایران با طالبان در سفر اخیر شمخانی به افغانستان و حضور نمایندگان طالبان در تهران دو سناریو پیش بینی می شود:
۱ ـ ایران به عنوان تسهیل کننده مذاکرات میان طالبان و کابل عمل می کند تا برخلاف مسائل و مناقشات در غرب آسیا، وارد تعامل با جبهه عربی ـ آمریکایی شود.
۲ ـ با توجه به صحبت های محسن رضایی از موضوعی محرمانه در مورد فریب ترامپ تا پایان امسال یا سال آینده این فکت مهم، نشان از رویارویی جدید ایران در افغانستان با آمریکا و عربستان است.