هنر، درس فراموش شده
بارها و بارها عالمان علم تربیت و تدریس به نوع و زمان درس هنر در مدارس انتقاد کردند و پیشنهاد افزایش این واحد درسی را برای دانش آموزان از همان دوران دبستان تا پایان دوره دبیرستان داشته اند که متاسفانه هنوز به صورت شایسته و بایسته این اتفاق خجسته در مدرسه‌ها نیفتاده است. اتفاقی که شاید با استفاده از اهرم‌های فشار وزارت ورزش ، برای تربیت بدنی افتاده و امروز شاهد افزایش ساعات ورزش در دوره‌های آموزشی هستیم. ولی انگار اراده جدی و شایسته ای برای هنر در این سال‌ها وجود نداشته و کلاس‌های هنر در دوره‌های گوناگون تحصیلی، صرفا با سلیقه و ذوق معلمین و دبیران ریل گذاری و برگزار می‌شود. به این سبب آشنایی معلمان مخصوصا در دوره ابتدایی با مبانی هنر و ادبیات ضروری به نظر می‌رسد که اگر این گونه نباشد بهترین و کلیدی ترین دوران شکل گیری و کشف استعداد دانش آموزان متاسفانه از دست می‌رود. با یکی از معلمان سخت‌کوش و علاقمند هنر که به کلاس‌های هنری دانش آموزانش اهمیت ویژه ای می‌دهد و برای این این کلاس‌ها برنامه ویژه و پیشنهادات خاصی دارد ،هم صحبت شدیم تا حدودی در جریان مشکلات و اتفاقاتی که برای کلاس‌های هنر مدارس در شهرستا نها وجود دارد ،قرار بگیریم. «اکرم اکبرفخرآبادی» متولد 1358قوچان کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی است که خود دوره‌های طراحی و خط تحریری را هم گذرانده و دوسال در کانون پرورشی کودک و نوجوان به عنوان مربی هنر کار کرده است.
درس هنر چقدر برای دوره ی ابتدایی مهم است ؟
از آنجا که هنر باعث رشد ذهنی وهوشی دانش آموزان وهمچنین پرورش خلاقیت آنها می‌شود وبا دانش براین امر، امروزه در تعلیم وتربیت نوین جایگاه ویژه‌ای برای هنر اختصاص داده شده وبر هنر از منظر یک راهبر برای پیشبرد اهداف آموزشی نگریسته می‌شود چرا که زبان هنر قادراست، بیشتر ازهر وسیله ارتباطی دیگری بازبان کودک و دانش آموز ارتباط برقرار کند و به نوعی می‌توان گفت ابزار محرک هوش وحواس یادگیری دانش اموزان است.
شما در کلاس‌های خود و در ساعت‌های هنر بیشتر روی چه مهارت‌هایی کار می‌کنید؟
من به عنوان معلم و کسی که مسئولیت آموزشی دانش آموزان را عهده دار است سعی بر کاربردی کردن مهارت هنر داشته ام با توجه به علاقه و مهارتی که در این رشته هم از طریق شرکت در کلاس‌های آموزشی طراحی و نقاشی داشته وهم به لطف خداوند استعداد وعلاقه شخصی خودم هم همین است، براین امر اهتمام کردم و در ساعات هنر به فعالیت‌های خاص و هدفمندی پرداخته‌ام به طوریکه از هنر به عنوان وسیله قابل فهم تری برای آموزش مباحث درسی کمک می‌گیرم و روش کار من گاهی روش تلفیقی مباحث درسی با هنر است، به طور مثال؛هم زمان وگام به گام با تدریس اشکال هندسی و رسم دایره، دانستن شعاع، قطر و دیگر موارد، به عنوان ایجاد انگیزه پیش زمینه ،یادگیری این مباحث در زنگ هنر ایجاد می‌شود. این امر هم بر یادگیری ریاضی و هم بر ذوق هنری و خلاقیت دانش آموز می‌افزاید و اشکال زیبایی با رسم چند دایره بوسیله پرگار خلق می‌کنند و یا به فرض مثال؛ با تدریس چرخه آب و چگونگی تشکیل باران از دانش آموزان خواسته می‌شود درساعت هنر آنچه از چرخه آب متصور شده‌اند را ترسیم ونقاشی کنند وسپس رنگ آمیزی کنند.
چقدر مهم است که یک معلم ابتدایی در کنار مهارت‌های تدریسی که دارد به اصول اولیه هنر هم اشنا باشد؟
به نظر کارشناسان و روانشناسان شغل آموزگاری باید از صورت حرفه ای ساده درآید وحتی از قریحه عاطفی بالاتر رفته وجایگاهی رابه خود اختصاص دهد که از هنرودانش سرچشمه می‌گیرد بنابراین با پژوهش‌ها وتحقیقاتی که صورت گرفته ضرورت یادگیری اصول اولیه هنر درکنارمهارت‌های آموزشی آشکار است چرا که این امر کمک شایانی بر پیشبرد اهداف آموزشی وتربیتی وهمینطور پرورشی یک معلم خواهد داشت.
آیا فکر نمی‌کنید پتانسیل‌های هنری باید از دبستان‌ها رد یابی شوند؟
به اعتقاد من شناسایی وکشف استعداد دانش آموزان باید از دوران قبل دبستان یا پیش دبستانی به طور هدفمند دنبال واین روند همچنان در ابتدایی به صورت جدی تری دنبال شود. من معتقدم آثارهنری وخلاقیت‌های دانش آموزان در پوشه کارنمای دانش آموزی مندرج وثبت شود که البته امروزه این کار انجام می‌شود ولی ثبت وآرشیو آثار برای مدت محدودی است که این می‌تواند نقص بزرگی باشد. اگر تدبیری اندیشده شود تا این آثار در آرشیو خاصی بایگانی شود ودرپایان هردوره ،همراه با مدارک به دوره بعد منتقل شود برای بررسی وردیابی روند پیشرفت هنری دانش آموز نتیجه بخش ومفید خواهد بود.
به اعتقاد شما در آموزش و پرورش ما این بازه زمانی حساس برای استعدادیابی جدی گرفته شده است؟
تاحدودی این امر شناسایی شده ولی اهتمام و جدیت ویژه ای در این زمینه اختصاص نیافته است وفقط درحد آرمان‌های آتی دراهداف آموزشی مطرح شده است من فکرمی‌کنم درچشم انداز سنوات آینده تمرکز شایان وقابل توجهی براین امر خواهد بود و این مهم به زودی قابل تحقق خواهد بود.
پیشنهاد شما برای ارتقای سطح هنری دانش اموزان ابتدایی چیست؟
توصیه و پیشنهاد من به عنوان مجری این طرح در کلاس درسی خودم و باتوجه به شواهد عینی وملموس و تاثیرات قابل مشاهده این روش این است که همکاران، خانواده‌ها، آموزش و پرورش و حتی رسانه‌ها از زبان گویا و خلاق هنر برای برخورد با کودکان استفاده کنند واهمیت و قابلیت آن را به عنوان ابزار خارق العاده ای در راستای پیشبرد اهداف آموزشی پیوسته در نظر داشته باشند.
متاسفانه با سیاست‌های آموزشی موجود، بخش قابل ملاحظه ای از استعدادهای هنری که باید از دوران کودکی هدف گذاری و هدایت شوند به هدر می‌روند و کشور در آینده از داشتن هنرمندانی ورزیده و فرهیخته تا حدود زیادی محروم خواهد شد.کاش اهمیت این موضوع توسط متولیان آموزش کشور هرچه زودتر احساس شود.