پوستر، ویترین فیلم است
یادش بخیر دهه 50و60وحتی بعدها،یکی از سرگرمی های مردم به خصوص جوانتر ها تماشای پرده های نقاشی شده بالای سر سینما ها بود و تماشای عکس های فیلم که در کریدورهای ورودی سینما ها داخل یک قاب شیشه به نمایش گذاشته می شد.از پرده سردر سینماها که هنرپیشه ها خیلی قابل تشخیص نبودند ولی عکس ها و پوستر های فیلم تا حدود زیادی به تماشاگران کمک می کردند که اطلاعاتی در مورد فیلم داشته باشند. دلخوشی ها و امکانات ،شاید با امروز قابل مقایسه نبود و همین پوسترها، دیوار اتاق های بسیاری از نوجوانان عشق فیلم را می پوشاند.اما این روزها انگار هر کدام ازاین موارد برای خود دنیایی دارند و تخصصی خاص را طلب می کنند.گاهی در جشنواره ها حتی جایزه ای ویژه برای پوستر فیلم هم در نظر می گیرند و گرافیست های بسیار کار کشته ای در این رشته مشغول به کارند .ولی براساس انتقادات و نظراتی که در این زمینه وجود دارد بد ندیدیم تا حدودی در مورد ابهاماتی که در مقوله پوستر در سینمای ایران وجود دارد با یکی از گرافیست های سرشناس مشهد به گفتگو بنشینیم و در مورد انحصاری که در این رشته هست کمی صحبت کنیم.(حامد محمدیان) کارشناس هنرهای تجسمی ، طراح گرافیک ،خوشنویس و مشاورومدیرهنری که سابقه چندین ساله در هنر استان دارد به پرسش های ما در مورد پوستر فیلم پاسخ گفت.
ابتدا کمی از تاریخچه پوستر فیلم در ایران و این که این رشته چه قدمتی در کشورمان دارد ،بگویید؟
شاید بتوان گفت که ازنظرتاریخی وبا استناد به برخی کتاب های موجود این موضوع برمی گردد به تجربه هایی ازسال 1288شروع شده و مسلماًهرچه به سمت زمان حاضرمیاییم شرایط تغییرمی کند.می توان گفت تا حدود زیادی پوسترفیلم تحت تاثیرعکاسی بوده است و تجاربی که در این زمینه وجود دارد در رشته پوستر فیلم بی تاثیر نیست.
چقدر این بخش می تواند به معرفی بهتر یک اثر تصویری کمک کند؟
پوستردرحقیقت یک ویترین است ومسلماهرچقدراین ویترین برای مخاطب جذابیت بیشتری داشته باشد اثرگذاری مناسب تری خواهد داشت واین یک ارزش محسوب می شود. البته ما باید بتوانیم مقوله طراحی را آگاهانه انجام دهیم چون برخلاف تصور،مخاطب امروزی پوسترفیلم کاملا تشخیص می دهدکه بایک طراحی خوب روبروست یا یک چیدمان ابتدایی . همین مصداق شکاف عمیقی رابین آثاراروپایی یا هالیوودی با آثاری که در کشور تولید می شود ، بازگومی کند .
به ذهن می رسد بیشتر پوسترهای فیلم ،این روزها از یک متد واحد پیروی می کنند.چقدر با این احتمال که این هنر به طور انحصاری در اختیار گروهی خاص قرار دارد موافقید؟؟
بخشی ازاین مطلب شایدصحیح باشد اما مهمترازکشف این احتمال ، بررسی آسیبی است که اول به پیکره جامعه طراحی گرافیک وسپس به صنعت سینمامی زند . روند امروزی طراحی گرافیک برای موضوعاتی چون پوسترفیلم ،رضایت نسبی اهل تخصص راهم برآورده نمی کند چه برسد به مخاطب عام که گاهی فکر می کنیم اصلانمی فهمد واین درحالی است که اوبا یک مقایسه ساده آثارداخلی وبرون مرزی به نتیجه می رسد .
اصولا یک کارگردان همانطور که دیگر عوامل فیلم را انتخاب می کند در مورد هنرمند گرافیستی که پوستر فیلمش را هم کار می کند نظر می‌دهد؟؟
بله خوب طبیعی است که بایدهمین مسیرراطی کند. کارگردان یا سفارش دهنده حق دارد برای طرحی که نیازدارد تمامی نکات مورد نظرش رابگوید وازطراح بخواهد واین وظیفه یک طراح خوب وکاربلداست که پس ازاین دست به کارشود وطرحی نودراندازد. اما من وهمکارانم مخالف صددرصددخالت دراین پروسه بعد ازتوضیح هستیم . بهتراست مثالی بزنم مابه جامعه پرشکی احترام می گذاریم وهنگام مراجعه سلامتی وبهبودی بدن خود را ازآنها طلب می کنیم .آنها نیز پس ازشنیدن توضیحات برحسب تخصص خود نسخه درمانی ما را می نویسند ومرحله درمان طبق نظارتشان انجام می شود. اما برای ما موارد بسیاری پیش آمده که متاسفانه فرد سفارش دهنده ،حال چه کارگردان باشد چه پزشک چه مهندس، پروسه طراحی رابادخالت خود دچارچالش واشکال می کند واین مسلما درنتیجه نهایی اثرمطلوبی نخواهدداشت .
آیا پرده های سردر سینما هم بعد طی شدن زمان نقاشی های پرده ای.، به طراحی خاصی نیاز دارد؟؟
این مقوله به بررسی مفصلی نیازداشته وهمچنان هم دارد و چراکه نه فقط به طراحی که به گرافیک شهری نیزمربوط می شود . درحال حاضرهیچ شکل وفرم خاصی برای سردرسینماها تعریف نشده است ونصب یک بنرتبلیغاتی تنهاکاری است که برای یک فیلم انجام می شود.حال ممکن است چند فیلم با گرافیک بهتری آذین شده باشند ودرطراحی هاموفق ترعمل کرده باشند وعده کثیری هم بلعکس . درهرصورت رفتاری که بامقوله تبلیغ یک فیلم صورت می پذیرد تغییری نسبت به زمان گذشته نداشته است.
باشرایطی که وجود دارد هنرمندان شهرستانی چقدر شانس طراحی پوستری از فیلم های کارگردانان مطرح کشور را دارند؟؟
خوب واضح است بااین وضع موجود دست خیلی ازهنرمندان خوب پایتخت هم ازاین نوع آثارکوتاه است
طراحان شهرستانی که جای خود دارند اما باگسترش فضای مجازی وفرصت بیان وارائه آثارهمه طراحان ، سبک وتسلط هرهنرمندی دیده می شود واگرسفارش دهنده بخواهد می تواند ازدیگرطراحان ساکن درشهرستان هاهم بهره ببرد . مهم این است که این امرصورت پذیردوصنعت سینماهم بخواهدکه تحولی درطراحی این آثاررقم بزند آن وقت تعامل این دورشته به سود هردو وبه سود مخاطبان خواهد بود.
پیشنهاد شما برای بهتر شدن اوضاع چیست؟
شاید وجود بانک اطلاعاتی که هنرمندان گرافیست را بر حسب توانایی های آنها طبقه بندی کرده باشد و نمونه های کارهای این هنرمندان را در معرض دید بگذارد ،بتواند تا حدودی به بهتر شدن اوضاع کمک کند ولی تجربه نشان می دهد که در برخی مقوله ها انگار اراده ای برای بهتر شدن اوضاع وجود نداشته باشد.
فست فکت
شاید احصا و جمع آوری اطلاعاتی در مورد هنرمندان هر استان کمترین کاری باشد که مسئولین هنری می توانند برای هنرمندان انجام دهند تا این عزیزان هم بتوانند به نوعی در معرض دید قرار گیرند و به این وسیله شاید شانس بیشتری برای رقابت نابرابر خود با هنرمندان مرکز نشین داشته باشند.
محمدرضا سرسالاری